Штогод увесну для ўсіх садаводаў-агароднікаў галоўным словам становіцца «расада». І з такой жа рэгулярнасцю зноў і зноў узнікаюць пытанні, звязаныя з ёй: дзе купіць насенне, у які грунт пасадзіць, чым падкарміць, як паліваць, калі і як высаджваць...
Купляйце насенне толькі ў праверанага вытворцы. Калі не выконваць гэтае правіла, у найлепшым выпадку атрымаеце насенне, якое не ўзышло, або расліну не таго сорту.
Як мінімум у прафілактычных мэтах замачыце падазроны пасяўны матэрыял у моцным растворы марганцоўкі, а затым прамыйце праточнай вадой.
Большасць захворванняў агароднінных і кветкавых культур перадаецца з пасадачным матэрыялам. Таму нават дакладна якаснае насенне не палянуйцеся пасартаваць, пратруціць, замачыць і (ці) загартаваць перад пасадкай, каб пазбавіцца ад магчымых патагенаў, узбагаціць насенне мікраэлементамі, палепшыць яго ўсходжасць, забяспечыць удалае прарастанне. Метад і працягласць апрацоўкі залежаць ад культуры і ўзросту насення. У апрацоўцы не мае патрэбы толькі дражаваны і інкруставаны пасяўны матэрыял.
Загадзя паклапаціцеся пра падрыхтоўку пажыўнага грунту для высеву насення. Грунт для расады можна набыць у краме, калі давяраеце вытворцу, альбо прыгатаваць самастойна ў хатніх умовах. У любым выпадку падрыхтаваны грунт прыйдзецца яшчэ прасеяць, а затым абеззаразіць тэрмічным або хімічным спосабам да пасеву насення.
Правіла абсалютнай чысціні ў вырошчванні расады датычыцца не толькі грунту — па магчымасці дэзынфіцыраваць трэба ўсё. А менавіта: ёмістасці для вырошчвання расады з любога матэрыялу; інструменты, якія выкарыстоўваюцца для рыхлення, паліву, пікіроўкі і іншых маніпуляцый з расадай; «месца жыхарства» расады і змешчаныя побач паверхні (стол, падаконнік, сцяна, акно). Апошні пункт асабліва актуальны для памяшканняў, дзе вырошчваюць хатнія расліны, якія лёгка могуць стаць крыніцай заражэння маладых і неакрэплых усходаў.
Для дэзынфекцыі можна выкарыстоўваць самыя простыя сродкі, напрыклад, слабы раствор перманганату калію.
Выконвайце тэрміны пасадкі насення на расаду, каб сеянцы добра развіваліся, не выцягваліся, не перарасталі, і да моманту высадкі былі ў найлепшай форме. Асабліва актуальны гэты пастулат для раслін, прызначаных для высадкі ў адкрыты грунт. Пры занадта раннім пасеве насення расаду першы час прыйдзецца дасвятляць. Ці гатовыя вы да гэтага тэхнічна? Гэтак жа важна не ператрымаць расаду. Чым старэйшыя будуць вашы расліны — тым горш яны перанясуць перасадку і даўжэй будуць прыжывацца на новым месцы.
Пасеў насення таксама трэба правесці правільна: улічвайце, што насенне розных культур з-за розніцы ў памерах або асаблівасцяў развіцця могуць патрабаваць рознага спосабу, шчыльнасці і глыбіні пасеву.
Звычайна дробнае насенне проста выкладваюць на паверхню субстрату і апырскваюць вадой з пульверызатара. Да таго ж для зручнасці пасеву яго часта змешваюць з дробным сухім пяском. Насенне сярэдняга памеру сеюць у невялікія баразёнкі, велічыня якіх вызначаецца гэтым самым памерам (таўшчыня верхняга пласта павінна перавышаць памер насення не больш чым удвая), і злёгку прысыпаюць грунтам. Буйное насенне можна сеяць глыбей.
Не забывайце пра тэмпературны рэжым расады. Гэта закладвае аснову ўстойлівасці культур да хвароб і неспрыяльных пагодных умоў.
Хоць адназначна, што празмерна высокая і нізкая тэмпературы аднолькава шкодныя расадзе, але да таго ж сеянцам розных культур для камфортнага развіцця далёка не заўсёды падыходзіць адзін і той жа тэмпературны рэжым.
Адны расліны (таматы, баклажаны, перац) цеплалюбівыя і патрабуюць дзённай тэмпературы ў межах 22—25 °С, а начной не менш за 18 °С. Іншыя (салата) умерана патрабавальныя да цяпла, ім дастаткова 14—18 °С днём і 12—14 °С ноччу. Трэція ж наогул холадаўстойлівыя (усе віды капусты) і пераносяць начныя тэмпературы нават у межах 6 °С, а днём ім хапае 13—16 °С.
Забяспечце расадзе аптымальную працягласць светлавога дня (асвятленне), каб наблізіць умовы росту да натуральных. Бо, пасеяўшы насенне ў лютым, мы, строга кажучы, спрабуем абысці законы прыроды.
Калі тэрміны пасеву досыць познія, расада можа абысціся і натуральным сонечным святлом — трэба толькі даць ёй месца на светлым падаконніку. У выпадку ранняга пасеву прыйдзецца набываць спецыяльныя фіталямпы і дасвятляць расаду. Наогул, у нашым не самым сонечным клімаце хоць бы адну такую лямпу карысна мець «на ўсялякі выпадак» кожнаму агародніку, які жадае атрымліваць добрую расаду.
Ірына ТАМКОВІЧ
Спасылкі
[1] https://zviazda.by/be/tags/iryna-tamkovich
[2] https://zviazda.by/be/kaleydaskop
[3] https://zviazda.by/be/tags/krynichka
[4] https://zviazda.by/be/tags/rasada
[5] https://zviazda.by/be/tags/agarod