Кіберімунітэт ад кібератак

Доўгі час чалавецтва жыло ў каменнай эры, потым — у жалезнай, цяпер мы, як лічаць эксперты, існуем у пластыкавай рэальнасці і непазбежна імкнёмся ў лічбавае стагоддзе. Аднак, каб чалавецтва туды трапіла, яму трэба пераадолець вялізныя кіберперашкоды і атрымаць кіберімунітэт. Як перайсці ў лічбавы свет бяспечна і існаваць у ім, на сустрэчы са студэнтамі і кіраўніцтвам ВНУ Беларусі, якая была арганізавана Аператыўна-аналітычным цэнтрам пры Прэзідэнце і Мінадукацыі, расказаў генеральны дырэктар таварыства «Лабараторыя Касперскага» Яўген Касперскі.

Абарона прыватнасці і кантроль анамальных паводзін

Задачы забеспячэння кібербяспекі не столькі праграмісцкія, колькі матэматычныя, навуковыя. Сучасны свет увесь час вымушаны абараняцца ад кіберпагроз, таму ўменне і разуменне, як захаваць сябе і сваю інфармацыю, вельмі важнае, падкрэсліў спікер:

— Кіберзлачыннасць становіцца ўсё больш масавай. Разам з павелічэннем колькасці разумных прылад расце і колькасць уразлівасцяў. Кожны дзень мы збіраем мільёны падазроных файлаў, з якіх штодня фіксуем каля 400 тысяч новых унікальных, раней невядомых шкодных траянскіх файлаў. Злачынцы становяцца ўсё больш прафесійнымі, яны аб'ядноўваюцца ў прафесійныя кібербанды, якія распрацоўваюць метады кібератак.

Каб апрацоўваць такі паток інфармацыі, у лабараторыі існуюць аўтаматычныя сістэмы збору інфармацыі і некалькі ўзроўняў сістэм распазнавання (у асноўным гэта машыннае навучанне) і вызначаюць, які перад імі файл: добры, кепскі, сапсаваны. Сучасная абарона ад кіберзлачынства — гэта ўжо не проста антывірус, а гэткі шматузроўневы камбайн, які абараняе ад шматлікіх пагроз, у тым ліку ахоўвае прыватнасць, расказаў Яўген Касперскі:

— Гэта кантроль уцечак інфармацыі аб вашых асабістых справах: кантроль пароляў, ідэнтыфікацыі і іншага. Часам змагацца прыходзіцца не толькі ў сеціве, але і ў рэальнасці, бо нашых экспертаў выклікаюць на затрыманне, каб яны дапамаглі разабрацца, што менавіта трэба апісваць.

Каб тэхнічна абараняць сеткі ад прафесійных хакерскіх атак, існуюць шматузроўневыя сістэмы абароны. Гэта кантроль сеціва, пошты, інтэрнэт-трафіка і анамальных паводзін у сеціве. З дапамогай апошняга, дарэчы, можна злавіць выключна складаныя кібератакі, удакладніў эксперт.

Крыптаграфічныя і імунныя сістэмы для крытычнай інфраструктуры

Хакеры пачынаюць падрываць інфраструктуру, у тым ліку крытычную. Пад пагрозай аказваюцца кампаніі, арганізацыі, бізнесы, ваенныя, дзяржавы — тыя структуры, адкуль можна сабраць шмат грошай за адзін узлом. Зламыснікі ўмудраюцца дыстанцыйна кіраваць транспартам, могуць атрымліваць доступ да канфідэнцыяльных даных і правакаваць прастоі ў вытворчасці. Заснавальнік кампаніі падкрэсліў, што катастрафічна не хапае абаронцаў у сферы бяспекі прамысловых аб'ектаў:

— Праблема абароны крытычнай інфраструктуры не вырашаецца сістэмамі бяспекі. Для гэтага неабходна імунная аперацыйня сістэма, дзе не патрэбны антывірус, — яна абаронена сама па сабе. Сама яе архітэктура гарантуе, што ўзламаць яе немагчыма, і кожны элемент сістэмы працуе ва ўласным дамене бяспекі. Нават калі хакнуць адзін яе модуль, далей кіберзлачынца прасунуцца не зможа. Сутнасць канцэпцыі кіберімунітэту ў забеспячэнні такога ўзроўню абароны, пры якім кошт кібератакі на арганізацыю перавышае суму магчымага ўрону.

Беларускі рынак цікавіць кампанію не толькі як месца для рэалізацыі сваёй прадукцыі, але і як краіна з высокакваліфікаванымі кадрамі ў галіне кібербяспекі. На сустрэчу з мэтрам інтэрнэт-бяспекі прыйшлі студэнты, якія пераважна і займаюцца распрацоўкай метадаў абароны інфармацыі, таму для іх такі досвед стаўся вельмі карысным, сведчаць яны.

— Лабараторыя Касперскага — найбольш вядомая ІT-кампанія ў сферы камп'ютарнай бяспекі, і для нас сустрэча з яе кіраўніком — вельмі важны вопыт, таму што мы можам атрымаць веды ад спецыяліста найвышэйшага класа і выкарыстаць яго ў нашым навучанні, — лічыць Антон ШКОР, студэнт факультэта прыкладной матэматыкі і інфарматыкі БДУ, спецыялізацыя якога — якраз камп'ютарная бяспека.

Па дадатковыя веды на сустрэчу прыйшоў і Багдан САЛАЎЁЎ, студэнт факультэта інфармацыйных тэхналогій і робататэхнікі БНТУ, які лічыць, што інфармацыя павінна мець шыфраванне, таму новыя сістэмы яе абароны важныя і для студэнтаў іншых спецыяльнасцяў, а не толькі кібербяспекі.

Унікальнай і знакавай ахарактарызаваў сустрэчу кіраўніка «Лабараторыі Касперскага» са студэнтамі Юрый АРЛОВІЧ, дэкан факультэта прыкладной матэматыкі і інфарматыкі БДУ:

— На нашым факультэце мы даўно рыхтуем спецыялістаў у галіне камп'ютарнай бяспекі, якія звязаны найперш з крыптаграфічнымі метадамі абароны інфармацыі. А сёлета на факультэце адкрываецца новая спецыяльнасць — «Кібербяспека», прыярытэтная задача якой — абарона электронных і фізічных актываў прадпрыемстваў ад несанкцыянаванага электроннага доступу.

Навукоўцы плануюць развіць работу з крыптаграфічнымі сістэмамі абароны інфармацыі ў напрамак, звязаны з апрацоўкай кіберпагроз і маніторынгам кібератак. А яшчэ — працягнуць праграмы супрацоўніцтва з кампаніяй, якія распачаліся яшчэ ў 2012-м і былі звязаны з навучаннем студэнтаў у межах акадэміі Касперскага і абменам вопытам у сферы інфармацыйнай бяспекі.

Яўген Касперскі падкрэсліў, што быў бы вельмі рады супрацоўнічаць з беларускімі навукоўцамі і айцішнікамі ў сферы распрацоўкі праграм, збудаваных на аснове імуннай аперацыйнай сістэмы, бо за гэтым будучыня.

Ірына СІДАРОК

Фота аўтара