Нават пры сучаснай інфармаванасці нярэдка сустракаеш тых, хто дрэнна ўяўляе, лячэннем якіх паталогій займаюцца рэўматолагі. І гэта пры тым, што з узростам візіт да спецыялістаў гэтага профілю становіцца практычна непазбежным. Хто і з якімі скаргамі часцей за ўсё прыходзіць да іх на прыём? Наколькі эфектыўнай і пры якіх умовах бывае тэрапія?
Гутарым пра гэта з рэўматолагам Вольгай Дамашкевіч.
— Вольга Аляксееўна, ці дакладна, што рэўматолагі маюць справу, як правіла, з людзьмі сталага ўзросту?
— Пажылых сярод нашых пацыентаў, сапраўды, шмат. Звязана гэта з тым, што мы займаемся такой распаўсюджанай паталогіяй суставаў як астэаартоз. Гэта павольна прагрэсавальнае незапаленчае захворванне апорна-рухальнага апарата развіваецца з гадамі. Але мы маем справу і з запаленчымі захворваннямі, пераважна артрытамі: рэўматоідным, псарыятычным, рэактыўным. На іх церпяць часта маладыя мужчыны і жанчыны.
— З-за чаго ў маладых развіваюцца артрыты?
— Навука пакуль яшчэ не разабралася ў гэтых пытаннях цалкам. Рызыкі ўзнікнення некаторых паталогій павялічвае спадчыннасць. Трыгерам могуць стаць розныя вірусныя і бактэрыяльныя інфекцыі, стрэс і г.д. У апошнія два гады назіраем: у некаторых пацыентаў рэўматалагічныя аўтаімунныя захворванні справакаваў Covid-19.
— Мужчыны ці жанчыны часцей схільныя да запаленчых рэўматалагічных захворванняў?
— Жанчыны. Напрыклад, колькасць тых, хто пакутуе рэўматоідным артрытам, сярод іх у 2-3 разы больш, чым сярод мужчын. Пераважна маладыя жанчыны звяртаюцца да нас і з нагоды сістэмнай чырвонай ваўчанкі — вельмі шматаблічнага захворвання, якое адрозніваецца паразай розных органаў і сістэм. У мужчын часцей выяўляем хваробу Бехцерава і рэактыўныя артрыты. Распаўсюджанасць псарыятычнага артрыта ў мужчын і жанчын прыкладна аднолькавая.
— Артрозы ў жанчын напрамую звязаны з клімаксам?
— Так. Гарманальны фон зніжаецца, метабалічныя працэсы парушаюцца, у тым ліку і ў храстковай тканіне. Мужчыны сталага веку таксама часта пакутуюць артрозам. Сярод фактараў рызыкі ўзнікнення праблем з суставамі — дысгарманальныя парушэнні, залішняя маса цела, генетычная схільнасць, характар працы і т.д. Суставы «не любяць» працяглага знаходжання ў адным і тым жа становішчы, цяжкіх рэгулярных нагрузак, уздыму і пераносу цяжараў.
— І артрыты, і артрозы складана паддаюцца лячэнню?
— Практычна ўсе рэўматалагічныя паталогіі — хранічныя, лячыць іх дастаткова складана. Пачынаем, як правіла, з базіснай тэрапіі, каб дамагчыся рэмісіі ці нізкай актыўнасці. Калі гэта не атрымоўваецца, то пры аўтаімунных захворваннях злучальнай тканіны прызначаем генна-інжынерныя біялагічныя прэпараты новага пакалення. Пры першай і другой стадыях астэаартозу аснова лячэння — так званыя структурна-мадыфікуючыя прэпараты або хондрапратэктары, якія прымаюць курсамі некалькі разоў на працягу года.
Але калі храсток сцёрты, то іх прыём малаэфектыўны, і варта звяртацца да эндапратэзавання суставаў. Нярэдка пацыентам з другой і трэцяй стадыямі астэаартоза рэкамендуюць лакальныя ін’екцыі (непасрэдна ў сустаў) гіялуронавай кіслаты. Дадаткова гэтай катэгорыі пацыентаў паказаны фізіятэрапеўтычныя метады, рэабілітацыйныя працэдуры. Спецыялісты карэкціруюць іх харчаванне і лад жыцця. Пры пастаноўцы дыягназу «астэаартроз» абавязкова штодзённа выконваць спецыяльную лячэбную фізкультуру. Сустаў сілкуецца, калі ён рухаецца. Без гэтага паталогія непазбежна ўзмацняецца.
— Гэта значыць якасць жыцця пры незапаленчых захворваннях суставаў шмат у чым залежыць ад намаганняў і дысцыпліны самога пацыента?
— Бясспрэчна. Паміж тымі, хто прымае прызначаныя прэпараты, выконвае неабходны комплекс практыкаванняў, і тымі, хто ігнаруе рэкамендацыі, заўсёды бачыш розніцу. Дысцыплінаваным пацыентам часцей атрымоўваецца справіцца з болем і абмежаваннямі руху. Якасць іх жыцця дастаткова высокая. Калі не спыніць развіццё паталогіі, можна хутка прыйсці да інваліднасці.
— Як вы ставіцеся да рэкламы рознага роду апаратаў, якія гарантуюць поўнае збавенне ад праблем з суставамі?
— Перш чым набываць дарагую навінку, заўсёды лепш параіцца з доктарам. У кожнага апарата ёсць паказанні і супрацьпаказанні.
— За што вы любіце сваю спецыяльнасць?
— За складанасць. Сімптомы нашых пацыентаў часам не відавочныя, заблытаныя. Трэба ўмець супастаўляць розныя праявы хваробы, выяўляць прычынна-выніковыя сувязі, аналізаваць. Гэта як разгадаць рэбус. Вынік бывае цяжкадасягальны, але з-за гэтага ён тым больш каштоўны.
Для прафілактыкі астэаартрозу важна:
Вольга ПАКЛОНСКАЯ
Фота прадастаўлена суразмоўцай
Амаль тысяча дзвесце чалавек сабраліся, каб вырашаць найважнейшыя пытанні развіцця краіны.
Расказаў першы намеснік старшыні Дзяржаўнага камітэта па навуцы і тэхналогіях Рэспублікі Беларусь Дзяніс Каржыцкі.
Як вакцыны выратоўваюць жыцці і чаго можа каштаваць іх ігнараванне?
Аляксандр Курэц – самы малады народны выбраннік у сваім сельсавеце і адзіны дэпутат сярод сваіх калег па службе.
