Бывайце, стрэс і пракрастынацыя!

Комплекс для павышэння працаздольнасці і самазаспакаення стварылі вучоныя навукова-метадычнай установы БДУ «Рэспубліканскі цэнтр праблем чалавека». Мы пратэсціравалі ўнікальную распрацоўку, і вось што з гэтага выйшла.

У сучасным свеце існуе мноства прычын для стрэсу. У наша жыццё яны ўрываюцца з зайздросным пастаянствам. Так, паводле апытання, праведзенага сёлета Усерасійскім цэнтрам вывучэння грамадскай думкі, каля трэці расіян сутыкаюцца са стрэсам рэдка ці часам (34% і 37%). А 18% рэспандэнтаў знаходзяцца ў гэтым стане часта ці ўвесь час. У нашай краіне сітуацыя не лепшая: па статыстыцы аналітычнага цэнтра «Бітрыкс24», у 2021 годзе стрэс адчувалі 92% супрацоўнікаў кампаній Беларусі. А паводле леташняга апытання партала Praca. by, у якім прынялі ўдзел 1350 чалавек, 45,3% яго ўдзельнікаў увесь час адчуваюць стрэс на рабоце, і больш за 36% ніяк з ім не змагаюцца.

Але як гэта трэба рабіць? І ці варта? Аказваецца, невялікае хваляванне не прыносіць шкоды арганізму, нават, наадварот, неабходнае для павышэння актыўнасці мозгу і ўвагі. Чаго не скажаш пра моцны і доўгі стрэс, які цягне за сабой складаныя наступствы для здароўя. Сярод іх, напрыклад, захворванні сардэчна-сасудзістай і нервовай сістэм. У барацьбе са стрэсам медыкі раяць умерана займацца спортам і правільна харчавацца. Сон таксама спрыяе хуткаму аднаўленню арганізма і большай устойлівасці да стрэсавых сітуацый. Падобнае можна сказаць і аб занятках любімай справай, зносінах з роднымі і блізкімі. Поўныя рэкамендацыі апублікаваны на сайце Міністэрства аховы здароўя Беларусі.

Спосаб барацьбы са стрэсам на рабоце прапанавалі і вучоныя навукова-метадычнай установы БДУ «Рэспубліканскі цэнтр праблем чалавека». Распрацаваны імі комплекс павінен навучыць чалавека кіраваць рэакцыяй свайго арганізма. Трэнінг створаны на аснове дыхальных практыкаванняў, закліканых дапамагчы дасягнуць аптымальнага псіхічнага і фізічнага стану. Важную ролю іграе і прынцып біялагічнай зваротнай сувязі. Гэта методыка тэрапіі, з дапамогай якой пацыенты вучацца кантраляваць некаторыя ўнутраныя рэакцыі, такія як дыханне і частата сардэчных скарачэнняў. Такі комплекс можна ўкараняць у розныя прадпрыемствы, каб пры неабходнасці прайсці трэнінг мог любы супрацоўнік арганізацыі. Дарэчы, падыдзе ён і для прафілактыкі і лячэння псіхалагічных захворванняў, напрыклад СДУГ і АКР.

А што ўяўляе сабой комплекс для самазаспакаення? На першы погляд, нічога незвычайнага: камп’ютар, некалькі датчыкаў і акуляры віртуальнай рэальнасці. Адзін з распрацоўшчыкаў навінкі, малодшы навуковы супрацоўнік Рэспубліканскага цэнтра праблем чалавека БДУ Антон Дзем’яновіч, тлумачыць: навукоўцы стварылі ўласныя праграмнае забеспячэнне і прыладу. Менавіта да яе і падключаюцца акуляры і розныя датчыкі: дыхання, пульсу, тэмпературы, а таксама датчык электрычнай актыўнасці скуры. Апарат, падобны на невялікую скрыначку, займаецца апрацоўкай інфармацыі з датчыкаў.

Пакуль прыладу ўключаюць і наладжваюць, даведваюся пра сёе-тое. Аказваецца, не варта чакаць стабільнага выніку пасля першага сеанса:

— Першы трэнінг азнаямленчы. На наступных сеансах чалавек паступова трэніруецца кіраваць сваімі фізіялагічнымі працэсамі. Усяго патрэбна 10-12 наведванняў пад кантролем спецыяліста. Пры апошнім прапаноўваецца прадэманстраваць адпрацаваныя навыкі ўжо без прынцыпу зваротнай сувязі, — распавядае Антон Дзем’яновіч, надзеючы мне на галаву VR-акуляры.

Перад вачыма з’явіўся экран, а на ім — заданне, якое неабходна выканаць. Спачатку трэба было глыбока ўдыхнуць і выдыхнуць. Дарэчы, у стрэсавых сітуацыях нам уласціва дыхаць грудзьмі. А вось дыханне жыватом, гэта значыць дыяфрагмай, дапамагае людзям кантраляваць свой фізічны стан і тым самым змяншаць узровень стрэсу, што садзейнічае павышэнню працаздольнасці.

Павольна змяняюцца адна за адной фатаграфіі прыроды: хваёвыя лясы, звілістыя рэчкі, а потым — райскія астравы ў бязмежным акіяне. А на фоне — ціхая спакойная мелодыя. Наогул выкарыстанне тэхналогіі віртуальнай рэальнасці — галоўная перавага распрацаванага вучонымі БДУ комплексу. Калі чалавек сыходзіць у створаную спецыяльна для яго прастору, рэзка памяншаецца колькасць фактараў, якія адцягваюць яго ўвагу. А эфектыўнасць трэнінгу павялічваецца ў разы.

Удых, а потым зноў выдых. Паступова ў галаве, дзе зусім нядаўна, нібы пчолы ў вуллі, раіліся думкі, становіцца пуста. З’яўляецца прыемнае, мяккае пачуццё расслаблення. Дасягнуць яго аказалася зусім не складана. Няма і асаблівых абмежаванняў па здароўі. Праўда, людзям з праблемамі з сэрцам ці дыхальнай сістэмай лепш карыстацца комплексам асцярожна.

Раптам надпіс «Расслабцеся і ні пра што не думайце» знікае з экрана. Вось так, зусім непрыкметна прайшлі 12 хвілін сеанса. 
Распрацоўшчыкі запэўніваюць: у планах — зрабіць комплекс даступным шырокаму колу людзей. Спадзяемся, што гэта будзе магчыма ўжо ў хуткім часе.

Аміна НАЗАРАВА