Як паведаміў начальнік Галоўнага ўпраўлення падаткаабкладання фізічных асоб Міністэрства па падатках і зборах Беларусі Андрэй Кавалеўскі, гэты адзіны плацеж складаецца з транспартнага падатку, зямельнага і падатку на нерухомасць. Спецыяліст адзначыў, што ў краіне выплату маёмасных падаткаў ажыццяўляюць больш за 3,5 мільёна фізічных асоб. Спецыяліст дадаў, што ў цэлым беларусы адказна падыходзяць да выканання сваіх фінансавых абавязацельстваў. Напрыклад, паводле інфармацыі на 5 лістапада, звыш 65% нашых грамадзян ужо аплацілі маёмасныя падаткі.
Начальнік упраўлення нагадаў, што аплаціць цалкам маёмасныя падаткі за 2023 год неабходна да 15 лістапада гэтага года. Сёлета дзейнічае новы парадак аплаты фізічнымі асобамі маёмасных падаткаў і запазычанасці па іх. З 1 студзеня аплата фізічнымі асобамі транспартнага, зямельнага падаткаў і падатку на нерухомасць (маёмасныя падаткі) ажыццяўляецца адзіным маёмасным плацяжом на адзін бюджэтны рахунак па адрасе рэгістрацыі (прапіскі) фізічнай асобы. Да гэтага зямельны падатак і падатак на нерухомасць аплачваліся асобна, у тым ліку па кожным аб’екце нерухомасці, зыходзячы з яго месцазнаходжання. Андрэй Кавалеўскі адзначыў, што, па водгуках насельніцтва, грамадзяне ацанілі гэтыя новаўвядзенні станоўча.
Аплаціць маёмасныя падаткі можна праз сэрвіс «Асабісты кабінет плацельшчыка» на сайце МПЗ, а таксама з дапамогай сістэмы АРІП. У АРІП прадугледжаны наступны алгарытм: сістэма «Разлік» (АРІП) — падаткі — вобласць/горад/раён — ІМПЗ па раёне (або ўпраўленне па рабоце з плацельшчыкамі па раёне) па месцы рэгістрацыі фізічнай асобы. Для аплаты падатку трэба выбраць «адзіны маёмасны плацёж» і ўліковы нумар плацельшчыка (УНП). УНП ўводзіцца загалоўнымі літарамі лацінскага алфавіту без прабелаў.
Уліковы нумар плацельшчыка паказаны ў паведамленні падатковага органа. Аплаціць адзіны маёмасны плацёж можна і ў аддзяленнях банкаў, паштовай сувязі — наяўнымі альбо з выкарыстаннем банкаўскай карткі.
У свой час падатковыя органы самастойна атрымліваюць інфармацыю аб аб’ектах падаткаабкладання, аб правах плацельшчыка на розныя падатковыя льготы і вырабляюць разлік падаткаў. Потым, з 1 жніўня, пачынаюць накіроўваць паведамленні на аплату фізічнымі асобамі маёмасных падаткаў. У адпаведнасці з заканадаўствам дадзеныя паведамленні накіроўваюцца плацельшчыкам да 1 кастрычніка.
Тыя грамадзяне, у якіх ёсць асабісты кабінет плацельшчыка і якія пагадзіліся на атрыманне паведамленняў электронным спосабам, дадаткова да папяровай версіі атрымалі яшчэ электроннае паведамленне.
У паведамленні зводзяцца ўсе аб’екты падаткаабкладання маёмаснымі падаткамі, якія належаць плацельшчыку і якія знаходзяцца на тэрыторыі Беларусі, гэта можа быць кватэра ў Мінску, дача ў Мінскім раёне, успадкаваны жылы дом у іншым раёне, транспартны сродак. Адно паведамленне змяшчае ў сабе ўсё, што вельмі зручна. Не трэба, як некалькі гадоў таму, атрымліваць некалькі паведамленняў ад розных раённых інспекцый. Плацельшчык адразу ўбачыць усе аб’екты падаткаабкладання, разлік падатку па кожным з іх і агульную суму падатку. У паведамленні дадаткова размяшчаецца код хуткага плацяжу для сістэмы АРІП, а таксама QR-коды для аплаты.
У выпадку, калі чалавек страціў паведамленне, яму дастаткова ведаць уліковы нумар плацельшчыка. Па ім можна ўдакладніць, якая падлягае выплаце сума. Уліковы нумар можна знайсці з дапамогай сэрвісу «Звесткі з дзяржаўнага рэестра плацельшчыкаў » на сайце падатковых органаў Беларусі.
А ў асабістым кабінеце плацельшчыка можна перафарміраваць паведамленне і працаваць з ім у электронным выглядзе. «Дарэчы, асабісты кабінет можна адкрыць дыстанцыйна (з выкарыстаннем міжбанкаўскай сістэмы ідэнтыфікацыі альбо звестак мабільнага аператара). «Ужо няма неабходнасці наведваць падатковы орган, хоць такі спосаб таксама застаўся», — дадаў Андрэй Кавалеўскі.
Падатак на нерухомасць аплачвае самая масавая катэгорыя людзей — тыя, у каго ёсць кватэра, жылы дом, дача, садовы домік, гараж, машына-месца. Зямельны падатак аплачваюць уладальнікі зямельных участкаў. Плацельшчыкам трэба ўлічыць важны нюанс. Раней падатак на нерухомасць і зямельны падатак аплачваліся на працягу года за бягучы год. Затым было прынята рашэнне, што гэтыя падаткі будуць аплачвацца пасля завяршэння года. 2022 год стаў пераходным перыядам. Грамадзяне ў 2022-м заплацілі авансавы плацеж у памеры 50% ад сумы. А да лістапада 2023 года яны зрабілі канчатковую даплату да гадавой сумы. Цяпер падатак будзе аплачвацца за папярэдні год. У 2024 годзе за 2023-ы. Так і ў наступныя гады.
«Так што сёлета мы аплачваем паўнавартасную суму. Каб не было ніякіх сумненняў — гэта не двухразовае павелічэнне сумы падатку, гэта менавіта паўнавартасная аплата за ўвесь год. Таму нікога не павінна бянтэжыць, што сумы змяніліся», — звярнуў увагу прадстаўнік МПЗ.
Ёсць шэраг ільгот па падатку на нерухомасць і зямельным падатку. Прычым плацельшчыкам не трэба падаваць інфармацыю — падатковыя органы самі збіраюць гэтыя даныя і даюць льготы пры разліку падаткаў. Толькі калі нейкая льгота не была выдзелена, тады трэба звязацца з падатковай, усё ўдакладніць і падаць дакументы, калі трэба.
З 2022 года адменена льгота ў дачыненні да адной кватэры, таму ўсе, хто валодае нават адной кватэрай, плацяць падатак на нерухомасць. Аднак льгота захавана для сацыяльна неабароненых катэгорый насельніцтва. Гэта асобы, якія дасягнулі агульнаўстаноўленага пенсіённага ўзросту альбо ўзросту, які дае права на больш раннюю пенсію, а таксама інваліды І і ІІ групы, непаўналетнія дзеці, вайскоўцы тэрміновай і альтэрнатыўнай службы.
«Гэтыя катэгорыі вызваляюцца ад падатку ў дачыненні да адной кватэры, а таксама аднаго жылога дома. Таму, калі, напрыклад, у пенсіянера ва ўласнасці маецца адна кватэра і адзін жылы дом, тады ён не плаціць падатак на нерухомасць ні па адным, ні па другім аб’екце. Толькі калі ў пенсіянера будзе, напрыклад, дзве кватэры, два дамы, то ён аплачвае падатак толькі за другую кватэру або за другі дом», — удакладніў Андрэй Кавалеўскі.
Члены шматдзетнай сям’і (у якой на выхаванні знаходзяцца не менш як трое дзяцей ва ўзросце да 18 гадоў) вызвалены цалкам ад падаткаў на любую колькасць кватэр і жылых дамоў. Акрамя таго, і пенсіянеры, і члены шматдзетнай сям’і, іншыя льготныя катэгорыі вызвалены ад выплаты падатку ў дачыненні да любой колькасці прыналежных ім садовых домікаў, дач, гаражоў, машына-месцаў.
Прадугледжаны і іншыя льготы, напрыклад, у дачыненні да нерухомасці, размешчанай у сельскай мясцовасці, што належыць асобам, якія пражываюць на вёсцы, працуюць там ва ўстановах адукацыі, аховы здароўя, культуры. Нягледзячы на тое, што ёсць закрыты пералік ільгот, любая фізічная асоба заўсёды мае права звярнуцца ў мясцовы Савет дэпутатаў альбо ў мясцовы выканаўчы камітэт для атрымання дадатковых падатковых ільгот у выпадку, калі знаходзіцца ў цяжкай жыццёвай сітуацыі. Гэта таксама прапісана ў Падатковым кодэксе. Цяжкая жыццёвая сітуацыя — сітуацыя, якую фізічная асоба не можа пераадолець з прычыны сваіх магчымасцяў (не толькі ўзровень матэрыяльнага забеспячэння, а розныя абставіны). Так што, калі чалавек не льготнік, але абставіны не дазваляюць яму аплаціць падаткі, ён заўсёды можа звярнуцца ў мясцовыя органы ўлады, дзе разгледзяць пытанне аб вызваленні ад аплаты.
У зямельных падаткаў такі ж прынцып, як і ў падаткаў на нерухомасць, распавёў прадстаўнік Міністэрства па падатках і зборах. Льготы па зямельным падатку даюцца на ўчасткі, выдзеленыя для будаўніцтва і абслугоўвання жылога дома альбо садаводства, касьбы.
У транспартнага падатку трохі іншы прынцып атрымання льгот і яго збірання. Аб’ект гэтага падатку — транспартны сродак, зарэгістраваны за фізічнымі асобамі ў ДАІ, — удакладніў Андрэй Кавалеўскі. Незалежна ад узросту, катэгорыі плацельшчыка не абкладаюцца транспартным падаткам аўтамабілі, выпушчаныя да 1992 года, а таксама легкавыя электрамабілі (такая льгота дзейнічае да канца 2025 года). Для асоб, якія дасягнулі агульнаўстаноўленага пенсіённага ўзросту, інвалідаў І, ІІ групы, шматдзетных сем’яў, льгота даецца ў выглядзе зніжэння стаўкі транспартнага падатку на 50 працэнтаў.
Андрэй Кавалеўскі нагадаў, што транспартны падатак вылічваецца па павялічаных у 10 разоў стаўках па транспартных сродках прэміяльнага класа, з года выпуску якіх прайшло не больш за тры гады.
Гаворка ідзе аб пераліку аўто павышанай камфортнасці, які вызначаецца ўрадам. У пастанову Савета Міністраў, якая прынята ў сакавіку гэтага года, уключаны ўвесь мадэльны шэраг Aston Martіn, Aurus, Bentley, Bugattі, Ferrarі, Lamborghіnі, Maseratі, McLaren, Porsche, Rolls-Royce, некаторыя мадэлі Audі, BMW, Cadіllac, Land Rover, Lexus, Mercedes-Benz, Toyota.
«Павышаны транспартны падатак уведзены ў 2024 годзе. Але паколькі грамадзяне, у адрозненне ад арганізацый, плацяць падаткі пасля завяршэння года, то падаткаабкладанне павышаным транспартным падаткам будзе працаваць упершыню толькі ў 2025 годзе», — растлумачыў Андрэй Кавалеўскі. Паводле разлікаў МПЗ, гэтая норма закране крыху больш за 1 тысячу аўтаўладальнікаў.
У цяперашні час разглядаецца ўнясенне змяненняў у заканадаўства. Мяркуецца паказваць не толькі маркі і мадэлі транспартных сродкаў, але і колькасць гадоў з моманту выпуску аўто. «Сёння крытэрый — тры гады. Але плануецца, калі нормы будуць адобраны і прыняты, будзе больш вялікая градацыя, паколькі мы разумеем, што пэўны прэміяльны клас з часам толькі даражэе, а не таннее», — сказаў Андрэй Кавалеўскі. Ён дадаў, што гэтыя карэкціроўкі закрануць транспартны падатак за 2025 год, які неабходна аплаціць у 2026-м.
Блок бюджэтных дакументаў, у тым ліку законапраект «Аб змяненні законаў», які прадугледжвае карэкціроўку Падатковага кодэкса, разгледжаны 31 кастрычніка на пасяджэнні Палаты прадстаўнікоў. Андрэй Кавалеўскі растлумачыў, што змены ў Падатковы кодэкс уносяцца штогод. У частцы маёмасных падаткаў яны ў асноўным датычацца паэтапнай індэксацыі ставак, ільгот, вылікаў.
«Значных, вялікіх змен не ўносіцца, таму што падатковая сістэма па падаткаабкладанні фізічных асоб ужо сфарміравана, адпавядае ўсім сусветным практыкам», — адзначыў начальнік Галоўнага ўпраўлення падаткаабкладання фізічных асоб.
Акрамя індэксацыі ставак, удасканальваюцца асобныя напрамкі. Так, з 2025 года спыняюць дзеянне льготы, звязаныя з абаротам крыптавалют. У Падатковым кодэксе з’яўляецца артыкул, якая вызначае парадак і ўмовы падаткаабкладання такіх даходаў. Льготы пры аперацыі з крыптавалютай на беларускіх крыптабіржах рэзідэнтаў ПВТ адназначна захаваны. Такім чынам стымулюецца работа ў рамках Беларускага прававога поля з беларускімі арганізацыямі.
Як паведамлялася, Прэзідэнт Беларусі 17 верасня падпісаў Указ № 367 «Аб абароце лічбавых знакаў (токенаў)». Дакумент прыняты ў мэтах павышэння абароненасці грамадзян пры здзяйсненні здзелак з лічбавымі знакамі (токенаў), а таксама ліквідацыі магчымасці ўключэння крыптавалюты ў ашуканскую і іншую супрацьпраўную дзейнасць. Ён прадугледжвае забарону для фізічных асоб, у тым ліку індывідуальных прадпрымальнікаў — рэзідэнтаў ПВТ, на куплю і продаж крыптавалюты па-за беларускімі крыптабіржамі (крыптаабменнікамі).
Андрэй Кавалеўскі распавёў, каму ў Беларусі могуць налічыць падатак на звышпрыбыткі. Як вядома, з 1 студзеня 2024 года прадугледжана новая стаўка падаходнага падатку ў памеры 25%. Яна прымяняецца толькі ў дачыненні да трох відаў даходаў (працоўныя даходы; дывідэнды; даходы па грамадзянска-прававых дагаворах, прадметам якіх з’яўляюцца выкананне работ, аказанне паслуг і стварэнне аб’ектаў інтэлектуальнай уласнасці), якія перавысілі сумарна 200 тысячы рублёў за год. Фізічныя асобы, чые даходы за год, пачынаючы з 2024 года, падлягаюць абкладанню падаткам на звышпрыбыткі, павінны будуць самастойна прадстаўляць падатковую дэкларацыю па падаходным падатку з фізічных асоб.
«Фізічная асоба, якая за год ад беларускай арганізацыі па трох відах даходаў заробіць больш за 200 тысяч рублёў, павінна па выніках 2024 года (літаральна праз два месяцы пасля заканчэння года) прадставіць у падатковыя органы падатковую дэкларацыю, дзе адлюстраваць гэтыя даходы. Далей падатковы орган суму перавышэння пералічыць па стаўцы 25%, улічыць той падатак, які на працягу года быў выплачаны, і, адпаведна, розніцу прад’явіць да падаткаабкладання.
Гэта значыць, можна весці гаворку пра даплату 12% з сумы, якая перавысіла 200 тысяч рублёў», — растлумачыў Андрэй Кавалеўскі.
Ён падкрэсліў, што гаворка ідзе менавіта аб трох вышэйпералічаных відах даходаў. У іх не ўключаюцца даходы ад продажу нерухомасці. Звычайная стаўка падаходнага падатку для фізічных асоб з заробкаў і асноўнай колькасці іншых выплат — 13%.
Сяргей КУРКАЧ
Карэкціроўкі па аплаце жыллёва-камунальных паслуг закрануць чатыры катэгорыі жыхароў.
