Легендарны партызанскі камбрыг пакінуў у гісторыі Аршаншчыны яркі гераічны след, а гэтая зямля ўвекавечыла памяць Заслонава ў назве вуліцы, помніку і музеі. Яшчэ ў 1948 годзе ў Оршы быў створаны музей. Экспазіцыя размяшчалася ў дзвюх залах і мела тады не вельмі багатую прадметную базу. Потым змяніла прапіску, фонды папоўніліся новымі экспанатамі, якія дапамагалі збіраць былыя заслонаўцы, таварышы камбрыга і жыхары горада.
У 1994 годзе музей стаў філіялам Музейнага комплексу гісторыі і культуры Аршаншчыны, а ў 2016-м у выніку стыхійнай навальніцы будынак быў моцна пашкоджаны і яго знеслі. Толькі праз чатыры гады кіраўніцтва вобласці і горада вырашыла аднавіць музей. За год каля чыгуначнага вакзала з'явіўся новы двухпавярховы будынак з белай каланадай. На музейнай тэрыторыі ўстанавілі помнік у гонар загінулых у гады Вялікай Айчыннай вайны работнікаў раённага чыгуначнага бюро — ён захаваўся яшчэ з 60-х гадоў мінулага стагоддзя.
Галоўнай ідэяй, якая чырвонай ніткай праходзіць праз экспазіцыі ў шкляных вітрынах, з'яўляецца сіла патрыятызму нашага народа ў вайне і імкненне вызваліць Бацькаўшчыну ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў. Летапіс ваенных дзеянняў на тэрыторыі Аршанскага раёна ўдала спалучаны з гераічным шляхам Заслонава: як кадры з кінастужкі, экскурсаводы «гартаюць» мірнае жыццё і першыя гадзіны вайны, акупацыйны перыяд і Аршанскае гета, пакаранне падпольшчыкаў і раненне Канстанціна Сяргеевіча. У музеі знаходзіцца мультымедыйная ўстаноўка, якая ў анлайн-фармаце знаёміць наведвальнікаў з тэматычнымі блокамі, а яшчэ — 3D-карціна Аршанскага чыгуначнага вузла.
Сёння для экскурсантаў прадстаўлена звыш 500 арыгінальных экспанатаў з асноўнага фонду, а яшчэ шмат цікавых рэчаў знаходзіцца ў часовых выставах. Уклад у адраджэнне музея ўнесла Аршанская раённая пракуратура, якая прадставіла інфармацыйны стэнд, дзе адлюстраваны дакументальныя факты фашысцкіх зверстваў на Аршаншчыне, а яшчэ перадала музею электронны архіў дакументаў 1944-1946 гадоў.
«Адкрыццё ваенна-гістарычнага музея, які набыў другі лёс менавіта ў Год гістарычнай памяці, стала знакавай падзеяй. Гэта цагліна памяці ў вялікі будынак гісторыі нашай Беларусі. Гэта памяць аб выдатным чалавеку, які тут жыў і змагаўся, аддаваў усяго сябе дзеля нашай агульнай будучыні. Знакава, што музей — гэта новы цэнтр ваенна-патрыятычнай выхавання моладзі, а кожны, хто яго наведае, зразумее: нам ёсць, чым ганарыцца. У нас вялікае мінулае і не менш вялікая будучыня», — адзначыў старшыня Віцебскага аблвыканкама Аляксандр Субоцін.
У калекцыях прадстаўлены асабістыя дзённікі і рэчы заслонаўцаў, прадметы быту і архіўныя дакументы. Цяпер у зале часовых выстаў экспануецца выстава работ студыі ваенных мастакоў пры дзяржаўнай установе «Цэнтральны Дом афіцэраў Узброеных Сіл Рэспублікі Беларусь», а яшчэ ў гэтым памяшканні плануецца правядзенне масавых мерапрыемстваў патрыятычнага кірунку.
«Мы ўзводзім не толькі спартыўныя і вытворчыя аб'екты, але і музеі, і манументы памяці. Гэта зроблена для таго, каб адлюстраваць сувязь пакаленняў і зберагчы яе для будучыні. Аб усім можна прачытаць, але важна ўбачыць і дакрануцца да жывой гісторыі, да таго, што адбывалася на нашай зямлі. Такім чынам, мы зберажом тое, што завяшчалі нам нашы прадзеды, і перададзім гэтую памяць моладзі», — рэзюмаваў памочнік Прэзідэнта — інспектар па Віцебскай вобласці Анатоль Ліневіч.
Аляксандра ГВОЗДЗЕВА
Фота БелТА
А разам з імі навучанне, сацпакет і нават жыллё.
Беларусь — адзін з сусветных лідараў у галіне здабычы і глыбокай перапрацоўкі торфу.
«Мы зацікаўлены, каб да нас прыязджалі».
