Кветкі для цешчы
Зручна цяпер — усе з тэлефонамі: захочаш да некага ў госці зайсці, можаш пазваніць — спытаць, ці дома, ці можна... А пакуль ты будзеш збірацца, гаспадныня, глядзіш, пачастунак прыдумае.
Але ж робяць гэтак не ўсе (у прыватнасці, госці): шмат хто па-ранейшаму забягае-заходзіць без званка. І тым самым...
Летась перад нашым жаночым святам да маёй прыяцелькі зяць заехаў — павіншаваў, уручыў букет любімых цюльпанаў. «Пяць штук, — хвалілася потым Іванаўна. — Ды такіх жа высокіх, прыгожых! У вазу на стол паставіла, — аж у хаце святлей!.. Шкада хіба — колер не мой: ружовыя кветкі, а больш люблю чырвоныя, жоўтыя...». — «Заўтра сын такія прывязе», — абнадзеіла я жанчыну. І, як аказалася, марна, бо сын, пазваніўшы зранку, сказаў, што дужа заняты, што заедзе толькі пад вечар... Папрасіў яшчэ, каб маці для яго жонкі букет купіла, бо сам, маўляў, можа не паспець.
Іванаўна для сваіх дзяцей ну ўсё чыста на свеце гатовая зрабіць, а ўжо кветкі купіць — з дарагою душой! Прыйшла на рынак, убачыла, што іх там — не абабрацца... Не паспела разгледзецца-прыцаніцца, — знаёмая гандлярка як з-пад зямлі: свае цюльпаны расхвальвае, за размовай з жоўтых ды чырвоных букет ёй складае... Няёмка было не купіць.
А потым, дома, не ўбачыць, што «праляцела» з пакупкай, што яе цюльпаны і драбнейшыя, і падвялыя, і лісткі з жаўцізной... Прывязе сын такія, павіншуе нявестку ды яшчэ пакрыўдзіць. Тая падумае, што ён грошай пашкадаваў.
...Выйсце знайшлося, як тая сякера пад лаўкай: зяцеў ружовы букет перадаць маладзіцы, а свой — пакінуць сабе.
І ўсё, як выглядала, добра было б, калі б той зяць не заехаў зноў — прычым неспадзеўкі, калі б не згледзеў на стале букет і не спытаў: «Што гэта з кветкамі зрабілася?» — Цешча ў адказ: «Дык даўно ж стаяць...» — «Разумею, што даўно, — чухае патыліцу зяць, — што за тыдзень падвялі. — Але ж каб колер змянілі...» — «Дык гэта ж не твой букет, — далей хітруе цешча. — Твой я на дачу завезла. А гэты мне сын падарыў».
...Вось такая непрыемнасць адбылася ў жанчыны летась.
Сёлета на жаночае свята зяць да яе з падарункам прыязджаў. «А букет, — сказаў, — самі купіце». І грошы на стол... Іванаўна, вядома ж, не ўзяла. Схадзіла потым на рынак, за свае, за кроўныя — «каб у хаце стала святлей» — купіла жоўтых, чырвоных, аранжавых цюльпанаў. Адзін букет паставіла на стале ў вітальні, другі — у зале. І ўсім, хто потым заходзіў, расказвала, што першыя кветкі ёй сын падарыў, а другія — зяць. «Ведае, бач, цешчыны любімыя».
Таццяна Новік,
г. Клецк.
Абмен чамусьці не адбыўся
Пасля вучобы ў інстытуце мяне, як іншых, размеркавалі на работу. Прыехала ў адно з беларускіх мястэчак, уладкавалася на кватэру. Гаспадыня адвяла мне асобны пакойчык, дазволіла карыстацца сваім керагазам (быў такі «папярэднік» у электра- і газавых пліт)... Я тут жа спытала, дзе ў іх купляюць мяса? Гаспадыня ў адказ: «Ды ў цэнтры мястэчка... Там крамка ёсць. Называецца «Рогі-капыты».
Рогі дык рогі, думаю, ды кірую ў цэнтр. Там, па «наводцы» нейкай жанчыны, з цяжкасцю (бо шыльды ніякай) знаходжу невялічкі ларок. Адчыняю дзверы, займаю чаргу да прылаўка. За ім, бачу, стол і вагі, побач — вялікая калодка і мужчына з сякерай. Па «ўказанні» пакупніка ён адсякае ад тушы досыць вялікія кавалкі мяса, узважвае, прадае... Чарга ідзе досыць хутка. «Мне два кілаграмы, — загадвае жанчына, што стаіць перада мной. — Вось тут (паказвае) адсячы». Прадавец выконвае «загад»... «Тут косць вялікая, — круціць носам жанчына. — Давай з іншага боку адсячы».
Мужчына ўзмахвае сякерай яшчэ раз і...
Адкуль толькі цярпенне: яшчэ мо разы са тры ён слухае, што зразумеў няправільна, што сячы трэба было не там і не так... «Усё, з мяне хопіць. На сякеру — сячы сама, — кажа нарэшце, здымаючы фартух. — А я пайду адсюль».
І сапраўды сыходзіць?!
Вяртаецца хвілін праз пяць, прадае той пакупніцы апошні з адсечаных кавалкаў. «Што вам?» — пытаецца ў мяне. «Трыста грамаў, — кажу (бо халадзільніка на кватэры няма) і спінай адчуваю, як чарга свідруе мяне вачыма...
Па-ранейшаму ні на што не зважае толькі прадавец. Ужо нажом ён адразае мне кавалачак мяса.
...Потым гаспадыня скажа мне, што крамка «Рогі-капыты» носіць сваю назву нездарма, што найчасцей там прадаюцца амаль голыя косці (супавыя наборы), а мяса бывае гады ў рады. Таму і бяруць яго людзі памногу... А я, маўляў, правароніла.
...Гэта было маё першае знаёмства з местачковым гандлем. У памяці і другое, калі ў «Прамтаварах» «выкінулі ў продаж» імпартны абутак.
Што здзівіла, ніякіх тэлефонаў тады не было, а чарга сабралася — проста мігам. Людзі ў ёй, бачу, стаяць і ўсе чамусьці з кашамі, поўнымі яек.
Растлумачылі: продаж — на так званыя нарыхтоўкі, гэта значыць, што за туфлі, апроч грошай, трэба яшчэ і сельгаспрадукцыю здаць.
У мяне, на жаль, нічога падобнага не было, таму, цяжанька ўздыхнуўшы, я рушыла на выхад і там жа спынілася, бо ў краму ўляцеў знаёмы хлопец. Ён таксама быў з прыезджых-маладых, але ж доктар (ветэрынар), а значыць, ВЕЛІЧЫНЯ (!). Чарга перад ім адразу расступілася — прапусціла да прылаўка.
— Мне, калі ласка, туфлі. 43-і памер, — просіць ён прадавачку.
— Гэта на яйкі, — гаворыць тая (па ўсім відаць: доктара пакуль не ведае).
— Што ёсць, тое ёсць... І не сумнявайцеся, — пасміхаецца хлопец. — А туфлі мне б на ногі...
— Усім на ногі! — перабівае жанчына. — І ўсе мне спачатку яйкі, а я потым — туфлі!
...Што далей было, шчыра кажучы, не ведаю, бо зайшлася ад рогату і выскачыла на вуліцу. Без новага абутку.
А магла б, як той казаў, падмітусіцца: заняць чаргу, купіць у некага яек, а потым, можа, і туфлі.
...Ветэрынар, дарэчы, таксама хадзіў у старых: не адбылося, відаць, абмену.
Зоя Наваенка,
г. п. Падсвілле,
Глыбоцкі раён.
Конюх? Ён можа...
Не ведаю, як у іншых вёсках было, а ў нашай — дзяцей выхоўвалі ў строгасці: змалку прывучалі да працы, да парадку. Крый бог было слова брыдкае сказаць, некага падмануць ці штось украсці...
Але ж гэта ўсё пра малых, а Васіль тады старшакласнікам быў, прычым закаханым. І нават узаемна!
Здавалася б, шчаслівы хлапец — можна яму пазайздросціць. З аднаго боку — так, а з іншага...
Жыла яго выбранніца далекавата, у суседняй вёсцы. А каб даляцець туды, у хлопца — ні крылаў, ні ровара.
Сябры, праўда, падказалі, што можна канём, калі самагонкі ці бражкі наліць калгаснаму конюху. «Добра было б, — памарыў хлапец, — але дзе ж іх браць? Купіць няма за што. Дома пашукаць? Ды наўрад ці ёсць?»
Каб пра тое даведацца, выбраў ён час, калі маці ў гародзе была, і пытаецца:
— Мама, а ці ёсць у нас гарэлка?
— Нашто табе? — не разумее тая, бо спіртнога яе сын яшчэ не каштаваў... Ды і зараз не пакаштуе, бо ў хаце ані кроплі няма: днямі толькі брагу завялі...
Заўважыў Васіль вось гэтую разгубленасць і далей за сваё. Маўляў, у вёсцы, дзе яго дзяўчына жыве, учора міліцыя лютавала, падворкі трэсла ў пошуках самагону... Па іншых вёсках таксама ехаць збіраецца. Рэйд...
У маці ад гэтай навіны аж рукі затрэсліся: гайда разам з сынам брагу пераносіць, у іншае месца хаваць (не выліваць жа прадукт?!)...
Яны хуценька ўсё зрабілі. У жанчыны і камень з душы. Пахваліла сына за пільнасць. Праўда, і пад вечар, і назаўтра трохі падзівілася, што неяк не чуваць нідзе ні таго лютавання, ні рэйду...
А дзён праз колькі стала гарэлку гнаць і ўбачыла, што брагі толькі на дне...
Далей, як і варта было чакаць, пачаўся «допыт», чыстасардэчнае прызнанне і нават пакаранне. Перапала сыну ад бацькі.
Аднак канец у гэтай гісторыі досыць добры, бо, вярнуўшыся з войска, хлопец ажаніўся з той самай дзяўчынай. А галоўнае, што спіртнога па-ранейшаму ў рот не бярэ. Кажа, што яго «норму» конюх выпіў — тую самую брагу...
Ларыса Купрыянчук,
в. Хатоўня,
Рагачоўскі раён.
Рубрыку вядзе Валянціна Доўнар
Спасылкі
[1] https://zviazda.by/be/kaleydaskop
[2] https://zviazda.by/be/vyasyolyya-gistoryi
[3] https://zviazda.by/be/tags/vyasyolyya-gistoryi-chytachou