Пад канец лютага ў нашым дзіцячым садку штогод пачынаецца свята. Вось і сёлета напярэдадні Дня роднай мовы ў сярэдніх і старшых групах прайшлі тэматычныя заняткі, на якіх дзеці даведаліся аб значэнні мовы для кожнага народа. А далей...
Конкурс малюнкаў «Паэзія вачамі дзяцей» даў магчымасць кожнаму выхаванцу пабыць мастаком-ілюстратарам (найлепшыя работы былі прадстаўлены на выставе); нашы выхавальніцы Вольга Даніленка і Марына Барысава разам са старэйшымі дзеткамі падрыхтавалі для малодшых драматызацыю беларускіх казак «Зайкава хатка», «Коцік, пеўнік і лісіца». Цікавасці і задору, як заўжды, дадалі беларускія рухомыя гульні — і ў спартыўнай зале, і на вуліцы.
А кульмінацыяй сталі госці. У папярэднія гады імі былі паэты Міхаіл Болсун, Галіна Рагавая, Вера Квяткоўская, а гэтым разам — сябра Беларускіх саюзаў журналістаў і пісьменнікаў Ганна Атрошчанка. Яна расказала пра сваю творчасць, прачытала некалькі вершаў. Дзеці таксама падрыхтаваліся да сустрэчы з паэткай: яны бралі ўдзел у конкурсе юных чытальнікаў «На роднай мове гавару я».
Убаку не засталіся і бацькі нашых выхаванцаў. Яны актыўна ўключыліся ў гульню «Перакладчыкі» і паказалі добрае веданне першай дзяржаўнай мовы...
А наогул, калі гучаць прыгожыя вершы і песні, калі выконваюцца нашы народныя танцы, калі з вуснаў дзяцей ліецца родная мова, — і сапраўды ствараецца свята.
Ала ГРЫБ
Загадчыца дзіцячага сада № 161
г. Гомель
«Альшанскі перазвон» — так у нашай школе назвалі літаратурную суполку, потым — свой альманах.
Зараз да друку рыхтуецца ўжо пяты выпуск
А пачалося ўсё з таго, што 2019-ы быў абвешчаны Годам малой радзімы, і Эме Уладзіміраўне Урублеўскай, настаўніцы беларускай мовы і літаратуры, вучні прынеслі свае першыя вершы... Следам узнікла ідэя надрукаваць іх, прысвяціўшы малой радзіме — мікрараёну Альшанка.
Над зборнікам, акрамя Эмы Уладзіміраўны, плённа папрацавалі настаўнікі выяўленчага мастацтва і інфарматыкі, таму кніжка (да радасці, да гонару дзяцей!) атрымалася яркая, цёплая, з фотаздымкамі аўтараў, з малюнкамі школьных мастакоў...
На яе прэзентацыі прысутнічалі пісьменнікі Людміла Кебіч, Ганна Скаржынская-Савіцкая, паэтка Вікторыя Смолка, крытык, паэт і празаік Дзмітрый Радзівончык... Цяпер гэтыя ды іншыя літаратары — частыя госці школы.
Акрамя таго, нашы перазвонаўцы запрашаюцца на пасяджэнні грамадскага дыскусійнага клуба «Словадром», дзе нароўні з дарослымі прадстаўнікамі культурнай і інтэлектуальнай эліты бяруць удзел у абмеркаванні актуальных пытанняў, наведваюць літаратурную школу пры Гродзенскім абласным аддзяленні Саюза пісьменнікаў Беларусі.
Такое плённае супрацоўніцтва прывяло да стварэння ў школе кабінета-музея «Літаратурны Гродна», дзе, апроч шафы са зборнікамі твораў пісьменнікаў-землякоў (з аўтографамі), размешчаны стэнд з вершамі, апавяданнямі вучняў, іх дыпломы і граматы за перамогі ў раённых, абласных і рэспубліканскіх літаратурных конкурсах.
Варта адзначыць цікавасць вучняў да творчасці, рост іх майстэрства. У прыватнасці, выпускніца школы Ніка Статкевіч стала дыпламантам ІV Міжнароднага фестывалю-конкурсу паэзіі і паэтычных перакладаў «Берагі дружбы».
...Кажуць, той, хто мае здольнасці, заўсёды праб'ецца.
Той, хто ўжо «прабіўся», ведае, як жа патрэбна была падтрымка!
Ірына САЛАТА
Настаўніца СШ № 39
г. Гродна
На пачатку сямейнага жыцця муж хваліць сваю абранніцу ну як толькі можа! Маўляў, яна ў яго і прыгожая, і разумная, і працавітая, і акуратная, і такая ўжо гаспадынька...
Жонка таксама не адстае, кажа, што муж яе — самы-самы: добры, клапатлівы, дужы, смелы, умелы...
У час разводу (а, здараецца, не прайшло і паўгода) гэтыя «расповеды» вельмі мяняюцца. Яна ўжо... выдра, гультайка, дурніца і неахайніца, ён — асёл, казёл, эгаіст і п'яніца...
Цікава, што ж адбылося, хто іх абодвух так сапсаваў?
Вольга ФЯДЗЯШЫНА
г. Слуцк
...Як заўважыў мудры Станіслаў Лем, людзям заўсёды дрэнна. Той, хто шукае спакою, цішыні ды лагоднасці, знойдзе ўсё гэта, але... на могілках.
Прыспешваць той час — справа, па-мойму, апошняя: пакуль жывецца, трэба жыць.
Нехта можа спытаць, а як, калі навокал мора трывог і негатыву, калі на душы — як цяпер за вокнамі: хмарна, холадна, сыра?
Універсальнага адказу на гэтае пытанне, бадай, няма. Для пачатку мо трэба ўсвядоміць, што свет і быў, і ёсць, і будзе недасканалы. Значыць, не варта чакаць, пакуль настане гармонія. А вось захаваць яе ў сабе, у сваёй сям'і можна (бо хто, калі не мы?).
Для гэтага, на мой погляд, па-першае трэба імкнуцца да зносін з добрымі людзьмі і найперш аптымістамі; па-другое, калі ёсць магчымасць, тварыць, чытаць, а то і перачытваць любімыя кнігі, прасякнутыя дабрынёй і гумарам, глядзець найлепшыя фільмы, па-трэцяе, знаходзіць спакой і натхненне ў зносінах з прыродай, бо гэта заўсёды дарыла і дорыць чалавеку добры настрой.
Хтосьці можа спытаць: «А ці не ўцёкі гэта ад рэальнасці?» Вядома ж, не, бо з сябрамі-аптымістамі можна абмяркоўваць тое, што хвалюе ўсіх і кожнага, бо кнігі і добрыя фільмы дапамагаюць не губляць надзеі і веры ў лепшае, даюць адказы на многія пытанні, бо прырода заўсёды дарыла і дорыць чалавеку цудоўны настрой.
...У маім жыцці, як, напэўна, у кожным, бываюць палосы як святлейшыя, так і, на жаль, цямнейшыя, а то і наогул — часіны тугі і адчаю. Іх — каб нікога не засмучаць — я стараюся перажыць сам-насам.
А яшчэ ў такія моманты прыходзіць думка, што як бы ні было дрэнна, камусьці — яшчэ горш, бо ні адзін чалавек не жыве без страт, без хвароб, без цяжкасцяў. І неяк жа людзі спраўляюцца, неяк адольваюць гора, свае недахопы і слабасці, захоўваюць уласнае аблічча...
Яны могуць, значыць, зможам і мы.
Ірына МАТУСЕВІЧ
Дзяржынскі раён
Вайскоўцы — людзі вандроўныя: гэта значыць, што сёння яны вось тут, а дзе заўтра — ніхто не ведае
У 80-я гады мінулага стагоддзя нам давялося служыць ва Узбекістане. Клімат там зусім не наш: паўгода бязбожнай спякоты! Вада з Каракумскага канала амаль рудая (пілі яе толькі гатаванай, а бялізну пралі, накруціўшы на кран анучу, бо іначай — ці мыў, ці не мыў...). Яек не елі, бо курэй там ніхто не трымаў, свініны (мусульмане!), вядома ж, — таксама. Бульбу нам прывозілі з Башкірыі — на сям'ю два мяшкі. Алей у каністрах па дваццаць літраў, каб хапіла на год, адпраўлялі багажом з радзімы.
Але ж пры гэтым мы былі маладыя і ні на што не скардзіліся, пакуль...
У тую раніцу мой муж (афіцэр-сувязіст) збіраўся на службу, я — у школу на работу, сын — у дзіцячы садок. Мы разам выйшлі на вуліцу і аслупянелі: усюды стаялі палаткі колеру хакі, ваенная тэхніка, віравалі людзі, гудзеў аэрадром.
На душы стала трывожна і страшна, бо гэта ж, відаць, нездарма? І сапраўды: пачынаўся ўвод савецкіх войск у Афганістан.
Баявыя дзеянні — па традыцыі — справа мужчын. Абавязак іх жонак — гадаваць дзяцей і чакаць.
Лёгка гэтак сказаць, а вось зрабіць...
Людміла Юр'еўна Патапава, выпускніца Варашылаўградскага машынабудаўнічага інстытута, у той час толькі пачынала працаваць хімікам-тэхнолагам на Лісічанскім содавым заводзе. Яе муж — вайсковец — вось-вось павінен быў атрымаць кватэру, а замест гэтага атрымаў загад, згодна з якім у складзе так званага абмежаванага кантынгенту савецкіх войск трапіў у Афганістан.
Людміла вельмі перажывала за мужа, амаль штодня пісала яму лісты і — хай не так часта — атрымлівала адказы, але трывога за здароўе і жыццё каханага ніколі яе не пакідала.
А тут яшчэ на завод прыйшлі прадстаўнікі ваенкамата, сталі расказваць, што ахвотныя могуць паехаць у Афганістан, зарабіць грошай, атрымаць ільготы...
Людміла стала падумваць: а можа, і сапраўды?
Яе свякроў аказалася больш рашучай. У трывозе за жыццё свайго адзінага сыночка яна адразу ж прапанавала нявестцы: «Едзь!.. Яму там цяжка. Ты — жонка, ты павінна быць побач».
...Усе неабходныя дакументы ёй аформілі вельмі хутка, пасля чаго і пачалася досыць доўгая дарога на вайну: самалётам да Ташкента, адтуль — да Кабула, верталётам да Баграма.
У красавіку 1985-га там было пекла: тэмпература як у духоўцы, усюды пясок, нідзе ніводнага зялёнага дрэўца.
Здзіўлялі жанчыны (усе ў шырокіх каляровых шараварах, замест сукенак — паранджа) і дзеці — напаўголыя, мурзатыя... Здавалася, што ў кожнай сям'і іх добры дзясятак... Жабравалі бедныя... Нашы вайскоўцы, каб ніхто не бачыў (кантакты з мясцовымі былі забаронены), здаралася, частавалі іх галетамі, цукрам, хлебам.
...Людміла пайшла працаваць па спецыяльнасці на склад гаруча-змазачных матэрыялаў. Для пражывання ім з Юрыем выдзелілі маленькі і далёка не новы модуль. Давялося, што называецца, закасаць рукавы і за два дні пераўтварыць яго амаль у «люксаўскі» нумар гасцініцы.
Да пастаянных перастрэлак яна таксама хутка прывыкла, у асноўным таму, што ёй трэба было шмат працаваць (забяспечваць запраўкі якасным палівам) да таго ж, усе думкі былі пра мужа. Юра пастаянна прападаў у раз'ездах, суправаджаў аўтамабільныя калоны з палівам па ўсім Афганістане. Тыдзень яна чакала яго з Джэлалабада, тыдзень — з Хумры, затым — з Баграма... Кожны дзень яна маліла Бога, каб толькі б вярнуўся, бо многія...
Сэрца рвалася ад болю, калі на месца дыслакацыі прывозілі параненых, а яшчэ горш — забітых. Адпраўляючы іх на радзіму ў цынкавых трунах, развітваліся, як з самымі роднымі...
Ім з Юрам пашчасціла: засталіся ў жывых, хоць дарога дамоў была яшчэ досыць доўгая. Ім давялося паслужыць у Туркменістане і ўжо адтуль вярнуцца ў Беларусь.
Юрый Патапаў звольніўся ў запас у званні падпалкоўніка і цяпер працуе на аўтатранспарце, Людміла пайшла ў бухгалтары. Яна вельмі працавітая і добразычлівая, спагадная да людзей. Што, напэўна, нядзіўна, калі ёй да сёння сніцца вайна?
Ніна ГОРГУЛЬ
г. Мінск
Канцэрт для дзяцей і моладзі, пластычны спектакль Ягора Дружыніна і «Рок-панарама».
Выбар саджанца для садавода — той момант, значнасць якога складана пераацаніць.
Актрыса НАДТ імя М. Горкага — пра шлях да сцэны і натхненне.
Тата і мама — два самыя важныя чалавекі ў жыцці кожнага дзіцяці.