З дна Атлантыкі здабылі ўзоры парод верхняй мантыі Зямлі

Геолагі здабылі з аднаго з разломаў у марской кары на дне трапічных рэгіёнаў Атлантыкі фрагмент парод верхняй мантыі Зямлі даўжынёй больш за 1 км. Яго вывучэнне дазволіць вучоным раскрыць механізмы плаўлення парод мантыі і іх узаемадзеяння з акіянам, паведамляе ТАСС са спасылкай на прэс-службу амерыканскага Акіянаграфічнага інстытута Вудс-Хоўл (WHOI).

«Сабраныя намі глыбінныя ўзоры парод мантыі стануць у бліжэйшыя некалькі дзесяцігоддзяў эталонным узорам для вялікай колькасці напрамкаў даследаванняў, у тым ліку для вывучэння працэсаў плаўлення мантыі, хімічнага абмену паміж пародамі літасферы і акіянам, арганічнай геахіміі і мікрабіялогіі. Усе сабраныя намі дадзеныя будуць даступныя для публікі». — заявіў дацэнт Універсітэта Лідса Эндру Маккейг, чые словы прыводзіць прэс-служба WHOI.

Даследчыкі здзейснілі гэтае адкрыццё пры правядзенні падводных раскопак у наваколлях так званага Закінутага горада, геатэрмальнага поля, размешчанага ў цэнтральных рэгіёнах трапічнай Атлантыкі на тэрыторыі горнага масіва Атлантыс. Ён размешчаны побач з буйным разломам, дзе пароды акіянічнай кары апускаюцца ў мантыю Зямлі.

Навукоўцы ўжо больш за палову стагоддзя вядуць падводныя раскопкі ў дадзеным рэгіёне дна акіяна ў надзеі выявіць так званае тэктанічнае акно — зону, дзе расплаўленыя і часткова зацвярдзелыя пароды мантыі максімальна блізка падыходзяць да паверхні Зямлі. Адкрыццё падобнага «тэктанічнага акна» дае навукоўцам магчымасць выкарыстоўваць ужо існуючыя свідравыя ўстаноўкі для таго, каб дасягнуць гэтых праслоек парод і ўпершыню сабраць іх пробы.

Толькі нядаўна, як адзначаюць даследчыкі, геолагам атрымалася вырашыць гэтую задачу, для чаго яны прасвідравалі свідравіну глыбінёй 1268 м і здабылі горныя пароды, якія змяшчаюцца ў ёй, паверхні Атлантычнага акіяна. Іх вывучэнне ўказала на тое, што ў гэтых пробах змяшчаюцца як пароды кары, так і розныя перыдатыты, асноўныя мінералы мантыі, значная частка якіх, звыш 40% ад агульнага аб’ёму, пры гэтым актыўна кантактавала з вадой.

Праведзены навукоўцамі аналіз паказаў, што гэтыя пароды былі аголены ў выніку ўтварэння разлома ў паўднёвай частцы масіва Атлантыс прыкладна 0,5-2 млн гадоў таму, што з’яўляецца імгненнямі па геалагічных мерках. У выніку гэтага пароды мантыі пачалі актыўна ўзаемадзейнічаць і змешвацца з пародамі марской кары, багатымі арганічнымі астанкамі і вадой.

«Вынікі даследавання гэтых узораў ужо прывялі да нечаканых вынікаў. Яны ўтрымліваюць у сабе незвычайна мала піраксену, і пры гэтым у пародах прысутнічае шмат магнію. І тое, і іншае паказвае на тое, што пароды мантыі значна больш схільныя да плаўлення, чым мы разлічвалі. Разуменне гэтага важнае для ўдакладнення таго, як фармуецца магма і як узнікаюць вывяржэнні вулканаў», — падсумаваў прафесар Кардыфскага ўніверсітэта Ёхан Лісенберг, чые словы прыводзіць прэс-служба WHOI.