Эфектыўнасць сістэмы абыходжання з адходамі вытворчасці і спажывання, меры па максімальным выманні другасных матэрыяльных рэсурсаў (ДМР) і прыцягненні іх у гаспадарчы абарот, праблемы збору і перапрацоўкі электра- і электратэхнічных адходаў абмеркавалі ў Беларускім НДЦ «Экалогія» на выязным пасяджэнні дэпутаты Пастаяннай камісіі па экалогіі і прыродакарыстанні Палаты прадстаўнікоў, міністр прыродных рэсурсаў і аховы навакольнага асяроддзя Сяргей Масляк і міністр жыллёва-камунальнай гаспадаркі Генадзь Трубіла, спецыялісты сістэмы Мінпрыроды, кіраўнікі перапрацоўчых арганізацый краіны.
— Перапрацоўка адходаў і выкарыстанне ДМР як фактару эканамічнага развіцця Беларусі — вялізная сур’ёзная тэма. Наша выязное пашыранае пасяджэнне праводзіцца, у першую чаргу, каб атрымаць і прааналізаваць адносіны грамадства ў сферы абыходжання з адходамі, а таксама вызначыць далейшыя дзеянні, неабходныя, каб экалагічна бяспечна і эканамічна эфектыўна працаваць з ДМР, — падзялілася старшыня Пастаяннай камісіі па экалогіі і прыродакарыстанні Палаты прадстаўнікоў Жанна Чарняўская. — Эканоміка краіны актыўна развіваецца, з’яўляецца шмат новых прадпрыемстваў. Аднак з кожным годам расце і інтэнсіўнасць утварэння адходаў. Наша задача — максімальна скараціць адходы вытворчасці і жыццядзейнасці чалавека, наладзіць сістэму сартавання і перапрацоўкі, палепшыць экалагічную сітуацыю.
Дэпутат расказала пра распрацоўку канцэпцыі Экалагічнага кодэкса, які закліканы аб’яднаць асноўныя кірункі дзейнасці ў галіне аховы навакольнага асяроддзя, у тым ліку рэгуляцыйныя пытанні абыходжання з адходамі.
— Зніжэнне аб’ёмаў захавання і павелічэнне ўзроўню выкарыстання адходаў — адна з прыярытэтных мэт дзяржаўнай палітыкі, — расказаў падчас мерапрыемства міністр прыродных рэсурсаў і аховы навакольнага асяроддзя Сяргей Масляк і нагадаў, што з 6 кастрычніка набыла юрыдычную сілу новая рэдакцыя Закона Рэспублікі Беларусь ад 20.07.2007 № 271-3 «Аб абыходжанні з адходамі».
Абноўлены закон удакладняе асноўныя прынцыпы і кірункі дзяржаўнай палітыкі, пры гэтым акцэнт зроблены на прадухіленні ўтварэння адходаў і памяншэнні аб’ёмаў іх утварэння.
— Абазначана кола суб’ектаў гаспадарання, для якіх дзейнічаюць выключэнні ў частцы захавання агульных патрабаванняў заканадаўства пры абыходжанні з адходамі, выключаецца неабгрунтаванае пасрэдніцтва паміж суб’ектамі гаспадарання пры ажыццяўленні здзелак з адходамі. Змяніліся і нормы, якія датычацца безгаспадарчых адходаў, актуалізавана тэрміналогія. Асноўныя падыходы і прынцыпы захаваліся. Яны лакальна скарэкціраваны з улікам практыкі правапрымянення, — расказала начальнік галоўнага ўпраўлення рэгулявання абыходжання з адходамі, біялагічнай і ландшафтнай разнастайнасці Мінпрыроды Вольга Сазонава. — Да нас ужо звяртаюцца па кансультацыю індывідуальныя прадпрымальнікі і юрыдычныя асобы. Найбольш распаўсюджаныя пытанні будуць размешчаны на сайце міністэрства.
Дарэчы, у дапамогу насельніцтву ў Мінпрыроды запланавана серыя мерапрыемстваў, накіраваных на тлумачэнне навацый у заканадаўстве аб абыходжанні з адходамі. Змены і дапаўненні таксама разгледзяць на пасяджэнні створанага пры міністэрстве Грамадска-кансультатыўнага (экспертнага) савета. Прадстаўнікі дзяржаўных і прыватных прадпрыемстваў і арганізацый змогуць атрымаць адказы на актуальныя пытанні.
Што датычыцца адходаў, то іх неабходна раздзяляць на адходы вытворчасці і цвёрдыя камунальныя адходы (ЦКА), паколькі яны адрозніваюцца па спосабе збору, сартаванні, перапрацоўцы. Паводле слоў кіраўніка прыродаахоўнага ведамства, у 2023 годзе ў краіне ўтварылася больш за 4 млн т ЦКА і 50,4 млн т адходаў вытворчасці.
Каля 70 % з апошніх — буйнатанажныя адходы: адходы фосфагіпсу, асадкі сцёкавых вод і іншыя. Адходы аднаго прадпрыемства могуць стаць сыравінай для вытворчасці іншай прадукцыі, таму неабходна больш уключаць у гаспадарчы абарот Беларусі адходы вытворчасці і ЦКА, упэўнены Сяргей Масляк.
Міністр ЖКГ Генадзь Трубіла адзначыў, што неабходна распрацаваць аптымальную стратэгію ў сферы абыходжання з адходамі. Цяпер амаль ліквідаваны палігоны для захавання ЦКА, якія аказвалі негатыўнае ўздзеянне на навакольнае асяроддзе, — у 2012 годзе іх было больш за тры тысячы, а цяпер засталося 152 аб’екты. Створана звыш 80 ліній сартавання, у тым ліку малых, пабудаваны смеццеперапрацоўчыя заводы ў Бабруйску, Оршы, іншых населеных пунктах, узводзяцца ў Мінску і Ваўкавыскім раёне.
Знайшлі выкарыстанне і адходам, якія нельга перапрацаваць. Згодна з сусветнай практыкай, з іх вырабляецца RDF-паліва. Такая вытворчасць створана ў Гродне: практычна гатова першая партыя — для цэментнага завода ў Краснасельску. Калі вопыт будзе паспяховы, яго ўкараняць на іншых прадпрыемствах краіны, каб скараціць пахаванне адходаў.
— Задачы стаяць амбіцыйныя: дабіцца ў 2025 годзе 64 % вымання ДМР з ЦКА (цяпер яго ўзровень — 35 %). Складана, аднак з улікам усіх падыходаў, якія ўжо існуюць, а таксама будуць распрацаваны ў рамках рабочых груп па далейшым развіцці перапрацоўкі ДМР, рэалізавальна, — расказаў Генадзь Трубіла. Таксама ён пазначыў, што шмат увагі ўдзяляецца інфармаванню насельніцтва. — Вельмі цяжка часам прывучыць чалавека, што неабходна сартаваць адходы, каб у будучыні мінімізаваць страты перапрацоўкі.
Дарэчы, вялікі ўклад у экаасветніцкую дзейнасць у гэтым кірунку зрабіла дзяржаўная ўстанова «Аператар другасных матэрыяльных рэсурсаў». Як адзначыла яго кіраўнік Аксана Гайдук, работа вядзецца ў рамках рэспубліканскай рэкламна-інфармацыйнай кампаніі «Мэта 99», якая стартавала ў 2015 годзе.
— Мы праводзім рэспубліканскія конкурсы і акцыі, асветніцкія мерапрыемствы для школьнікаў і студэнтаў, здымаем сацыяльную рэкламу. На нашым сайце target99.by можна даведацца аб відах адходаў і правілах іх сартавання, пунктах прыёму ДМР, атрымаць карысныя парады і іншую тэматычную інфармацыю. Калі мы зможам справіцца з адходамі, то захаваем рэсурсы і зробім нашу краіну чысцейшай, багацейшай і прыгажэйшай.
Александрына ПАРШЫНА
Што будуюць, а што ўжо ўвялі ў эксплуатацыю?
«У ідэале, не адзін алімпійскі цыкл».
Хто і як павінен вызначаць дух беларускага кіно?