Якія ваенныя спецыялісты дыктуюць правілы на полі бою

Днямі вайскоўцы адзначылі прафесійнае свята — Дзень ракетных войск і артылерыі. І калі артылерыя ўжо больш як 600 гадоў з'яўляецца надзейным шчытом любой арміі, то ракетныя войскі, здольныя наносіць удар разбуральнай сілы, вядуць сваё летазлічэнне з сярэдзіны мінулага стагоддзя. Без гэтага віду ўзбраення ўжо немагчыма ўявіць сучасную армію, якая клапоціцца аб суверэнітэце і тэрытарыяльнай цэласнасці. Сёння ракетныя войскі і артылерыя — неад'емная частка Узброеных Сіл Беларусі, адзін з асноўных гарантаў нацыянальнай бяспекі.

У чым перавага ракетнага і артылерыйскага ўзбраення як сродку баявога паражэння, якімі кампетэнцыямі павінны валодаць спецыялісты, што кіруюць высокадакладнай зброяй, і як адбываецца працэс навучання будучых ракетчыкаў і артылерыстаў — аб гэтым мы пагаварылі з начальнікам факультэта ракетных войск і артылерыі і ракетна-артылерыйскага ўзбраення Ваеннай акадэміі палкоўнікам Вадзімам Рабаконем..

— Вадзім Віктаравіч, артылерыю называюць богам вайны. Наколькі гэта красамоўнае параўнанне актуальнае сёння, у сувязі з ваеннымі канфліктамі сучаснасці?

— Роля артылерыі на сучасным этапе вельмі вялікая. Гэта дэманструе і спецыяльная ваенная аперацыя, якую праводзіць Расія, прыбіраючы пагрозу нацызму на Украіне. Мы бачым, што ракетныя войскі і артылерыя выконваюць да 70 % задач па агнявым паражэнні праціўніка, якія стаяць перад войскамі.

— Атрымліваецца, прафесія артылерыста як ніколі запатрабаваная?

— Запатрабавана ўвогуле прафесія афіцэра. Мы бачым, што ваеннаслужачаму па-ранейшаму ўласцівыя такія якасці, як абавязак, гонар, беззапаветнае служэнне сваёй Айчыне, здольнасць да самаахвяравання. І няважна, артылерыст ён, разведчык або інжынер. Прафесія афіцэра недзялімая. У арміі патрэбныя ўсе спецыялісты. І артылерысты — не выключэнне. Запатрабаванасць прафесіі дыктуюць рэаліі нашага жыцця. Аналіз ваенных канфліктаў мінулых гадоў паказвае, што ўсюды выкарыстоўвалася артылерыя. Тую ж спецыяльную ваенную аперацыю ва Украіне называюць вайной артылерыі: вялікая колькасць артылерыйскіх сістэм прымяняецца як з аднаго боку, так і з другога.

— Якія перавагі ў артылерыі на полі бою?

— Перш за ўсё гэта хуткасць і далёкасць агнявога паражэння. Натуральна, гэта і дакладнасць. Высокадакладная зброя ў сучасных ваенных канфліктах вельмі запатрабаваная, і для таго, каб звесці да мінімуму страты грамадзянскага насельніцтва, максімальна прымяняюць артылерыю. Гэта можна назіраць і на прыкладзе спецыяльнай ваеннай аперацыі ва Украіне.

— Ракетныя войскі заўсёды з'яўляліся стрымліваючым фактарам для праціўніка. Сёння іх функцыя па стрымліванні магчымай узброенай агрэсіі як ніколі навідавоку. Чаму, на ваш погляд, любая сучасная армія павінна валодаць гэтай зброяй?

— Функцыю стрымлівання выконваюць стратэгічныя ракеты ядзернага паражэння. У нас ядзернай зброі няма. Аднак у нас ёсць сістэмы, якія валодаюць значнымі характарыстыкамі і могуць выконваць задачы на істотнай адлегласці. На далёкасці 300 кіламетраў ажыццяўляе пускі рэактыўная сістэма залпавага агню «Паланэз», на далёкасці 120 кіламетраў — «Точка-У». Безумоўна, гэта стрымліваючы фактар. У выпадку нападзення на нашу тэрыторыю мы не будзем сядзець, а выкарыстаем усе віды ўзбраення для таго, каб гэты канфлікт скончыць. Не кожная армія можа сабе дазволіць мець такую зброю.

— Адпаведна, валодаць такімі высокадакладнымі ўстаноўкамі і сістэмамі можа і не кожны ваеннаслужачы. Гэтых вузкіх спецыялістаў рыхтуе менавіта ваш факультэт. Ці кожны курсант здольны асвоіць суперсучасную тэхніку?

— Падчас паступлення на факультэт ракетных войск і артылерыі і ракетна-артылерыйскага ўзбраення маладыя людзі здаюць цэнтралізаванае тэсціраванне па адной з дзяржаўных моў, па матэматыцы і фізіцы. Улічваецца і сярэдні бал атэстата. Акрамя таго, нашы курсанты праходзяць прафесійны адбор, які выяўляе пэўныя схільнасці маладога чалавека да таго ці іншага віду дзейнасці. Каб паглядзець, на што яшчэ здольны абітурыент, праводзім і фізічныя выпрабаванні. Кожны малады чалавек здольны асвоіць нашы спецыяльнасці, якіх дзве: кіраванне падраздзяленнямі ракетных войск і артылерыі, а таксама эксплуатацыя радыётэхнічных сістэм (артылерыі). Адбываецца навучанне і па спецыяльнасці «Эксплуатацыя наземных сістэм узбраення». Такім чынам, акрамя таго, што мы рыхтуем спецыялістаў, якія непасрэдна прымяняюць гэтую зброю, ажыццяўляем і навучанне будучых афіцэраў, якія арганізоўваюць рамонт не толькі нашага, а і ўсяго ўзбраення беларускай арміі.

У цэлым артылерысту, каб асвоіць суперсучасную тэхніку, неабходна валодаць матэматычным складам розуму, умець хутка прымаць рашэнні. Ракетнага ўзбраення становіцца ўсё больш. Курсант не ў стане будзе вывучыць і артылерыйскія, і ракетныя ўзоры зброі. Таму мэтазгодна, што ў наступным годзе адна спецыяльнасць — «Кіраванне падраздзяленнямі ракетных войск і артылерыі» — будзе мець дзве прафілізацыі. Адны будуць вывучаць ракетную тэматыку, другія — артылерыю. На агульных прадметах курсанты будуць навучацца разам. Увогуле, артылерыя — калектыўная зброя. Калі адзін замарудзіўся або памыліўся, то, натуральна, снарад паляціць не туды. Ёсць такое паняцце, як узаемазамяняльнасць. Курсантаў навучаюць так, каб у выпадку выпадзення кагосьці з разліку, за выключэннем механіка-кіроўцы, яго маглі замяніць.

— Каб авалодаць любой прафесіяй, неабходна практыка. Наколькі навучанне на факультэце практыкаарыентаванае?

— Першая наша спецыяльнасць — камандная. Яна больш як на 70 % нясе практычную скіраванасць. Безумоўна, навучанне на факультэце пачынаецца з тэарэтычных заняткаў. У выніку лекцыйныя заняткі пераходзяць у практычную частку. У нас ёсць свае імітацыйныя сродкі, якія замяняюць рэальную стральбу боепрыпасамі. Двойчы на год мы выязджаем трэніравацца на Асіповіцкі палігон 51-й артылерыйскай брыгады, дзе з рэальных гармат, мінамётаў выконваем баявыя задачы. Аднак перш чым выехаць на вялікія палігоны і прадэманстраваць свае ўменні на сапраўдным узбраенні, курсанты трэніруюцца на імітацыйных сродках на малых артылерыйскіх палігонах. Для курсантаў, якія асвойваюць камандную спецыяльнасць, усе практыкі і стажыроўкі праводзяцца ў войсках. Практычна чатыры месяцы з дзесяці яны знаходзяцца ў баявых падраздзяленнях. Курсанты, якія навучаюцца па спецыяльнасці «эксплуатацыя радыётэхнічных сістэм артылерыі», практычным заняткам удзяляюць каля 60 % навучальнага часу.

— Наша армія не стаіць на месцы. У тым ліку развіваюцца ракетныя войскі і артылерыя. Наколькі хутка ў навучальны працэс укараняюцца кампетэнцыі, запатрабаваныя ў войсках?

— У нагу з часам мы ідзём і робім гэта вельмі дынамічна. Дапусцім, прыняты на ўзбраенне мінамёт 2Б24. Яго толькі прынялі, а мы ўжо аформілі заяўку для таго, каб яго атрымаць і пачынаць навучанне. Не даюць стаяць на месцы і ваенныя канфлікты сучаснасці. Баявыя дзеянні ў Сірыі, спецыяльная ваенная аперацыя ва Украіне — ёсць цікавыя тэндэнцыі з тактычнага пункту гледжання, з пункту гледжання кіравання агнём. У прыватнасці, спецыяльная ваенная аперацыя паказвае, што ў сучасных баявых дзеяннях вельмі запатрабаваныя беспілотныя лятальныя апараты: яны валодаюць той інфармацыяй, якая неабходная для нанясення паражэння праціўніку. Нашы выкладчыкі ўжо прайшлі навучанне на беспілотных лятальных апаратах верталётнага тыпу і ўжо выконвалі задачы па выкарыстанні квадракоптараў як сродку для засечкі цэлі, назірання вынікаў агнявога паражэння і карэкціроўкі агню. Спецыяльная ваенная аперацыя ўнесла пэўныя карэктывы ў навучанне артылерыстаў і ракетчыкаў. Усе сучасныя тэндэнцыі вядзення бою ўкараняюцца ў навучальную праграму

— А як ідзе асваенне курсантамі «жамчужыны» айчыннага ваенпрама — рэактыўнай сістэмы залпавага агню «Паланэз»?

— Вывучаюць тэорыю тут, у сценах Ваеннай акадэміі, а на практычныя заняткі выязджаюць туды, дзе стаяць сістэмы залпавага агню. Гэта не проста разавы занятак, а двух-трохтыднёвае навучанне. Асвойваючы «Паланэз», там жа яны вывучаюць і рэактыўную сістэму залпавага агню «Смерч», і тактычны ракетны комплекс «Точка-У», хоць гэтыя віды ўзбраення знаходзяцца і ў нас. Аднак абмен вопытам дзеючых афіцэраў з выкладчыкамі акадэміі нішто не заменіць. Навучанне ідзе ў тых воінскіх часцях, дзе стаяць на ўзбраенні нашы сістэмы.

— Ці здольныя іх засвоіць дзяўчаты?

— Дзвюх дзяўчат мы ўпершыню набралі на факультэт сёлета. Праўда, на спецыяльнасць, звязаную з эксплуатацыяй наземных сістэм узбраення. Дагэтуль дзяўчаты ў нас не навучаліся. Спецыфіка нашай прафесіі — артылерыста або ракетчыка — не прадугледжвае жаночай рукі. Калі жанчына-сувязістка — гэта больш прывычна, то артылерыстка або ракетчыца — ужо незвычайна. Можа быць, мы памыляемся.

— Магчымасці артылерыі і ракетных войск красамоўна адказваюць на меркаванні некаторых заходніх і заакіянскіх экспертаў, якія любяць разважаць на тэму, ці будзе трэцяя сусветная вайна...

— Напружанасць, якая цяпер прысутнічае ў свеце, магчыма, нават больш сур'ёзная, чым у часы халоднай вайны. Усе добра разумеюць: тое, што адбываецца на тэрыторыі нашай паўднёвай суседкі, — гэта, па сутнасці, вайна супраць Расіі не проста Украіны, а вайна блоку НАТА. Іх выказванне — ваяваць да апошняга ўкраінца — абсалютна праўдападобнае. Аднак, націснуўшы кнопку ядзернай зброі ў адной краіне, адбудзецца неадкладны адказ з іншага боку. І гэта будзе крах нашай цывілізацыі. Хочацца спадзявацца, што розум зможа пераважыць і трэцяй сусветнай вайны не будзе.

Вераніка КАНЮТА