Як захаваць добры зрок свайму дзіцяці?

Навукоўцы лічаць, што 80% інфармацыі аб навакольным свеце мы атрымліваем дзякуючы зроку. Страчваючы здольнасць бачыць або губляючы вастрыню зроку, людзі сутыкаюцца з істотнымі зменамі ва ўласным жыцці. Прафілактыка хвароб вачэй дапамагае пазбегнуць падобных непрыемных змен. Не сакрэт, што займацца ёй трэба з самага ранняга ўзросту. Як захаваць зрок, расказала ўрач-афтальмолаг 3-й гарадской дзіцячай клінічнай паліклінікі Мінска Марына Сухарукава.

— Марына Віктараўна, якая самая распаўсюджаная праблема са зрокам у дзяцей? З-за чаго яна ўзнікае?

— Найбольш часта ў школьнікаў сустракаецца блізарукасць, і яна можа прыводзіць да сур’ёзных парушэнняў зроку. У папярэджанні блізарукасці вялікую ролю адыгрывае святло, асабліва ў ранішнія гадзіны, калі на арганізм аказваюць інтэнсіўнае ўздзеянне ўльтрафіялетавыя прамяні. Неабходна як мага больш бываць на паветры ў перыяд максімальна інтэнсіўнага дзеяння ўльтрафіялетавай радыяцыі. Гэта важна не толькі для аднаўлення працаздольнасці арганізма, але і для адпачынку вачэй. Вялікае значэнне для добрага зроку мае правільнае харчаванне з дастатковай колькасцю вітамінаў, асабліва D і А. Няправільная пасадка школьніка за сталом або партай таксама можа паслужыць прычынай парушэння зроку.

— Як жа зберагчы зрок? Якія асноўныя правілы для школьнікаў?

— Нельга прыступаць да выканання дамашняга задання адразу пасля прыходу са школы. Гэта ўплывае на зніжэнне глядзельных функцый. Гадзіна адпачынку пасля заняткаў у школе значна памяншае агульную стомленасць дзяцей, што суправаджаецца паляпшэннем глядзельных функцый. Таму дома, як і ў школе, заняткі, якія патрабуюць напружання зроку, варта чаргаваць з такімі, калі орган зроку напружваецца менш. Рэкамендуецца рабіць 10—20-хвілінныя перапынкі пасля дзвюх гадзін бесперапынных заняткаў. Аднак, як паказваюць назіранні, многія бацькі грэбуюць гэтымі рэкамендацыямі. Часам дзеці наведваюць некалькі школ, заняткі ў гуртках, танцы і г. д., што вядзе да перагрузкі ўсяго арганізма, у тым ліку і глядзельнага аналізатара.

— Як правільна для зроку арганізаваць рабочае месца школьніка?

— Сапраўды, кожны школьнік павінен мець правільна арганізаванае месца для заняткаў: пісьмовы стол, крэсла, кніжная шафа ці паліца дома і скарэкціраваную па яго росце парту ў класе.

Перш за ўсё, важна стварыць прыдатныя ўмовы працы для вачэй. Адно з іх — асветленасць. Напрамак асноўнага светлавога струменя натуральнага асвятлення павінен быць левабаковым ці прамым. Святло ад лямпы павінна быць у дастатковай меры яркім, але не рэзкім, таму рэкамендуецца выкарыстан-не настольных лямпаў з плафонам. Навакольная прастора павінна быць асветлена так, каб вочы не атрымлівалі лішняга напружання пры пераходзе ад паўзмроку да яркага святла. Рэзкі кантраст хутка стамляе, з’яўляюцца пачуццё напружання і рэзі ў вачах. Пры працяглай глядзельнай рабоце ва ўмовах пастаяннага кантрасту асветленасці развіваецца ўстойлівы спазм акамадацыі, які вядзе ў далейшым да фарміравання блізарукасці. Пры добрым зроку цалкам дастаткова святла ад настольнай лямпы ў 60— 80 Вт. Размяшчайце яе злева за 50 сантыметраў ад працоўнага сшытка.

— У апошнія гады з’явіўся дадатковы фактар, які спрыяе пагаршэнню зроку, — мабільныя тэлефоны, камп’ютары і іншыя гаджэты...

— Работа за камп’ютарам з’яўляецца сур’ёзнай нагрузкай не толькі на органы зроку, але і на ўвесь арганізм у цэлым. Многія дзеці гадзінамі праседжваюць за маніторам, цалкам паглынутыя камп’ютарнымі гульнямі. Асабліва шкодныя разнастайныя «стралялкі» — гульні з частымі зменамі кадраў, мігатлівымі светлавымі і каляровымі эфектамі. Аптымальны час бесперапыннай работы за камп’ютарам не павінен перавышаць 25— 30 хвілін для старшакласнікаў і 10 хвілін — для малодшых школьнікаў. Пасля гэтага абавязковы перапынак на 10 хвілін для размінкі і гімнастыкі для вачэй.

Умовы работы за камп’ютарам і пры чытанні вельмі важныя. Аптымальным лічыцца адлегласць паміж вачамі і старонкамі кнігі прыкладна 30–35 см, а да манітора яна павінна быць роўнай даўжыні выцягнутай рукі.

Паклапаціцеся пра наяўнасць дадатковага асвятлення пры рабоце з камп’ютарам ці для прагляду тэлевізара ў цёмны час сутак, але святло не павінна ўтвараць блікаў на маніторы ці экране. Глядзець тэлевізар рэкамендуецца з адлегласці не менш за два метры.

Падчас работы за камп’ютарам давайце адпачынак вачам хаця б па 10–15 хвілін кожную гадзіну. Найбольш простыя практыкаванні для вачэй адбяруць у вас крыху часу, але прынясуць зроку карысці не менш, чым адпачынак у дарагім санаторыі.

— Ці дапамогуць захаванню зроку фізічныя практыкаванні?

— У школьным узросце неабходны сістэматычныя заняткі фізічнымі практыкаваннямі, накіраваныя не толькі на развіццё фізічных якасцяў і забеспячэнне рухальных дзеянняў, але і на развіццё культуры рухаў, прафілактыку захворванняў. Заняткі фізкультурай і спортам забяспечваюць паляпшэнне дзейнасці ўсіх органаў і сістэм, стымулююць абменныя працэсы ў арганізме, што станоўча ўздзейнічае на зрок.

— Якія прадукты спрыяюць здароўю вачэй?

— Меню для вачэй павінна змяшчаць вітаміны D і A, іх недахоп у арганізме прыводзіць да пагаршэння зроку. Вітамін А можна атрымаць з яек, вяршкоў і печані траскі, а вітамінам D насычаны жаўток яек, ялавічная печань і марскі селядзец. Паколькі сінтэз гэтага вітаміну адбываецца ў арганізме чалавека пад уздзеяннем ультрафіялету, не трэба грэбаваць у сонечны дзень прагулкамі на свежым паветры.

— Якія яшчэ правілы дапамогуць захаваць зрок?

— Варта не забываць аб асабістай гігіене вачэй. Мала хто з нас можа пахваліцца тым, што жыве ў экалагічна чыстым горадзе. Таму вазьміце за правіла, вяртаючыся кожны раз з вуліцы, прамываць вочы цёплай кіпячонай вадой: яны пакутуюць ад бруду, выхлапных газаў і пылу не менш, чым скура твару.

Раз на два тыдні можна рабіць ванначкі для вачэй са свежазаваранай гарбаты — цудоўнага супрацьзапаленчага сродку. Наліце слабазавараны цёплы напой у посуд, адкрытым вокам дакраніцеся да паверхні вадкасці так, каб у ёй «выкупаўся» вочны яблык, некалькі разоў паміргайце. Паўтарыце працэдуру для другога вока.

Не меншай эфектыўнасцю валодае і водны настой кветак рамонку ці ліпы, іх можаце купіць у любой аптэцы. Вазьміце 1 ч. лыжку рамонку або кветак ліпы, заліце іх шклянкай кіпеню, праз 15 хвілін працадзіце. Настой пакаёвай тэмпературы выкарыстоўвайце для прамывання вачэй. Апроч іншага, ён надае бляск вачам.

Алена КРАВЕЦ