Хто каго? «Вася марыў жыць прыгожа: яхты, мора, падарожжы...»

Што было — было, Нікулін расказваў. Значыць, вечар на дварэ, цягнік, купэ — два спадарожнікі. «Каторая гадзіна?» — пытае малады чалавек у пажылога. Той, рабін, хіба цяжанька ўздыхае ды адварочваецца спінай — спіць як быццам.

Раніцай цягнік прыязджае ў Бабруйск, абодва пасажыры збіраюцца выходзіць. «Вы ў мяне пыталіся, каторая гадзіна? — успамінае раптам старэйшы. — Дык вось: зараз палова дзявятай». — «Але ж цяпер гэта мне без патрэбы, — кажа маладзён. — Чаму вы ўчора змаўчалі?» «О-о-о... Калі б я вам учора сказаў, каторая гадзіна, вы б у мяне спыталі, куды я еду. Я адказаў бы, што еду ў Бабруйск. Вы сказалі б, што таксама, а начаваць няма дзе... Я па дабраце душэўнай запрасіў бы вас да сябе дамоў, у мяне там — дарослая дачка. Вы адразу ж затлумілі б ёй галаву, яна б зацяжарала, і вам прыйшлося б жаніцца...» «Ну і што з таго?!» — не разумее малады чалавек. «Я гэтаксама ўчора падумаў, — уздыхнуў рабін. — На халеру мне зяць без гадзінніка?»

---

Згадзіцеся, у той дарослай дачкі бацька быў на дзіва абачлівы: у яго развагах столькі логікі...

У нашых чытачоў, трэба сказаць, не менш, прынамсі, многія з іх, уважліва паглядзеўшы на чарговы конкурсны здымак (уверсе), усміхнуліся, падумалі і...

«На гэты раз, каб скласці подпіс, — піша спадар Мікалай Старых з Гомеля, — я скарыстаўся метадам акынаў, іншымі словамі, што бачыў, тое рыфмаваў. Ну сапраўды: адзін мужчына ў лодцы, двое — да бабкі не хадзі — у клопаце. Адкуль...

Можа, нецвярозым

дзядзька сёння быў?

На лясную сцежку

ранічкай «прыплыў»...

Хіба ж выпадае

тут яго кідаць?

Трэба разам з лодкай

на буксір узяць.

Справа гэта, відавочна, не з простых: тут бы параіцца з некім — разумнейшым, старэйшым, але ж...

Няма з кім, як лічыць спадарыня Соф'я Кусянкова з Рагачоўшчыны. Ад яе — маналог маладых:

— Ну чаму з табою, дзед,

Нам заўсёды столькі бед?!

Як цябе ў тваёй байдарцы

Перавезці ў іншамарцы?

...Дзед, каб мог,

дык падказаў,

Але ж лыка не вязаў.

Чаму? Ды зноў відавочна: прынамсі, спадарыні Любові Чыгрынавай з Мінска:

Не сусветныя рэкорды

Тройка мелася пабіць:

Планавала на прыродзе

Лодку добра замачыць...

(Будзем спадзявацца, без весляра, хоць аднаму з іх, помніцца, і абяцалі «Я убъю тебя лодочник»?)

Аднак там — была сцэна, песня... Тут — проза жыцця. І калі лодку (кажуць, што купляць яе трэба ў маладосці, пакуль дурны, а то потым усе грошы пойдуць на саджанцы) мужчыны такі замачылі, дык (паводле спадарыні Валянціны Гудачковай з Жыткавічаў) зусім не дзіва, што...

Часам нейчыя мужы

Бавяць час у гаражы.

Тут —

інакшая карціна:

Тут —

мужчыны, як мужчыны!

Утраіх прыдбалі лодку,

І грабуць сабе ў ахвотку.

Трэба разумець, па чарзе, уступаючы яе старэйшым, ці...

Здагадка ад спадара Аляксандра Матошкі з Расоншчыны:

Трое, едучы з бяседы,

Пасадзілі ў лодку дзеда:

— Вось ён,

твой азёрны край:

Хоць сядзі,

хоць адплывай!

...Мусіць дурнямі былі:

Хто ж вяслуе па зямлі?

Вось на гэты конт здагадак шмат. Чытайце (ад спадара Віктара Сабалеўскага з Узды):

Дзед

не рыбу вучыць плаваць.

Маладым бы расказаць,

Як трымаць сваю паставу,

Як вясло не заглыбляць...

Доўга б лекцыю чытаў,

Калі б хтосьці не спытаў:

Можа, разам паплылі б?..

Самі вы ў вадзе былі?

На гэтае пытанне, што называецца, няма адказу.

А вось меркаванні ёсць: у таго ж спадара Матошкі):

У Падазёркі

рана-рана

Газавалі апантана...

Але сплаваць не ўдалося:

Бо з сабой не ўзялі вёсел.

І што хочаш тут рабі:

Хоць ты кепкаю грабі!

(З дыялогаў: «Ты куды? На паляванне? У навальніцу?» — «Дык яна і ў суботу была... Дзед такога зайца прынёс!.. Маланкай забіла»).

Што ж — бываюць у жыцці і радасці, і засмучэнні. Апошнія — на думку спадара Валерыя Гаўрыша з Чавусаў — як правіла, за дурной галавой:

У суботку рыбакі,

Падрулілі да ракі.

Упохапкі збіраліся —

З матам разгружаліся:

— Блін —

няма чым веславаць!

— ...Рыбу з рэчкі

падымаць.

І заплечнік недзе дома...

— У ім — гарэлка і яда?!

Вось найгоршая жуда!

(Нішто не робіць вячэру такой смачнай, як адсутнасць абеду.)

Пра яе, жуду, прыкладна такую ж (калі іншых няма...), і радкі спадарыні Чыгрынавай:

Па дарозе да ракі

Дзед — вясёлы,

гаваркі —

Свайго ўнука

так хваліў,

Бо чакаў, каб той наліў...

Але ж выйшла,

неспадзеўкі (!),

Унук

забыўся ўзяць гарэлкі...

Памяняўся мігам дзед

Крые матам

на ўвесь свет!

(Запіс у школьным дзённіку: «Ваш сын адзіны, хто ў паход узяў спіртное. Дзякуй вам за сына!»)

З таго ж самага «канверта» (не блытаць з дзённікам) і пра тых самых мужчын (са здымка... Можна яшчэ раз глянуць на верхні)
і дарэчнае:

Пагублялі снасці —

Закіпелі страсці...

Стаў чыхвосціць

дзед унука:

«А бязглузды! А бязрукі!..»

Ты спыніўся б

у кляцьбе!

Хлопец — копія цябе:

Усе крошачкі пабраў —

Яблык побачкі ўпаў!

Спадарыня Любоў Чыгрынава ў гэтым не сумняваецца, спадар Аляксандр Матошка — таксама:

Выбачаецца Янук —

Міхася старога ўнук:

— Ну, забыўся вёслы

недзе...

На «рэно» дамоў

паедзем —

Так хутчэй...

Ды дзедка —

дзе там

Ён у гонары задзеты:

— Не дуры мне галаву

Я байдаркай паплыву!

Дзед, трэба разумець, — чалавек адважны. Унук, на думку спадара Сабалеўскага, не такі (фемінізм — да першага мужчыны, камунізм — да першага капіталу, атэізм — да першай гайданкі ў самалёце), бо:

Рассякала воды шпарка

Легкакрылая байдарка!

Але ж ганьбу даў ёй Коля:

— Я туды не сяду болей,

Вельмі вузкая...

баюся,

Раптам недзе навярнуся.

А дзед тым часам «плыве», прычым, на думку аршанца Мікалая Камароўскага, яшчэ і як:

Была нялёгкаю дарога,

Каб парыбачыць,

«дзе — нікога»:

Імчаліся на «масквічы»...

Прыехалі...

Тут памаўчым

І нават пашкадуем

хлопцаў:

Іх апярэдзілі на... лодцы.

Што, дарэчы, зусім не дзіўна, бо, як нагадвае спадарыня Соф'я Кусянкова,

Як ты лодку назавеш,

Так у ёй і паплывеш.

Дзед імя даў — БМВ,

Па зямлі ў ёй «плыве»:

Без патрэбы веславаць,

Але і ногі не трапаць.

Што сапраўды, калі ёсць кірунак. Дыялог маладзейшых (паводле спадарыні Гудачковай), калі няма:

— Ні знаку

сцежкі ў траве!

Хоць да вады

была ж дарога!..

— Хай дзед на лодцы

«праплыве»,

З п'яным

не здарыцца нічога.

Іх, кажуць, і сапраўды бог любіць, толькі долі не дае.

А калі наогул, то кампанія на здымку, вядома ж, цікавая. Ну вось уявіце (прапанова з таго ж канверта):

Трое...

Укуляцца ў байдарку...

Там, за дрэвамі,

канал...

Каб да іх яшчэ аўчарку,

Быў бы новы серыял.

І там, ну вядома ж, — галоўны герой. Хто? Ды гэта, паводле спадара Матошкі, відавочна:

У дзеда — скварка!

У дзеда — чарка!

У дзеда —

новая байдарка!

Не паплыць,

дык пасядзець...

Прыязджайце паглядзець!

Прычым — без адкладу на вясну ці лета, прыязджайце, зараз і пакуль не позна, бо, як мяркуе спадар Віктар Сабалеўскі):

Хто ж не марыў

жыць прыгожа:

Яхты, мора, падарожжы

(Ды яшчэ зімой —

у лета),

Пляж, «музон»,

віно, кабеты...

Ёсць!

Рамантык той у лодцы!

Да вады прывезлі хлопцы:

Патрымаў вясло ў руках...

І адчуў, што справы швах.

З гадамі, як той казаў, усё больш расчароўваюць цэны, люстэрка і аналізы. А «дэпрэсняк» — гэта калі паветраны замак разбурыўся і прыдушыў будаўніка. (Анекдот: два браткі прыходзяць на свежую магілу трэцяга. «А што тут трэба сказаць?» — пытае адзін другога. «Ды як быццам штосьці пра пух». «Ну тады, Віцёк, ні пуху табе, ні пяра!»...

Гэта — услед, потым — надпіс на помніку: «Пры жыцці мне бывала добра, але каб так, — ніколі!).

Зрэшты, не будзем аб сумным, будзем аб вясёлым (з «падачы» сужэнцаў Астроўскіх з Мінска):

Гарадскіх людзей заўсёды

Вабіць да сябе прырода:

Выязджаюць —

і з ахвотай —

У лясы ды на балоты...

А ў нас свае задачы —

Нешта вырасціць на дачы!

Пахвальнае жаданне! Дай бог сіл і поспеху! А вось знаёмцам спадара Мікалая Касмачэўскага з Наваполацка, у якіх, падобна, ні сораму, ні сумлення — нічога лішняга, мы таго ж пажадаць не можам, бо

Ходзяць чуткі-пагалоскі,

Што Нічыпар,

дзядзька з вёскі,

З зяцем і сваім унукам

Сеткі зноў бяруць у рукі

І ў час нерасту рыбачаць,

Дзе нагляд іх

не ўбачыць...

Ад звяздоўца Клешчука

Не схавацца рыбакам.

Вось гэтым кампліментам на адрас нашага і сапраўды ўсюдыіснага фотакарэспандэнта і можна было б завяршыць чарговы конкурсны агляд, калі б не два кароткія, але ж дарэчныя — да здымка — радкі мінчаніна Эльяша Банеля:

Колам стала іншамарка?

Можа выручыць байдарка!

Дай бог, каб у тых, хто за рулём, заўсёды былі запасныя варыянты, а ў нас, звяздоўцаў, яшчэ і варыянты подпісаў да конкурсных здымкаў.

...На мінулым (гл. нумар «Звязды» за 9.11. 2022 г.), нагадаем, быў мужчына, які не тое прыбіваў, не тое здымаў дарожны паказальнік каля вёскі з прыгожай назваю Рай. Дык вось найлепшыя радкі пра яго (паводле вялікага чытацкага журы) атрымаліся ў спадароў Віктара Сабалеўскага з Узды, Эльяша Банеля з Мінска, Валерыя Гаўрыша з Чавусаў, у спадарынь Валянціны Гудачковай з Жыткавічаў, Любові Чыгрынавай з Мінска і Соф'і Кусянковай з Рагачоўшчыны. Яе радкі «Абяцаў Іванка Раі: Будзеш жыць са мной у раі!.. Што для гэтага зрабіў? Шыльду ля двара прыбіў» маленькае рэдакцыйнае журы палічыла вартым перамогі і прыза ў выглядзе квартальнай падпіскі на дарагую сэрцам «Звязду».

Хочаце, каб яна, «родная на роднай мове, пяць разоў на тыдзень прыходзіла да вас, тады варыянтаў два: альбо афармляць падпіску, альбо ўважліва паглядзець на чарговы конкурсны здымак, прыдумаць дасціпны подпіс (можна некалькі, але не больш за восем радкоў) і даслаць у рэдакцыю. Шанц на перамогу мае кожны. Поспехаў!

Валянціна ДОЎНАР

Фота Анатоля КЛЕШЧУКА