Апошнім часам сярод дзяцей і падлеткаў набірае папулярнасць такі кірунак, як квадробіка. Яна аб’ядноўвае ў сабе спорт і касплей (касцюміраваную гульню), дзеці прыкідваюцца катамі, лісамі, пантэрамі або ваўкамі і выконваюць розныя трукі і фізічныя практыкаванні. Высвятляем з псіхолагам, як з’явілася квадробіка і ці варта баяцца, калі ваша дзіця ёю захапілася.
На заметку: Квадробіка — від спорту, дзе практыкаванні імітуюць рухі жывёл. Часцей за ўсё квадроберы — падлеткі ва ўзросце ад 7 да 14 гадоў.
Тэрмін паходзіць ад лацінскага слова quattuor (чатыры) і «аэробіка». Квадроберы бегаюць на карачках, імітуюць рух катоў, ліс, сабак і іншых жывёл. Яны ўдасканальваюць трукі накшталт скачкоў або лажання па дрэвах. Падлеткі гэтай субкультуры выдаюць звярыныя гукі — мяўкаюць, гаўкаюць або выюць.
У квадробераў усё, як у сапраўдным спорце: размінка з расцяжкай і прабежкай, дзеці развучваюць рухі, як у жывёл, скачуць праз перашкоды, распрацоўваюць тэхніку, каб не атрымаць траўмы, — існуюць нават спаборніцтвы з прызамі і пераможцамі. У квадробіцы можна вылучыць некалькі спартыўных элементаў: скачкі, бег і хаду на карачках.
Удзельнікі квадробікі займаюцца ў парках, лясах, на грамадскіх тэрыторыях. Галоўныя атрыбуты квадробікі — маскі жывёл, хвасты і спецыяльныя пальчаткі ў выглядзе лапак. Часцей за ўсё дзеці робяць маскі жывёл сямейства каціных. Таксама «ў пашане» маскі лісы, ваўка і сабакі. Маскі могуць быць даволі рэалістычнымі, але часцей нагадваюць карнавальныя — з рознымі ўпрыгожваннямі, бліскаўкамі, кістачкамі.
Каб проста павесяліцца з сябрамі, дастаткова навучыцца імітаваць хаду і звычкі жывёл. А вось практыкаванні для прасунутых квадробераў патрабуюць фізічнай падрыхтоўкі, і яны досыць траўманебяспечныя.
Вось як распавядаюць дзеці аб сваім захапленні квадроберствам:
«Я — сабака, адна мая сяброўка — кошка, другая — воўк. Каб займацца квадроберствам, нам патрэбны хвост і маска. Маску бацькі не захацелі мне купляць, толькі аснову для яе, таму зрабіла яе самастойна. Размалявала, па баках прыляпіла мех ад старога пухавіка і вусы, разрэзаўшы мультыфору (або файлік). „Хвост“ узяла таксама ад старой мамінай курткі, — распавяла школьніца Вераніка. — Мы з дзяўчынкамі ўжо навучыліся скакаць, як каты, галоўнае — правільна падціскаць пальцы, каб акуратна і бясшумна рухацца. Здаецца, што гэта проста, але ўвогуле давялося шмат трэніравацца».
Квадробіку прыдумаў японскі спартсмен Кеніці Іта, які распрацаваў уласную методыку перамяшчэння на карачках. Ён практыкаваўся ў Токіа — наўпрост ў горадзе, але паліцыі гэта не спадабалася. Іта вымушаны быў сысці ў горы. Там ён стварыў уласны лагер для квадробікі. Кеніці Іта ўстанавіў сусветны рэкорд у бегу на чатырох канечнасцях, пераймаючы звычкі малпы.
У Расіі трэнд на квадробіку з’явіўся не так даўно, сёлета. Некаторыя паслядоўнікі так моцна ўжыліся ў ролі лісіц і ваўкоў, што... сталі есці корм і кусаць мінакоў. У Савеце Федэрацыі Расіі прапаноўвалі нават забараніць квадробіку, бо папулярная субкультура можа траўміраваць псіхіку.
Псіхалагічны партрэт падлетка, які цікавіцца квадробікай як субкультурай, выглядае наступным чынам:
Многія дарослыя насцярожана паставіліся да папулярнага захаплення і запатрабавалі забараніць гэтую забаўку. Але тут таксама важная грань паміж гульнёй і паталогіяй: адна справа — весяліцца з сябрамі ў парку, іншая — не здымаць маску цэлымі днямі. Вядомы выпадкі, калі людзі нават рабілі пластычныя аперацыі, каб быць падобнымі на абраных жывёл, брахалі і кусаліся.
Як правіла, квадробікай схільныя захапляцца школьнікі пачатковых класаў і малодшыя падлеткі. Калі квадробікай захапляюцца больш дарослыя юнакі і дзяўчаты, гэта можа казаць аб тым, што ім складана атрымаць адчуванне прыналежнасці і значнасці іншым спосабам.
На думку ўрачоў-артапедаў, цела чалавека сфарміравана ў працэсе эвалюцыі для прамахаджэння. Калі пачаць перасоўвацца на карачках, мышцы, звязкі і суставы пачынаюць атрымліваць нехарактэрную для іх нагрузку. Напрыклад, прызямленне на рукі і прыём усёй масы цела (як гэта бывае пры звычайным падзенні) прыводзіць да траўмаў, пераломаў прамянёвай косці, вывіху пляча.
Любы від фізічных практыкаванняў мае на ўвазе падрыхтоўку і расцяжку, і квадробіка не выключэнне. Небяспека новага віду захапленняў заключаецца ў рызыцы траўмаў з прычыны адсутнасці падрыхтоўкі і няправільнай групоўкі цела дзіцяці пры прызямленні.
Супрацьпаказанні, якія могуць прывесці да цяжкіх наступстваў.
Квадроберы могуць атрымаць наступныя траўмы:
Падчас заняткаў квадробікай кожны крок і скачок дзіцяці павінен быць упэўненым і ўстойлівым, каб пазбегнуць траўмаў пазваночніка і расцяжэнняў. Менавіта таму рэкамендуецца выкарыстоўваць спецыяльныя артапедычныя вусцілкі, якія будуць браць на сябе ўдарную нагрузку, а таксама добры абутак.
Важны момант — заняткі квадробікой павінны праводзіцца толькі з прафесійным трэнерам. Праўда, наўрад ці вы знойдзеце рэальнага «вялікага прафесіянала» ў гэтым, бо квадробіка — досыць новы від фізічнай актыўнасці. Але лепш, каб гэта быў чалавек з профільнай адукацыяй (з дыпломам «спартыўнага трэнера») і досведам у іншых відах спорту. Гэта дазволіць мінімізаваць рызыкі атрымання траўм.
На прасторах інтэрнэту можна ўбачыць інфармацыю пра тое, што квадроберы настолькі ўжываюцца ў ролю свайго персанажа, што могуць нават кусаць іншых дзяцей: «Сёння вось гэта дзяўчынка ўкусіла маё дзіця, а калі я папрасіла нумар бацькоў, хутка знікла з дзіцячай пляцоўкі. Вось яна, квадробіка — хвост, пальчаткі, маска і ўкус, як у жывёлы. Бацькі, калі пазналі сваю дзяўчынку-ката, напішыце, калі ласка!»
Самі ж квадроберы выказваюцца, што «брахаць на мінакоў, есці корм і хадзіць да ветэрынара — гэта адназначна перабор. Відаць, нейкая частка квадробераў сапраўды можа пераходзіць рысу, але так робяць далёка не ўсе».
У той жа час некаторыя заўсёднікі інтэрнэту вельмі не задаволены новым рухам. Яны сумняваюцца ў адэкватнасці дзяцей, хвалююцца за іх псіхіку і заклікаюць бацькоў звярнуцца да спецыялістаў. Хутчэй за ўсё, такія асцярогі не датычацца большасці падлеткаў. Але…
Патэнцыяльная небяспека квадробікі, як і амаль любога хобі, можа мець месца, калі дзіця ўваходзіць у ролю свайго персанажа і перастае адрозніваць фантазію і рэальнасць. Гэта значыць, напрыклад, калі дзіця па-сур’ёзнаму верыць у тое, што можа ператварацца ў жывёлу і набыло звышздольнасці.
Калі дзіця ізалюецца, перамяшчае ўсю ўвагу на квадробіку і інвестуе свой час і намаганні толькі туды — гэта нагода падумаць аб тым, чаму так адбываецца, пагаварыць і растлумачыць сітуацыю.
Важна адсачыць момант, калі захапленне становіцца праблемай, а менавіта:
Калі вы заўважылі нешта падобнае, паспрабуйце звярнуцца да псіхолага, які працуе з дзецьмі і падлеткамі. Спецыяліст дапаможа разабрацца, ці ёсць прычыны для перажывання.
Квадробіку можна замяніць больш бяспечным і карысным заняткам. У сучасным свеце мноства магчымасцяў для дадатковай адукацыі і развіцця дзяцей, пачынаючы ад спартыўных секцый і заканчваючы творчымі студыямі. У ідэале дзіця трэба развіваць у трох кірунках: спорт, творчасць, інтэлект. Засталося толькі абраць кірунак, вызначыць, дзе вашаму малому будзе цікава і карысна. Каб падабраць прыдатныя секцыі, прыгледзьцеся да захапленняў дзіцяці. Калі складана вызначыцца з кірункамі, запішыцеся на выпрабавальныя ўрокі ў розныя секцыі. Няхай наведае некалькі заняткаў, а потым выбера ўпадабаныя.
Алена ШАЎЧЭНКА
«Без мінулага не бывае будучыні»
Для Блізнятаў падзеі на гэтым тыдні складуцца на іх карысць.