Вы тут

Сувязі Беларусі і Льва Талстога была прысвечана выстаўка ў ДМГБЛ


З 1 па 26 мая ў Дзяржаўным музеі гісторыі беларускай літаратуры праходзіць часовая экспазіцыя «Талстой і Беларусь», прысвечаная сувязі славутага пісьменніка з нашай краінай, 195-годдзе якога адзначаецца ў 2023 годзе, а таксама ўплыву яго творчасці на беларускіх пісьменнікаў ХХ стагоддзя. Гэта супольны праект з Дзяржаўным музеем Л.М. Талстога ў Маскве. 


На выставе прадэманстраваны ілюстрацыі да раману «Вайна і мір», гістарычныя гравюры і рэпрадукцыі, дзе намаляваныя бітвы, якія праходзілі на тэрыторыі сучаснай Беларусі і апісаныя ў рамане «Вайна і мір» ( пераход праз Нёман, бой пад Салтанаўкай, бітва на Бярэзіне), а таксама чарнавыя рукапісы рамана. Прадстаўлены матэрыялы, якія распавядаюць аб ваенным вопыце Талстога. 

Імя і слова Талстога ў Беларусі былі заўсёды акружаны вялікай павагай і пашанай.

Многія аўтары падкрэслівалі, што пасля рэалізму пра вайну Талстога нельга было пісаць па-іншаму.

«Леў Талстой, — сцвярджаў К.Чорны, — пісьменнік сусветны, яго мастацкія вобразы пераўзышлі нацыянальнае, рускае. І таму ён быў адным з тых вялікіх пісьменнікаў зямлі рускай, якія ўздымалі беларускі народ да агульначалавечай культуры, укладваючы ў яе сваё нацыянальнае багацце.» Пачыная з 1880-х гадоў, Л.Талстой атрымаў шмат пісем ад простых людзей з пытаннямі як жыць, з просьбамі дапамогі і нараду. Водгукі беларусаў рушылі ўслед на раман " Воскресенье «і аповесць «Крейцерова Соната». 

У 1908 годзе шырока адзначалася 80-годдзе Льва Талстога, уключаючы Беларусь. Пісьменніку адпраўлялі шматлікія віншаванні, частка якіх прадстаўлена на выставе.

Талстой натхняў беларускіх пісьменнікаў на самастойныя мастацкія адкрыцці, вучыў і вучыць не задавальняцца дасягнутым.

Талстоўскі інструмент даследавання чалавечай душы, яе «дыялектыкі» забраў з сабой у акопы Першай сусветнай вайны выдатны беларускі празаік Максім Гарэцкі. Сыдучы на вайну, у акопы не з «жазлом маршала ў салдацкім ранцы», а з «Таўстым» (у душы, у памяці), малады пісьменнік вярнуўся дадому з найвялікшым трафеем — ён прынёс з вайны праўду. Бязлітасную праўду пра вайну, пра чалавека. Вобраз чалавека на вайне — самога аўтара, пісьменніка — мы ўбачылі ў дакументальным творы М.Гарэцкага «На імперыялістычнай вайне». У Гарэцкага, які імкнуўся да дакладнасці, няма боязі перад словам паняційным, празаічным, неабразным. Высокая дакладнасць і праўдзівасць у паказе душэўнага свету чалавека на вайне і самой вайны ў Гарэцкага (пра гэта пісалі Адамовіч, Каваленка і інш.) мае свае маральныя і эстэтычныя вытокі ў «Севастопольских рассказах» і «Войне и мире». У Талстога і Гарэцкага, у іх індывідуальнай пазіцыі прысутнічае народная кропка гледжання, адмаўленне імперыялістычнай бойні як вялік.

Раман «Вайна і мір» уваходзіў у свядомасць аўтараў будучых кніг пра Вялікую Айчынную 1941-1945-га па-рознаму. Але так ці інакш яна прысутнічае і ў «Мінскім напрамку» беларуса Івана Мележа, і у «Гарачым снезе» Юрыя Бондарава, «Блакадзе» Аляксандра Чакоўскага, ва ўкраінскім рамане «Чалавек і зброя» Алеся Ганчара.

Адлюстраванне традыцый Талстога ў малюнку вайны ў беларускай літаратуры можна заўважыць на прыкладзе твораў М.Гарэцкага «На імперыялістычнай вайне», Я. Брыля «Птушкі і гнёзды», А. Адамовіча «Хатынская аповесць», У. Быкава «Смерць чалавека».

Яшчэ адным раздзелам экспазіцыі сталі пераклады кніг Льва Талстога на беларускую мову. Сярод іх — пераклады апавяданняў для дзяцей, Свастопальскіх апавяданняў, рамана «Воскресенье» і аповесцяў «Хаджи-Мурат», «Смерть Ивана Ильича», «Крейцерова Соната».

Лізавета КУЗЬМІНА

Выбар рэдакцыі

Грамадства

На Гомельшчыне актыўна развіваюць валанцёрскі рух

На Гомельшчыне актыўна развіваюць валанцёрскі рух

Форма сацыяльнай актыўнасці падлеткаў.

Культура

Чым сёлета будзе здзіўляць наведвальнікаў «Славянскі базар у Віцебску»?

Чым сёлета будзе здзіўляць наведвальнікаў «Славянскі базар у Віцебску»?

Канцэрт для дзяцей і моладзі, пластычны спектакль Ягора Дружыніна і «Рок-панарама».