Прэзідэнт Беларусі Аляксандр Лукашэнка прыняў удзел у рэспубліканскім мітынгу-рэквіеме «Лампада памяці», прымеркаваным да 78-й гадавіны хатынскай трагедыі. Пасля прагляду літаратурна-музычнай кампазіцыі адбылася цырымонія ўскладання кветак да Вечнага агню.
У сваёй прамове кіраўнік краіны зазначыў, што трагедыя Хатыні і тысяч вёсак і гарадоў з такім лёсам — гэта нясцішны боль у сэрцы беларусаў, савецкіх людзей.
«Сёння мы, прадстаўнікі розных пакаленняў, рэлігійных канфесій, філасофскіх і палітычных поглядаў, сабраліся разам, каб ушанаваць памяць нявінных і абараніць праўду пра тую вайну. Гэтая праўда жорсткая. Гэтая памяць цяжкая», — адзначыў Прэзідэнт.
Ён нагадаў, што акупанты і іх памагатыя-паліцаі спалілі 9200 беларускіх вёсак. З іх больш за пяць тысяч — разам з жыхарамі.
Паводле яго слоў, усё пачынаецца з ідэй расавай, генетычнай і любой іншай перавагі адных народаў над іншымі, з падзелу на найвышэйшых і другарадных.
«Страшна тое, што гэтыя тэорыі і сёння знаходзяць сваіх прыхільнікаў ва ўсім свеце. Але, дзякуй Богу, фашысцкая ідэалогія чужая нашым беларусам, чыя генетычная памяць стала сапраўдным нацыянальным імунітэтам. У гэтай памяці шмат болю і пакут, у ёй трагічны гістарычны вопыт», — дадаў Лукашэнка.
Як ён заявіў, Другая сусветная была не проста вайной, яна стала планамерным знішчэннем нашых славянскіх народаў.
І ў гэты памятны вечар напярэдадні чарговай гадавіны Хатынскай трагедыі Прэзідэнт звярнуўся да тых, хто свядома спрабуе адрадзіць сімвалы нацызму.
«Няхай гэта адзінкі, але такія, на жаль, ёсць у сучаснай Беларусі. Я звяртаюся да ўсіх, хто перакананы, што фашызм “нёс на нашу зямлю цывілізацыю”; хто гераізуе забойцаў; хто пакланяецца БЧБ-сцягам, пад якімі, праводзіўся генацыд беларускага народа. Мы заняліся гэтай праблемай. І мы дакажам і пакажам усяму свету, што такое генацыд. І тыя, хто сёння нас спрабуе павучаць, як жыць, як мінімум, не маюць на гэта права. Усім вам, заблудным і адурманеным, кажу: “Ідзі і глядзі!”» — звярнуўся Прэзідэнт.
Ён заклікаў такіх людзей наведаць Хатынь, Боркі, Олу, Дальву, Усакіна, Шунёўку, Азарычы, мемарыял «Трасцянец», «Яму», «Чырвоны Бераг» і паглядзець на трагедыю гэтых месцаў «вачыма дзіцяці, які выжыў пад целам забітай маці, вачамі дзяцей, кінутых паміраць у калодзеж, вачыма застрэленай цяжарнай жанчыны, так і не спазнаўшай шчасця мацярынства, вачыма бацькі, які дастае з попелу мёртвага сына; вачыма павешаных бездапаможных старых... »
Прэзідэнт заклікаў ісці і слухаць хатынскі звон, у звоне якога разам зліліся дзіцячыя крыкі, мацярынскі плач і горкі бацькаўскі смутак мільёнаў беларусаў, якія пазналі нечалавечыя пакуты, але не заваяваныя і не пераможаныя.
«Мы гэта павінны памятаць заўсёды і не баяцца, у вялікія святы, якая б бяда не нахлынула на нас, пандэмія ковіда або іншыя хваробы, прыходзіць у светлы Дзень Перамогі і аддаваць належнае ім, хто загінуў дзеля нас, — сказаў Прэзідэнт. — Няхай гэтыя галасы з мінулага кожнаму пакаленню нагадваюць пра тое, як кволы свет, якое каштоўная чалавечае жыццё, як лёгка ўсё гэта страціць... І пакуль гучыць гэты звон, Беларусь памятае».
Ён канстатаваў, што нам ніколі не забыцца пра страшныя старонкі гісторыі Вялікай Айчыннай вайны, і мы ніколі не даруем жорсткасць, нялюдскасць і бясчынствы ворага на нашай зямлі, мы гэта памятаем і ў гэтым наша сіла.
Прысутныя ўшанавалі іх памяць прысутныя хвілінай маўчання.
Пасля заканчэння мітынгу-рэквіему Прэзідэнт падзякаваў, што ў такую непагадзь неабыякавыя беларусы сабраліся ў Хатыні. Ён дадаў, што пакуль будзе захоўвацца памяць пра спаленыя вёскі, пакуль людзі будуць прыходзіць у такія мемарыяльныя комплексы, наш народ і краіна будуць існаваць.
«Як толькі мы забудзем гэтыя сцяжынкі, дарогі, святыя месцы, мы загінем як народ і як нацыя», — падкрэсліў Лукашэнка.
Ён адзначыў, што загінуўшыя ў Хатыне, а сярод іх было 75 дзяцей, глядзяць на нас, жывых, і думаюць, наколькі мы моцныя ў сваёй памяці аб іх.
«Прыходзьце сюды, прыводзьце сюды сваіх дзяцей, каб яны разумелі і цанілі наша жыццё», — рэзюмаваў кіраўнік краіны.
Мітынг-рэквіем, на якім прадстаўнікі чатырох канфесій зачыталі Усебеларускую малітву аб міры, прысвечаны 78-годдзю хатынскай трагедыі.
Мемарыяльным мерапрыемствам пад агульнай назвай «Прыйдзі і пакланіся. Жывая дарога памяці» дадзены старт у комплексе «Азарычы-лагер смерці» 19 сакавіка. Акцыі, якія ўшаноўваюць памяць ахвяр Вялікай Айчыннай вайны, праходзяць гэтымі днямі па ўсёй краіне ў мемарыяльных комплексах, створаных на месцы былых канцэнтрацыйных лагераў, спаленых вёсак.
Найбольш масавыя памятныя мерапрыемствы арганізаваны ў Хатыні. Назва гэтай невялікай вёскі — сусветны сімвал жахаў, якія нёс фашызм, сімвал смутку па яго ахвярах.
Сёння ў Хатыні памяць ахвяр вайны разам з неабыякавымі беларусамі ўшанаваў Прэзідэнт Беларусі Аляксандр Лукашэнка разам са сваімі сынамі.
Марыя ДАДАЛКА
Фота БелТА
Вясна сёлета не спяшаецца ў наш край, аднак на душы ўжо прагнае прадчуванне надзвычай прыгожай пары года, калі ўсё наўкола абуджаецца пасля доўгіх халадоў і радуецца жыццю і такому чаканаму ласкаваму сонейку. У гэты час надзвычай востра адчуваецца горыч страт — успамін пра тых, хто не дажыў да вясны.
Днямі беларусы ўсе разам чарговы раз прайшліся па дарозе памяці і згадалі загінулых падчас Вялікай Айчыннай. Гэта балюча, гэта са слязьмі, аднак без таго не было б дня сённяшняга. «Мама памерла ў лагеры, бабуля, дзядуля застаўся, — са слязьмі на вачах успамінае вязень канцлагера «Азарычы» Мікалай Мяжохін. — Цяпер маладыя кажуць: вось вам, старым, толькі б не было вайны. Бо калі не будзе вайны, то будзе ўсё. А будзе вайна — не будзе нічога».
«У чым адрозненне нашай мясцовай, гэта значыць беларускай, гістарычнай масавай і афіцыйнай памяці ад усіх суседніх усходнееўрапейскіх яе варыянтаў? У нас яна заснаваная на праўдзе, — заўважыў палітычны аналітык, сустаршыня Беларуска-кітайскага клуба журналістаў і экспертаў Юрый Шаўцоў. — Немцы сапраўды стварылі тут змрок і жах. Сотні вёсак, спаленых з жывымі людзьмі, — гэта не «фэйк». Расавае заканадаўства і славяне ў якасці рабоў, якіх адлоўлівалі, каб адправіць у рэальнае рабства ў Германію, — гэта было. Жорстка забітыя на вачах людзей, якія часта думалі, быццам немцы прыйшлі вызваліць іх ад калгасаў, савецкія ваеннапалонныя і яўрэі — гэта не перабольшанне. Паліцаі з ліку сацыяльных адкідаў — гэта таксама праўда. Фашызм як абсалютнае зло — гэта не фігура прамовы. Мне ў беларускай культуры менавіта гэта і падабаецца — яе асновай з'яўляецца праўда. Было б інакш, я абраў бы лічыць сябе кімсьці іншым. Але заснаваная на праўдзе культура ў Еўропе сапраўды існуе. Мне падабаецца належаць да яе».
Выпрабаванне гістарычнай памяццю жорсткае і бескампраміснае. І дакладна расстаўляе ўсе кропкі над «і». Факт таго, што апазіцыйныя групоўкі ігнаруюць жалобныя падзеі, якія маюць статус усенародных журботных дат, сведчыць аб знешнім характары тых арганізацыйных мерапрыемстваў, якія адбываюцца ў апазіцыйным асяроддзі. Такое меркаванне выказаў БелТА дэпутат Палаты прадстаўнікоў Сяргей Клішэвіч. «Звярніце ўвагу, што адміністратары польскіх і літоўскіх Telegram-каналаў, а таксама пакінуты актыў апазіцыі цалкам праігнаравалі памятную дату, якая з'яўляецца ключавой для беларускага народа. І калі прасачыць іх дзеянні за апошнія некалькі дзён, то можна заўважыць, што яны занятыя выключна самапіярам, пастановачным фатаграфаваннем у розных месцах сталіцы і імітацыяй пратэсту, які трэба пастаянна дэманстраваць спонсарам, — адзначыў парламентарый. — Разам з тым такія памятныя даты, як гадавіна спалення Хатыні, а таксама ў цэлым любыя мерапрыемствы, якія датычацца Вялікай Айчыннай вайны, для іх не з'яўляюцца ні інфармацыйнай нагодай, ні падставай для праявы якой-небудзь шчырай грамадзянскай пазіцыі. Ніхто з іх у гэтыя дні не прынёс у Хатынь ні кветачкі, хоць відавочна, што чалавек, нават з альтэрнатыўнымі палітычнымі поглядамі, абавязаны шанаваць такога роду святыя для кожнага беларуса даты».
Па словах Сяргея Клішэвіча, гэта яшчэ раз пацвярджае, што тыя супярэчнасці, якія назіраюцца ў грамадстве, маюць каштоўнасны, а не проста палітычны характар. «Для іх нямецкая акупацыя і гераічнае супраціўленне нашых продкаў-партызан з'яўляюцца пустым гукам, бо яны цынічна выкладваюць фота з акупацыйнай бчб-сімволікай нават у гэтыя памятныя, трагічныя дні. Для параўнання, калі 12 жніўня нібыта стыхійна з'явіліся першыя жаночыя «ланцугі салідарнасці» з кветкамі на сталічных вуліцах і праспектах, нас пачалі пераконваць у тым, што такім чынам праявілася свядомасць і палітычная актыўнасць насельніцтва. Аднак на прыкладзе ігнаравання хатынскай трагедыі мы яшчэ раз пераканаліся ў тым, што любыя мерапрыемствы, якія праводзяцца ў апазіцыйным асяроддзі, маюць выключна знешні характар кіравання і арганізацыі», — заўважыў Сяргей Клішэвіч.
Пагадзіцеся, вельмі важнае ўсведамленне для вызначэння сапраўдных каштоўнасцяў. Дзеля будучыні.
Пётр ДУНЬКО
Спасылкі
[1] https://zviazda.by/be/author/maryya-dadalka
[2] https://zviazda.by/be/author/pyotr-dunko
[3] https://zviazda.by/be/palityka
[4] https://zviazda.by/be/prezident
[5] https://zviazda.by/be/tags/aliaksandr-luka%C5%A1enka
[6] https://zviazda.by/be/tags/hatyn
[7] https://zviazda.by/be/tags/usebelaruskaya-malitva-ab-miry