Як пазбегнуць харчовых атручванняў летам

Падчас сёлетняй спёкі ўрачы адзначаюць рост захваральнасці на вострыя кішэчныя інфекцыі, у тым ліку павелічэнне харчовых атручванняў. Сярод найбольш частых прычын — дрэнна памытыя садавіна і агародніна, няправільнае захаванне харчовых прадуктаў і недастатковая іх тэрмічная апрацоўка.

Рукі, садавіна, вада...

Сёлета адзначаецца ўмераны прырост захваральнасці на кішэчныя інфекцыі і сальманелёз. Як расказала загадчыца супрацьэпідэмічнага аддзялення Рэспубліканскага цэнтра гігіены, эпідэміялогіі і грамадскага здароўя Улада Запольская, сярод кішэчных інфекцый найбольш актуальнымі на сёння з’яўляюцца вірусныя: ротавірусная, норавірусная і энтэравірусная інфекцыі. У структуры захваральнасці яны складаюць 62 працэнты выпадкаў.

Санітарна-эпідэміялагічная служба праводзіць расследаванне ўсіх захворванняў на вострыя кішэчныя інфекцыі і харчовыя атручванні па месцы жыхарства і часам па месцы работы або вучобы пацыентаў і ўстанаўлівае фактары перадачы, шляхі інфекцыі, прычыны захворвання. У 92% выпадкаў заражэнне адбываецца па месцы жыхарства, у 84% выпадкаў — пасля ўжывання недабраякасных харчовых прадуктаў ці страў. Сярод асноўных прычын узнікнення захворванняў можна вылучыць тры: людзі дрэнна мыюць садавіну і агародніну (47% ад агульнай колькасці), няправільна захоўваюць прадукты харчавання (26%) і недастаткова тэрмічна апрацоўваюць прадукты (17%).

Прафілактыка кішэчных інфекцый і харчовых атручванняў досыць трывіяльная, нагадала Улада Запольская. Папярэдзіць захворванне можна, выконваючы правілы асабістай гігіены і гігіены рук. Наогул мыць рукі рэкамендуецца як мага часцей. Калі няма такой магчымасці, то нават у маленькай сумачцы пажадана насіць з сабой вільготныя антыбактэрыяльныя сурвэткі або санітайзер.

У гарачае надвор’е варта выбіраць найбольш бяспечныя прадукты харчавання. Не пажадана набываць разрэзаныя кавуны і дыні, ужываць непастэрызаванае каровіна ці казінае малако. У магазіне абавязкова трэба звяртаць увагу на тэрміны прыдатнасці прадукцыі. Калі яны скончыліся або мінаюць літаральна праз 1-2 дні, то лепш ад такой прадукцыі адмовіцца. Трэба правяраць і цэласнасць упакоўкі. Пры гатаванні варта пераканацца, што прадукт прайшоў дастатковую тэрмічную апрацоўку. Менавіта ў перыяд спякоты гатаваць пажадана на адзін прыём ежы — нават у халадзільніку прадукцыя на працягу аднаго-двух дзён псуецца, у ёй адбываецца назапашванне мікраарганізмаў і пры яе разагрэве магчымае іх разбурэнне і вылучэнне эндатаксінаў, якія таксама часам могуць выклікаць харчовае атручванне.

У халадзільніку неабходна захоўваць ежу, падзяляючы яе на гатовую і сырую. Ні ў якім разе сырая прадукцыя не павінна знаходзіцца наверсе. Здараюцца выпадкі атручванняў, калі сок з мяса трапляе ў гатовую прадукцыю.

Перад выездам на пляж трэба пазнаёміцца з інфармацыяй аб месцах, дзе купанне забаронена. На сайце Рэспубліканскага цэнтра гігіены, эпідэміялогіі і грамадскага здароўя, а таксама ў telegram-канале цэнтра такія даныя рэгулярна абнаўляюцца. Перад паездкай за горад, на дачу не варта браць прадукцыю, якая хутка псуецца, асабліва малочныя прадукты, тварог, кандытарскія вырабы. Калі вы збіраецеся смажыць шашлыкі ці барбекю, мяса павінна быць загадзя замарынавана, яго варта добра тэрмічна апрацаваць. Сок празрыстага колеру сведчыць, што мяса есці бяспечна.

Самыя небяспечныя прадукты

Да іх адносіцца ўсё, што хутка псуецца. Гэта малочная прадукцыя, марожанае, кандытарскія вырабы, асабліва пірожныя, тарты і іншыя крэмавыя вырабы, а таксама мясная прадукцыя — вэнджаныя, вараныя вырабы і сырое мяса.

Вельмі важна правільна мыць садавіну і агародніну, а таксама некаторыя іншыя прадукты перад гатаваннем. Напрыклад, яйкі пажадана добра прамыць пад праточнай вадой перад іх расколам — гэта абавязковая працэдура для любой гаспадыні. Садавіну, агародніну і зеляніну неабходна старанна прамываць пад праточнай вадой. Некаторыя прадукты, напрыклад вінаград, варта нават на 5-10 хвілін замачыць у халоднай вадзе, для таго каб пясок і бруд аселі на дно ёмістасці. Агародніну, якая мае кантакт з зямлёй, а гэта морква, цыбуля, капуста і іншая, неабходна бланшыраваць.

Каўбасная хвароба

Актуальнае ў нашай краіне і такое захворванне, як батулізм, хоць захваральнасць на яго і не вельмі высокая. Гэта цяжкае захворванне, якое выклікае таксін Clostrіdіum botulіnum. Ён пашкоджвае цэнтральную нервовую сістэму і пры несвоечасовым звароце па медыцынскую дапамогу можа прывесці да смяротнага зыходу, папярэдзіў урач-гігіеніст аддзялення гігіены харчавання Рэспубліканскага цэнтра гігіены, эпідэміялогіі і грамадскага здароўя Юрый Гаранюк.

— Батулізм раней называлі каўбаснай хваробай. Самыя раннія звесткі пра яго датаваныя канцом XV — сярэдзінай XVІ стагоддзя. Захворванне звязвалі часцей за ўсё з ужываннем крывянай каўбасы, што часта прыводзіла да смяротных зыходаў, — адзначыў урач.

У нашай краіне штогод рэгіструецца ад 16 да 24 выпадкаў захворвання на батулізм, звязаных з ужываннем прадукцыі хатняга прыгатавання. З пачатку гэтага года зафіксавана чатыры выпадкі з чатырма пацярпелымі. Найчасцей людзі заражаюцца праз ужыванне рыбы і рыбных прадуктаў, агароднінных і мясных кансерваў, кансерваваных грыбоў.

— Узбуджальнік батулізму жыццяздольны толькі пры адсутнасці доступу кіслароду. Менавіта таму на батулізм часта захворваюць пасля ўжывання герметычна закрытых кансерваў, саленняў і вэнджання хатняга прыгатавання, дзе ў тоўшчу прадукту не пранікае паветра і ствараюцца спрыяльныя ўмовы для ўзбуджальніка хваробы. Зусім не абавязкова пры гэтым адзначаецца ўздуцце кансервавых слоікаў. Нагадаю, што для прадухілення ўзнікнення захворвання на батулізм трэба пазбягаць пакупкі ў выпадковых асоб прадукцыі хатняга кансервавання, саленняў, вэнджаных кумпякоў, рыбы, — папярэдзіў Юрый Гаранюк.

Акрамя таго, нельга кансерваваць прадукты з прыкметамі псавання і гнілі і ўвогуле не грэбаваць прынятай тэхналогіяй гатавання. У прыватнасці, нельга змяншаць колькасць солі і воцату, скарачаць час тэрмічнай апрацоўкі. Ні ў якім разе нельга ўжываць кансервы з надзьмутых слоікаў. Важна памятаць, што ягады, агародніну, садавіну, грыбы перад кансерваваннем трэба добра адмываць ад часцінак зямлі. Захоўваць хатнія кансервы трэба толькі ў прахалодным месцы. Перад ужываннем у ежу кансерваваныя прадукты лепш пракіпяціць цягам 20-25 хвілін — за гэты час таксін батулізму разлагаецца.

— Інкубацыйны час складае, як правіла, ад шасці да 30 гадзін, часам вагаецца да двух тыдняў. Пачынаецца захворванне востра са з’яўленнем неспецыфічнай сімптаматыкі: агульнай слабасці, галаўнога болю, нядужання. Могуць быць пякота ў страўніку, млоснасць, шматразовыя ваніты, дыярэя. Праз некалькі гадзін пасля пачатку захворвання неспецыфічная сімптаматыка змяняецца спецыфічнымі неўралагічнымі праявамі. Гэта растройства зроку, параліч мяккага паднябення, глоткі, гартані, языка. Можа з’явіцца парушэнне маўлення і глытання, — расказаў урач.

Пры з’яўленні першых прыкмет або сімптомаў захворвання неабходна тэрмінова звярнуцца па медыцынскую дапамогу, паколькі існуе толькі адзін спосаб лячэння батулізму — гэта ўвядзенне супрацьбатулічнай сывараткі. Чым раней гэта будзе зроблена, тым больш аптымістычны прагноз ходу хваробы.

Алена КРАВЕЦ