Вёску Ражкоўку, якая стаіць на ўскраіне Белавежскай пушчы, ведаюць многія. Сюды нярэдка заязджаюць экскурсіі. Сапраўды, унікальны выпадак, унікальны лёс. Карнікі прыехалі знішчыць населены пункт, людзей — забіць, хаты — спаліць. Але нешта пайшло не па плане. І людзі засталіся жыць...
Цяпер у тутэйшай царкве захоўваецца як найвялікшая святыня абраз, які лічыцца выратавальным.
— Іх прыехалі забіваць 28 верасня 1942 года. Яму выкапалі адразу за вёскай, вялікую, як траншэя, — расказвае старшыня Дзмітравіцкага сельскага Савета Вячаслаў РУСАКЕВІЧ. — Усё адбывалася па такім жа сцэнарыі, як у іншых паселішчах. Мужчыны капалі яму, жанчыны галасілі, старыя маліліся. Але на ачэпленую вайскоўцамі тэрыторыю раптам прызямліўся самалёт, адтуль выйшаў нямецкі афіцэр і сказаў, што пакаранне адмяняецца.
Як потым растлумачылі перапалоханым людзям, лётчык-афіцэр у небе ўбачыў выяву Божай Маці, палічыў, што гэта знак, і прыняў рашэнне памілаваць людзей.
Гэта быў лётчык маёр Эміль Хёрбст. Праз некалькі месяцаў ён пабываў у Ражкоўцы, падарыў мясцовай грамадзе абраз Божай Маці, напісаны нямецкім салдатам, які, дарэчы, дасюль захоўваецца ў царкве. А потым, пасля ўрачыстай царкоўнай службы, як згадвалі старажылы, немцы падвялі прыхаджан да ямы, нагадалі ім, што жыццё іх да тае пары вісіць на валаску і залежыць ад іх паводзін. І ўдакладнілі: калі жыхары парушаць шматлікія забароны акупантаў, яма можа быць выкарыстана па яе прызначэнні.
Яму тую закапалі канчаткова толькі пасля вызвалення. Паступова пра яе сталі забываць.
Пазней у Ражкоўскай царкве паявіўся новы выратавальны абраз, якія зрабілі прафесіяналы па праваслаўных канонах. Але ж і ранейшы карыстаецца заслужанай павагай у прыхаджан.
А вось іншых знакаў у памяць пра тыя падзеі ў Ражкоўцы раней не было. Паводле слоў кіраўніка мясцовай улады, яма даўно зраўнавалася з зямлёй, парасла травой і кустоўем. А летась рашылі, што гэтае месца трэба неяк абазначыць, каб не страчвалася памяць, каб было дзе нагадваць нашчадкам, якія выпрабаванні выпалі на долю іх продкаў, як стаялі пад расстрэлам ні ў чым не вінаватыя людзі.
Ідэю сельвыканкама горача падтрымала старшыня Камянецкага райсавета Ірына НІГЕРЫШ. Пры падтрымцы раённага Савета мясцовая ўлада знайшла спонсараў, найперш правялі добраўпарадкаванне тэрыторыі, а потым вырабілі і ўстанавілі крыж. Крыж стаіць акурат у цэнтры былой вялікай яміны.
— Вясной пасадзім кветкі, давядзём да канца добраўпарадкаванне дарожак, прылеглай тэрыторыі, — расказвае Вячаслаў Русакевіч. — На Дзень Перамогі прыйдзем са школьнікамі, будзем гаварыць з імі пра тыя падзеі
Святлана ЯСКЕВІЧ
Фота аўтара
Камянецкі раён.
Выбар саджанца для садавода — той момант, значнасць якога складана пераацаніць.
Канцэрт для дзяцей і моладзі, пластычны спектакль Ягора Дружыніна і «Рок-панарама».