У Латвіі праходзяць пазапланавыя маштабныя манеўры The Decіsіve Poіnt («Вырашальны момант»). Яны праводзяцца ў Латгальскім рэгіёне каля граніцы з Беларуссю. У манеўрах задзейнічаны чатыры брыгады зэмесардэ (нацыянальнай гвардыі) — каля трох тысяч вайскоўцаў, паведаміў LTV кіраўнік Мінабароны Латвіі Артыс Пабрыкс. Паводле афіцыйных звестак, іх мэта — праверка супрацоўніцтва, структур каманд, лагістыкі, мабільнасці і працэдур прыняцця рашэнняў.
Паралельна на палігоне Адажы пад Рыгай разгарнуліся вучэнні НАТА Wіnter Shіeld 2021 («Зімовы шчыт 2021») з артылерыйскай баявой стральбой і прыцягненнем ударнай авіяцыі, паведаміла RuBaltіc.ru. У іх удзельнічае больш за 1500 вайскоўцаў з Албаніі, Чэхіі, Італіі, Ісландыі, Славакіі, Славеніі і Іспаніі, якія служаць у Латвіі на ратацыйнай аснове. Як адзначаюць эксперты, адначасовае правядзенне двух маштабных ваенных манеўраў на тэрыторыі невялікай балтыйскай краіны выглядае празмерным. Чаму мілітарызуецца Латвія?
Як адзначыў LTV Артыс Пабрыкс, правядзенне манеўраў звязана з міграцыйным крызісам на граніцы Латвіі, Літвы і Польшчы з Беларуссю. «Я папрасіў аб'явіць ваенныя вучэнні, каб нашы беларускія калегі, калі іх можна так назваць, ведалі, што гэта не проста так», — заявіў Пабрыкс. Як заўважаюць эксперты, нацыянальныя ўзброеныя сілы Латвіі, якімі ў Рызе спрабуюць пагражаць суседзям, у сусветным рэйтынгу ваеннай моцы Global Fіrepower займаюць сціплае 97 месца са 140 магчымых. У страі — 5300 вайскоўцаў, 310 бронетранспарцёраў і 55 артылерыйскіх гармат. Авіяцыя і флот выглядаюць гэтак жа сціпла: ВПС — чатыры верталёты, ВМС — шэсць тральшчыкаў і 11 патрульных катараў. Падчас нядаўніх манеўраў Namejs 2021 у Латвіі бясследна знік у раёне Рэзекне адзін з нямногіх беспілотнікаў.
З улікам агульнай колькасці і якасці войскаў (адна мотастралковая брыгада без адзінага танка) Латвія загадзя не здольная весці «буйнамаштабныя баявыя дзеянні». Таму і пераўтварылася ў амерыканскі палігон. Нездарма латвійскі міністр абароны дапусціў магчымасць прымянення НАТА 4-га артыкула Паўночнаатлантычнага дагавора ў сувязі з міграцыйным крызісам. Норма прадугледжвае правядзенне кансультацый удзельнікаў блока, калі, на думку аднаго з бакоў, тэрытарыяльная цэласнасць, палітычная незалежнасць або бяспека каго-небудзь з саюзнікаў па альянсе пастаўлены пад пагрозу.
Латвійскі палітык нібыта перахапіў эстафету ў адпаведнасці з загадзя складзеным і ўзгодненым за акіянам сцэнарыем, дзе былі дакладна прапісаны ўсе выступленні. Мяркуйце самі, спачатку была агучана сумесная заява міністраў абароны Латвіі, Эстоніі і Літвы, у якой сітуацыя на граніцы характарызуецца «як найбольш складаны за шмат гадоў крызіс бяспекі» для рэгіёна, НАТА і Еўрапейскага саюза. Літаральна на наступны дзень генеральны сакратар НАТА Енс Столтэнберг заўважыў, што альянс працягвае «сачыць за сітуацыяй». Пасля ён заявіў аб магчымым размяшчэнні амерыканскай ядзернай зброі ў краінах «на ўсход ад Германіі», гэта значыць, у Польшчы або краінах Балтыі.
Міністр замежных спраў Латвіі Эдгар Рынкевіч адзначыў, што на польска-беларускай граніцы «склалася небяспечная сітуацыя». «Латвія выказвае салідарнасць і падтрымку нашым польскім сябрам і саюзнікам, мы каардынуем нашы дзеянні ў рамках НАТА і ЕС», — адзначыў ён у сваім Twіtter. Прэм'ер-міністр Польшчы Матэвуш Маравецкі ў сваю чаргу паведаміў, што НАТА павінна зрабіць канкрэтныя крокі для вырашэння міграцыйнага крызісу на граніцы з Беларуссю. Ён заявіў, што Польшча разам з Літвой і Латвіяй магла б запытаць кансультацыі ў адпаведнасці з чацвёртым артыкулам пагаднення аб альянсе.
Як зазначыў rt.com ваенны аглядальнік, палкоўнік у адстаўцы, Віктар Баранец, правядзенне ваенных вучэнняў Латвіяй каля беларускай граніцы на фоне міграцыйнага крызісу — «чарговая праява антыбеларускага і антырасійскага псіхозу». «Пад прыкрыццём сваіх неабгрунтаваных заяў аб правакаванні крызісу Мінскам і Масквой Рыга ініцыіравала ваенныя манеўры. І ўсё гэта ў імя барацьбы з расійскай і беларускай пагрозамі, якія нібыта пагражаюць бяспецы балтыйскай рэспублікі», — адзначыў Баранец. На справе ж гаворка ідзе аб наўмысным раздзіманні гэтых пагроз, упэўнены аналітык.
Паводле яго слоў, Латвія, як і іншыя краіны Балтыі, не перастае палохаць імі сваіх грамадзян. «Рыга, як і Вільнюс з Талінам, працуе ў рэчышчы ідэалогіі НАТА, агучваючы тэзу аб тым, што Расія і Беларусь нібыта рыхтуюць акупацыю Прыбалтыкі, але зараз ужо пад міграцыйным соусам. І робіцца гэта з падачы ЗША і Паўночнаатлантычнага альянсу, якім выгадна падтрымліваць антырасійскую і антыбеларускую істэрыю. Бо калі знікне выява ворага, знікне і сэнс існавання НАТА», — лічыць Баранец.
На яго думку, латвійскія вучэнні The Decіsіve Poіnt трэба разглядаць як частку «адзінага плана рэакцыі» Польшчы, прыбалтыйскіх краін і НАТА на тое, што адбываецца на беларускай граніцы. «Рыга, як і Вільнюс, Талін і Варшава, узгадняе гэты план з альянсам, літаральна працуе на павадку ў блока. Пра гэта ж сведчаць і размовы аб прымяненні 4-га артыкула Паўночнаатлантычнага дагавора. Такія манеўры патрэбныя для таго, каб яшчэ больш павысіць градус антыбеларускіх і антырасійскіх настрояў. Таксама гэта свайго роду вялікая гульня на абвастрэнне сітуацыі, спроба справакаваць Мінск і Маскву», — перакананы аналітык.
Ён таксама дадаў, што легенда латвійскіх вучэнняў, верагодна, будуецца менавіта на супрацьдзеянні праславутаму ваеннаму ўмяшанню Расіі і Беларусі. «Вось такое вар'яцтва пануе над розумамі латвійскіх улад і военачальнікаў», — зазначыў Баранец. Ён таксама падкрэсліў, што магчымасць сумесных ваенных дзеянняў Расіі і Беларусі «даўно стала косткай у горле» прыбалтыйскім дзяржавам і Польшчы. «Яны вельмі асцерагаюцца сумеснага ваеннага патэнцыялу Мінска і Масквы, які заходняя прапаганда падае не як спробу абараніць сябе, а як сродак нападу», — заявіў эксперт.
На думку вядучага навуковага супрацоўніка Расійскага інстытута стратэгічных даследаванняў Алега Няменскага, Рыга сваімі вучэннямі наўмысна нагнятае абстаноўку на беларускай граніцы. «Уся гэтая сітуацыя створаная з палітычных меркаванняў і выкарыстоўваецца для ўзмацнення ціску Захаду на Мінск і Маскву. Аднак ніхто з латвійскіх уладаў не кажа, што асноўная адказнасць за тое, што адбываецца, ляжыць на заходніх краінах, якія справакавалі міграцыйныя патокі сваімі ваеннымі аперацыямі, а не на Беларусі і Расіі», — заўважыў эксперт у гутарцы з rt.com.
Няменскі лічыць, што за кошт вучэнняў, а таксама антырасійскай і антыбеларускай рыторыкі Рыга хоча павысіць сваю значнасць у вачах НАТА і ў заходняй супольнасці, а таксама дабіцца ўзмацнення натаўскай прысутнасці на ўсходніх межах. Аналітык мяркуе, што падчас манеўраў латвійскага боку The Decіsіve Poіnt могуць назірацца правакацыі. «Такія інцыдэнты могуць быць небяспечныя, аднак Масква і Мінск манітораць сітуацыю і ў выпадку неабходнасці гатовыя будуць прыняць меры для адбіцця такога роду нападаў», — сказаў аналітык.
Эканамічныя паказчыкі Латвіі сведчаць аб яе адставанні не толькі ад краін Заходняй Еўропы, але і ад суседніх дзяржаў. Пра гэта заявіў прэзідэнт прыбалтыйскай рэспублікі Эгілс Левітс. У той жа час ваенныя выдаткі павялічваюцца. Напрыклад, стала вядома, што ўрад Латвіі выдзеліў амаль мільён еўра на пакрыццё расходаў, звязаных з арганізацыяй бяспекі падчас сустрэчы міністраў замежных спраў краін НАТА, якая ўчора завяршылася ў Рызе. Аб гэтым паведаміў delfі.lv.
Напярэдадні сустрэчы генеральны сакратар НАТА заявіў аб самым маштабным пашырэнні сістэмы абароны з часоў халоднай вайны. «Баявыя групы разгорнуты ў краінах Балтыі і Польшчы. Мы ўзмацнілі сваю прысутнасць як на моры, так і ў паветры», — заявіў Столтэнберг на прэс-канферэнцыі пасля сустрэчы ў Рызе з латвійскім прэзідэнтам Эгілсам Левітсам.
Латвіі неабходна пастаянная ваенная прысутнасць ЗША на сваёй тэрыторыі, і яна хоча ўмацаваць сваю абарону з дапамогай амерыканскіх ракет Patrіot, заявіў латвійскі міністр абароны падчас візіту кіраўніка НАТА, паведаміла Reuters. Столтэнберг паабяцаў адправіць у выпадку неабходнасці і ў кароткія тэрміны ў краіну больш за 40 тысяч салдат.
Зараз падчас сінхранізацыі двух вучэнняў дарогі Латвіі забітыя ваеннай тэхнікай, паветраная прастора запоўнена замежнай ударнай авіяцыяй НАТА, а жыхары зноў павінны прызвычаіцца да няспынных баявых стрэльбаў з гаўбіц, мінамётаў, гранатамётаў, кулямётаў. Як заўважаюць эксперты, адбываецца мілітарызацыя грамадскай свядомасці насельніцтва. Умоўна кажучы, класічныя шпроты ва ўсю патыхаюць порахам. І гэта ўжо не падаецца перабольшваннем. Нядаўна Міністэрства абароны Латвіі выпусціла буклет з парадамі аб тым, як падрыхтавацца да вайны і выжыць у першыя 72 гадзіны акупацыі, а таксама супрацьстаяць захопнікам, паведаміла Neatkarіga.
«Такое адчуванне, як быццам мы жывём у дзяржаве крывых люстэркаў», — піша штотыднёвік Dіenas Bіzness у рэдакцыйным артыкуле. «Зараз COVІD-19 не адпускае ўжо больш за паўтара года. Час ад часу эканоміка дзяржавы часткова паралізуецца, дзейнасць асобных галін цалкам закрываецца. З-за своечасова непрынятых рашэнняў мы знаходзімся, кажучы словамі палітыкаў, на краі прорвы. Бальніцы перапоўнены пацыентамі з каранавірусам, планавае лячэнне амаль спынілася, хоць гэта ж пакіне драматычныя наступствы ў будучыні. Бюджэт латаецца запазычаннямі. Расце агульная інфляцыя. Але ў той жа час з боку ўрада гучаць радасныя пасланні аб тым, што насамрэч усё лепш, чым спадзяваліся, бо даныя ВУП, маўляў, паказваюць хуткі прырост».
«Грошай больш, чым калі-небудзь раней», — гэты лозунг прэм'ер-міністра Латвіі Крыш'яніса Карыньша стаў ужо анекдатычным. Выданню відавочна не падабаецца: «Хіба ў аснове гэтых яркіх паказчыкаў не ёсць толькі даступныя за час гэтага крызісу пазыкі, дазвол прыняць бюджэт з дэфіцытам, рост цэн на электрычнасць і сыравіну, гэта значыць, нешта вельмі кароткатэрміновае? Ці магчыма на такой аснове будаваць нешта фундаментальнае? Ацэньваючы дзеянні прадстаўнікоў дзяржавы ў гэты час, прыходзіць на розум падабенства з сітуацыяй ва ўяўнай сям'і, дзе адзіны здабытчык застаўся без працы, але сям'я бярэ крэдыты, ходзіць па дарагіх рэстаранах як ніколі раней, бо грошы ж ёсць, жыццё ідзе ўверх. Аб наступствах не думаюць...»
Пётр ДУНЬКО
Спасылкі
[1] https://zviazda.by/be/author/pyotr-dunko
[2] https://zviazda.by/be/u-svece
[3] https://zviazda.by/be/tags/latviya
[4] https://zviazda.by/be/tags/myazha
[5] https://zviazda.by/be/tags/eurasayuz