На колькі тэрмінаў і з якога ўзросту зможа абірацца прэзідэнт? Карпенка пра новаўвядзенні Выбарчага кодэкса

Старшыня ЦВК Ігар Карпенка распавёў БелТА аб навацыях праекта абноўленага Выбарчага кодэкса.

«Змены і дапаўненні ў асноўны закон нашай краіны пацягнулі неабходнасць карэкціроўкі, у тым ліку Выбарчага кодэкса. У ходзе работы над выбарчым заканадаўствам былі праведзены міжведамасныя нарады з удзелам кіраўніцтва рэгіёнаў, дыялогавыя пляцоўкі з арганізатарамі выбараў, членамі выбарчых камісій. Нацыянальным цэнтрам заканадаўства і прававых даследаванняў сумесна з Цэнтральнай выбарчай камісіяй падрыхтаваны праект закона аб змене выбарчага кодэкса», — распавёў Ігар Карпенка.

Нормы выбарчага заканадаўства прыведзены ў адпаведнасць з Канстытуцыяй. Так, для кандыдатаў у прэзідэнты павялічаны да 40 гадоў узроставы цэнз і да 20 гадоў — цэнз аселасці, устаноўлена не больш двух тэрмінаў, на якія можа быць абрана прэзідэнтам адна і тая ж асоба. Прадастаўлена права асобам, у дачыненні да якіх абраная мера стрымання ў выглядзе ўтрымання пад вартай, прымаць удзел у галасаванні. Кодэкс дапаўняецца асобным раздзелам, які вызначае парадак абрання дэлегатаў Усебеларускага народнага сходу ад мясцовых Саветаў дэпутатаў і грамадзянскай супольнасці. Рэгламентаваны працэдуры прызнання выбараў прэзідэнта, членаў Савета Рэспублікі, дэпутатаў Палаты прадстаўнікоў неканстытуцыйнымі або нелегітымнымі.

«Скарэкціраваныя тэрміны выбарчых працэдур. Скарочаны тэрмін на акрэдытацыю нацыянальных назіральнікаў да дня датэрміновага галасавання. З улікам меркавання рэгіёнаў таксама аптымізаваныя тэрміны выбараў у Савет Рэспублікі, якія будуць арганізаваныя пасля адзінага дня галасавання дэпутатамі мясцовых саветаў новага 29-га склікання, — адзначыў старшыня ЦВК. — У праект закона закладзены нормы, якія адлюстроўваюць вопыт правядзення электаральных кампаній. Так, не будуць утварацца ўчасткі для галасавання за мяжой, што звязана з наяўным адмоўным вопытам правядзення выбарчых кампаній па прычыне неспрыяльнай эпідэміялагічнай абстаноўкі, адсутнасці неабходных умоў для бяспекі работнікаў замежных устаноў і грамадзян, скарачэння колькасці работнікаў дыпламатычных службаў».

У сувязі з маючым адбыцца адзіным днём галасавання ў праекце зменена сістэма выбарчых камісій: прапанавана не ўтвараць акруговыя і раённыя ў Мінску камісіі па выбарах дэпутатаў абласных і Мінскага гарадскога Саветаў. Іх функцыі перадаць 110 акруговым камісіям па выбарах дэпутатаў Палаты прадстаўнікоў. Гэта дасць магчымасць не ўтвараць каля 360 камісій, рацыянальна выкарыстоўваць чалавечыя рэсурсы і скараціць выдаткі бюджэту на фінансаванне выбараў. Зменшана колькасць членаў раённых, гарадскіх (гарадоў абласнога падпарадкавання) камісій, гарадскіх (гарадоў раённага падпарадкавання), сельскіх, пасялковых камісій. Гэта дазволіць скараціць выдаткі на іх утрыманне, пацягне справядлівае пераразмеркаванне абавязкаў паміж усімі членамі камісіі. Колькасць сябраў участковых камісій застаецца ранейшым (5-19 чалавек).

З мэтай забеспячэння аднастайных падыходаў да працэдурных пытанняў прапануецца адмяніць парог яўкі на выбарах дэпутатаў Палаты прадстаўнікоў па аналогіі з выбарамі ў мясцовыя саветы.

«Змененая колькасць подпісаў выбаршчыкаў, неабходных для вылучэння кандыдатам у дэпутаты мясцовага Савета дэпутатаў: 1% ад выбаршчыкаў, якія пражываюць на тэрыторыі гэтай выбарчай акругі, але не менш за 10 подпісаў. Такі падыход павысіць гарантыі захавання прынцыпу роўнага ўдзелу ў выбарах, — дапоўніў старшыня ЦВК. — Падчас працы над змяненнем Выбарчага кодэкса прапрацоўвалася пытанне ўкаранення ў выбарчы працэс інфармацыйна-камунікацыйных тэхналогій. З улікам рызык інфармацыйнай бяспекі бачыцца, што адзіны дзень галасавання ў 2024 годзе пройдзе традыцыйна. Разам з тым прапанавана пры складанні спісаў выбаршчыкаў выкарыстоўваць дадзеныя рэгістра насельніцтва, што спросціць і паскорыць працэс складання спісаў і пасля будзе спрыяць стварэнню і выкарыстанню рэгістра выбаршчыкаў. Будзе працягнутая праца па аўтаматызацыі працоўных месцаў сябраў выбарчых камісій».

«На гэты момант плануем абмеркаваць навацыі Выбарчага кодэкса з прадстаўнікамі грамадскіх аб’яднанняў і палітычных партый, у тым ліку ў рэгіёнах. Акрамя таго, 28 кастрычніка мы правядзем пасяджэнне ЦВК, дзе таксама абмяркуем усе гэтыя пытанні», — падкрэсліў Ігар Карпенка.