Урачы нагадваюць, што па шкале здароўя аўстралійскіх дыетолагаў натуральныя фруктовыя сокі больш шкодныя за дыетычную газіроўку. Адкуль такія высновы? Сокі — гэта вадкія вітаміны або салодкія пустышкі? З чаго іх робяць?
Калі верыць рэкламе, садавіна і сокі — гэта, па сутнасці, адзін прадукт. Сок павінен быць адзін у адзін як той, які ўтворыцца, калі жуеш мякаць. Але ў нас месцаў, дзе сок ціснуць са свежых пладоў, пакуль не так і шмат. Таму што ёсць іншы стапрацэнтны сок, вытворчасць якога абыходзіцца значна танней, бо для яго не трэба трымаць свае сады. Гэта самы папулярны від, на яго ўпакоўцы напісана «адноўлены».
Робяць такі сок у пяць этапаў. Спачатку з пладоў выціскаюць фрэш і награваюць пад ціскам, каб усе мікробы і грыбкі загінулі, сок не плеснеў, нікога не атруціў і мог паўгода захоўвацца. Затым з яго выпарваюць вадкасць. Атрымліваецца густая канцэнтраваная паста. Яна займае ў восем разоў менш месца на складзе, у труме карабля і ў кузаве грузавіка. На заводах, куды з Марока ці Кітая, напрыклад, прыйшлі бочкі з такім канцэнтратам, пасту разаграваюць і аднаўляюць, гэта значыць, дадаюць столькі ж вады, колькі першапачаткова выдалілі. Вядома, з-за гэтага і частка водару знікла, таму такі сок звычайна араматызуюць, а могуць і падфарбаваць, і падсаладзіць, і падкісліць.
З такой замежнай пасты ў Расіі разліваюць большую частку нават таматнага і яблычнага сокаў. Бо пакупнік не заўважае розніцы з сокам прамога адціскання.
Але ёсць сокі і таннейшыя. Дакладней, гэта не сокі. Вытворцы могуць пісаць, што гэта «нектар». Садавіны або гародніны ў нектар можна адправіць усяго чвэрць ад прыроднай канцэнтрацыі, пры гэтым назва нават больш апетытная, чым прэснае слова «сок». І гэта шмат каго збівае з панталыку. Больш сумленна было б назваць такі напой «вадзяністы сок з падсалоджвальнікаў», напрыклад.
У гэтым напоі па нарматыўных дакументах павінна быць ад пяці да дзесяці працэнтаў соку. Для апельсінавага дазваляецца пяць.
У соках з гародніны і садавіны, нават якія прайшлі праз пастэрызацыю і аднаўленне, усё роўна застаюцца антыаксіданты, пацвярджаюць навукоўцы. Напрыклад, у напоях, дзе соку ўсяго 10 працэнтаў, на 100 грамаў — паўміліграма антыаксідантных рэчываў. У нектары — чатыры міліграмы. А ў адноўленым, прамога адціску і фрэшы — яшчэ больш.
Урачы запэўніваюць, што пра сокі трэба ведаць два факты. Першы — цукру ў іх больш, чым у знакамітай газіроўцы, якая лічыцца безумоўна шкодай. Зразумець гэта можна, зірнуўшы на задні бок этыкеткі соку і газіроўкі ў графу вугляводы. Грам вугляводаў роўны граму цукру на 100 грамаў напою. Гэта значыць, у 100 грамах соку — 14 грамаў цукру, гэта значыць, 140 грамаў на літр. У соку яшчэ і фруктозы шмат, а яна не такая ўжо і бяспечная. Фруктоза наўпрост ідзе ў печань, гэта значыць, у рэшце рэшт ператвараецца ў звычайны тлушч.
У суцэльнай садавіне розныя цукры спакаваныя ў клятчатку, якую яшчэ трэба разгрызці і перажаваць. Харчовыя валокны тармозяць небяспечнае імгненнае ўсмоктванне цукру ў сценкі кішэчніка і ў кроў. А ў соках клятчатку калі і пакідаюць, то гэтая баласная каламутная суспензія ўсмоктваць цукар ужо не перашкаджае. І гэтая праблема здаецца нязначнай на фоне нядаўна адкрытых рызык. Навукоўцы з ЗША зрабілі жахлівае адкрыццё. На працягу шасці гадоў яны вывучалі рацыён 40 тысяч чалавек ва ўзросце ад 45 гадоў і ўстанавілі страшную сувязь: рэгулярнае ўжыванне соку скарачае жыццё — і нам, і нашым зубам.
Справа ў тым, што кіслотнасць сокаў не меншая, чым у газіроўках. Калі апусціць у сок зуб, то яго эмаль за два тыдні ператворыцца ў стружку. Зуб у газіроўцы, дарэчы, проста пацямнеў, але застаўся моцны. Таму сок — гэта ідэальны спосаб прадаць у некалькі разоў больш ягад, гародніны і садавіны, ахвяраваўшы іх карысцю.
Алена КРАВЕЦ
Набор на бюджэтныя месцы павялічыцца.
Колькі ж каштуе гэты важны кампанент здаровага рацыёну зараз?
Не выявіць ні секунды абыякавасці.
