Што ўражвае на выставе мастацкага шкла «Асцярожна, посуд!» у Нацыянальным мастацкім музеі

У Нацыянальным мастацкім музеі працуе выстава шкляных вырабаў мінулага стагоддзя.

Уладзімір Караткевіч, калі апісваў у сваіх творах гістарычныя інтэр’еры, не забываўся дадаваць туды вырабы беларускіх гутнікаў, адметныя ад замежных келіхаў, чарак і ваз, багата аздобленых, кідкіх, «саладжавенькіх». Класік любаваўся старажытным беларускім посудам мясцовага вырабу, з замілаваннем згадваў «выдатнае Урэцкае і Налібоцкае шкло, посуд з якога зараз цэніцца ледзь не на вагу золата». Але нашчадкі беларускіх старажытных гутнікаў, якія працавалі ў ХХ-м стагоддзі, не менш таленавітыя, і беларускае шкло, нават простае, побытавае, якое куплялі ў крамах — гэтак жа адметнае. У чым можна пераканацца, наведаўшы выставу мастацкага шкла 1910–1960-х гадоў «Асцярожна, посуд!», якая праходзіць у выставачным комплексе Нацыянальнага мастацкага музея Рэспублікі Беларусь. Тут прадстаўлены каля 70 твораў з фондаў музея, якія з’яўляюцца ўзорамі бытавых вырабаў Барысаўскага хрустальнага завода імя Ф.Э. Дзяржынскага і шклозавода «Нёман». Збаны і графіны, сподкі і талеркі, шклянкі і келіхі, флаконы для парфумы... Здавалася б, што прыцягальнага? Але людзі прыходзяць і прыходзяць, увесь час можна пачуць настальгічнае — «О, такія чаркі былі ў маёй бабулі», «Такая ваза захоўваецца ў нас дома!». Посуд таго часу цяпер з’яўляецца папулярным аб’ектам для калекцыянавання.

Пагрузіцца ў атмасферу мінулых гадоў дапамагаюць фотаздымкі — сямейныя, з прыватных альбомаў, на якіх таксама можна заўважыць побытавыя шкляныя вырабы. Дадатковая насалода — магчымасць паглядзець кінанарыс, зроблены беларускімі кінематаграфістамі ў 1960-х, пра жыхароў аднаго з дамоў на плошчы Перамогі. Цікавыя людзі, розныя лёсы — ад фрэзероўшчыка да дырэктара завода, ад студэнта да кандыдата навук. І раптам жыхары адной з кватэр глядзяць па тэлевізары выступ паэта Пімена Панчанкі, які чытае свой верш, і ад гэтага яшчэ вастрэй адчуваецца падарожжа ў часе.

Сярод аўтараў шкляных вырабаў, прадстаўленых на выставе, — Антаніна Абрамава, Рамуальд Багінскі, Яўген Гладкоў, Галіна Ісаевіч, Людміла Мягкова, Уладзімір Мурахвер ды іншыя. Безумоўна, пасля наведвання экспазіцыі многія па-новаму ацэняць прыгажосць якой-небудзь вазы, што засталася ад бабулі, ці смешнай шкляной статуэткі. З увагі яшчэ і на тое, што гэта такія крохкія артэфакты, і мала іх пражываюць дастаткова доўга, каб стацца калекцыённай каштоўнасцю. 

Выстава будзе працаваць да 23 ліпеня.

Людміла РУБЛЕЎСКАЯ

Фота Віктара ІВАНЧЫКАВА