Колішні камандуючы сухапутнымі войскамі Польшчы генерал Вальдэмар Скшыпчак узняў пытанне аб прэтэнзіях Варшавы на Калінінград у эфіры мясцовага тэлеканала Super Express. Ён заявіў, што Варшава павінна ўзняць пытанне аб прыналежнасці Калінінградскай вобласці, якую з 1945 года «акупавала Расія». Гэтую заяву пракаментавала афіцыйны прадстаўнік МЗС РФ Марыя Захарава. «Як падніме, так і апусціць», — напісала яна ў сваім Telegram-канале. Вярнуць Польшчы тое, што ніколі ёй не належала, у прынцыпе немагчыма, заявіў прэс-сакратар Калінінградскай вобласці Дзмітрый Лыскоў. «Пытанне гэтае вельмі дзіўнае, асабліва ў святле таго, што цяперашні польскі Гданьск зусім нядаўна называўся Данцыгам і належаў іншай краіне, таму не ім гэтыя пытанні відавочна задаваць», — падкрэсліў ён. Як вядома, сучасная Калінінградская вобласць размешчана на тэрыторыі былой нямецкай правінцыі Усходняй Прусіі. У 1945 годзе тут праходзілі баі Усходне-Прускай аперацыі савецкіх войскаў. Пасля заканчэння Другой сусветнай вайны па рашэнні Патсдамскай канферэнцыі частка нямецкай правінцыі (прыкладна траціна) адышла СССР, астатняя тэрыторыя — Польшчы. Такія вар'яцкія заявы апошнім часам паступаюць з Варшавы рэгулярна. Чаму ў Польшчы абвастрыўся рэваншызм, чым гэта пагражае?
Як падкрэсліў у прывітальным слове удзельнікам міжнароднай навукова-практычнай канферэнцыі «Стратэгічныя нацыянальныя інтарэсы Рэспублікі Беларусь у кантэксце сучасных глабальных выклікаў», якая прайшла ў Гродзенскім дзяржаўным універсітэце імя Я. Купалы, дзяржаўны сакратар Савета Бяспекі Аляксандр Вальфовіч, «працягваецца беспрэцэдэнтная мілітарызацыя заходніх дзяржаў».
Паўночнаатлантычны альянс размясціў у Еўропе больш за сотню тысяч вайскоўцаў у рэжыме павышанай баявой гатоўнасці, гаворка ідзе таксама аб пяці авіяносных ударных групах. Пра гэта заявіў генеральны сакратар НАТА Енс Столтэнберг, паведаміла ТАСС. «Войскі альянсу прыведзены ў рэжым павышанай гатоўнасці ва ўсіх краінах — членах НАТА. Размова ідзе аб 100 тысячах амерыканскіх войскаў у Еўропе, а таксама 40 тысячах пад непасрэдным камандаваннем НАТА, галоўным чынам ва ўсходняй частцы альянсу. «Ім усім аказваецца падтрымка марскімі і паветранымі сіламі, у тым ліку пяццю авіяноснымі ўдарнымі групамі на Крайняй Поўначы і ў Міжземнамор'і», — адзначыў Енс Столтэнберг. Раней ён паведаміў, што Паўночнаатлантычны альянс павялічыў абарончую прысутнасць авіяцыі, марскіх і сухапутных сіл для гарантавання бяспекі ўсходняй часткі альянсу.
«У прыграніччы Беларусі, у тым ліку на гродзенскім участку, адзначаецца канцэнтрацыя войскаў Польшчы», — адзначыў Аляксандр Вальфовіч. Міністр нацыянальнай абароны гэтай краіны Марыуш Блашчак заўважыў, што ў наступным годзе ваенныя расходы ў краіны ўзрастуць да трох працэнтаў ад ВУП (з цяперашніх 2 %), паведаміла РІА «Навіны». «Мы стварылі фонд падтрымкі ўзброеных сіл, гэта будуць дадатковыя грошы, якія мы будзем укладваць у нашу бяспеку», — дадаў ён. Як стала вядома, прэзідэнт Анджэй Дуда і прэм'ер-міністр Матэвуш Маравецкі абмяркуюць прапановы ўрада аб змяненнях у Канстытуцыі Польшчы. Гаворка ідзе аб выключэнні лімітаў расходаў на войска. Дуда заявіў аб імкненні давесці ваенныя расходы да 4 працэнтаў ВУП і агучыў намер павялічыць колькасны састаў Войска Польскага да паўмільёна чалавек (зараз цяпер 128 тысяч).
Акрамя таго, у Польшчы па выніках чэрвеньскага саміту НАТА могуць з'явіцца пастаянныя ваенныя базы ЗША, заявіў Марыуш Блашчак. «Гэта ўсё абмяркоўваецца. Мы мэтанакіравана да гэтага ідзём», — сказаў ён. Паводле слоў міністра, на тэрыторыі Польшчы цяпер знаходзіцца больш за 10 тысяч амерыканскіх салдат. «У нас таксама ёсць брытанскія, румынскія і канадскія войскі, у нас ёсць салдаты з Харватыі, іх некалькі тысяч», — цытуе Марыуша Блашчака «Радыё Польшча».
Тэлеканал TVN паведаміў, што эскадраны мінаносец USS Forrest Sherman ВМС ЗША прыбыў у порт польскага горада Гданьска. На ўзбраенні эсмінца «сярод іншага» ракетныя ўстаноўкі і «прылады рознага калібру», перадаў тэлеканал. Адной з мэт яго прысутнасці ў краіне — запэўніць саюзнікаў з НАТА, што амерыканцы ў стане хутка рэагаваць на любую патэнцыяльную агрэсію ў рэгіёне, заявіў камандзір эсмінца Мэт Заблік.
Пры гэтым Пентагон не дае СМІ амаль ніякай інфармацыі, чым займаюцца перакінутыя ў Польшчу тысячы амерыканскіх вайскоўцаў, заявіў у інтэрв'ю Fox News незалежны журналіст Майкл Трэйсі, паведаміла RT. Майкл Трэйсі адзначыў, што Пентагон не дазваляе нават «адабраным журналістам, якія былі б настроеныя на спрыяльнае ўспрыманне таго, што амерыканскія вайскоўцы робяць у Польшчы», прыехаць на месца падзей і паглядзець, чым вайскоўцы ЗША займаюцца ў непасрэднай блізкасці да зоны баявых дзеянняў. Падобная сакрэтнасць, паводле слоў журналіста, сама па сабе павінна выклікаць ва ўсіх непакой.
«Гэтыя аперацыі акружаныя заслонай тайны. Ведаеце, журналістам не дазваляюць нават зірнуць на тое, чым там займаюцца вайскоўцы. У Польшчу прыязджала дэлегацыя Кангрэса. Гэта была двухпартыйная дэлегацыя, якая складалася з кангрэсменаў. Я запытаў у членаў Кангрэса, якія ўдзельнічалі ў гэтай паездцы — як рэспубліканцаў, так і дэмакратаў, — проста базавую інфармацыю, што яны будуць рабіць: праграма візіту, расклад, хоць бы што-небудзь, — а мне сказалі, што яны не могуць падаць журналістам гэтых падрабязнасцяў з, цытую, «меркавання бяспекі». Што гэта за «меркаванні бяспекі»? Амерыка знаходзіцца ў стане вайны? Польшча знаходзіцца ў стане вайны», — адзначыў амерыканскі журналіст.
Майкл Трэйсі таксама лічыць, што ў канчатковым выніку Пентагон займаецца тым, што падагравае апасродкаваную вайну супраць Расіі. «Бен Сас, сенатар-рэспубліканец, казаў, што палітыка ЗША павінна складацца ў тым, каб садзейнічаць украінцам у плане іх магчымасцяў, цытую, — «забіваць рускіх». У гэтым і заключаецца сутнасць апасродкаванай вайны. І ў Польшчы менавіта гэта і адбываецца — садзейнічанне ў плане магчымасцяў за кошт вялікай колькасці амерыканскіх войскаў, разгорнутых у гэтай краіне», — адзначыў амерыканскі журналіст.
Апошнім часам СМІ неаднаразова паведамлялі, што бронемашыны з амерыканскімі сцягамі былі заўважаны паблізу ад беларуска-польскай граніцы. Відэа і фота з ваеннай тэхнікай ЗША актыўна дзеляцца кіроўцы, якія стаяць у пунктах пропуску.
Па словах палітолага, кіраўніка расійскага інстытута палітычнага аналізу Сяргея Маркава, цалкам відавочна, што тое, што адбываецца, — велізарны, каласальны крызіс бяспекі, нябачаны ў апошнія дзесяцігоддзі. «Цяпер небяспека не меншая, а можа быць, і большая, чым у часы Карыбскага крызісу, — заўважыў галоўны рэдактар ??выдання «Сегодня.ру» Юрый Кацянок. — Сітуацыя надзвычай напружаная».
І вось на гэтым выбуховым фоне з'явілася прапанова «шэрага кардынала» польскай палітыкі, кіраўніка партыі «Права і справядлівасць», віцэ-прэм'ера Яраслава Качыньскага, які пасля паездкі ў Кіеў заявіў, што Украіне патрэбная міратворчая місія, падрыхтаваная НАТА «і, магчыма, іншымі арганізацыямі». Некаторыя палітолагі выказалі здагадку, што за ідэяй Качыньскага стаіць намер Варшавы «аслупаваць» заходнія, сумежныя з Польшчай тэрыторыі Украіны пры патэнцыяльным падзеле суседняй краіны.
«Лідары Польшчы не зусім псіхічна адэкватныя», — растлумачыў fedpress.ru Сяргей Маркаў. Варшава спрабуе прыкрыцца іншымі дзяржавамі, маючы на мэце свае экспансіянісцкія планы. Аб гэтым заявіў у эфіры тэлеканала «Беларусь 1» палітолаг Аляксей Дзермант, каментуючы прапанову Яраслава Качыньскага.
«На мой погляд, у Польшчы тут хутчэй такія тэрытарыяльныя апетыты. Таму што, прыкрываючыся войскамі НАТА, гэтай нібыта міратворчай місіяй, Польшча хацела б пашырыць зону свайго ўплыву. Гэта значыць, відавочна яна ўключала б Заходнюю Украіну. Мы ведаем, што ў Польшчы распаўсюджаныятакія рэваншысцкія настроі. Яны лічаць гэта сваімі ўсходнімі ўскраінамі, прынамсі, Заходнюю Украіну. Таму я думаю, што ў дадзеным выпадку палякі пад нібыта эгідай міратворчай місіі проста хочуць увесці туды свае войскі і ўсталяваць там зону кантролю», — сказаў Аляксей Дзермант.
Паводле яго слоў, фактычна гэта азначала б падзел Украіны, дзе Польшча атрымала б нейкія жаданыя землі. «Але пры гэтым нават не адна яна ўвяла б туды войскі, а менавіта цэлая кааліцыя НАТА. Гэта значыць Польшча спрабуе яшчэ і прыкрыцца іншымі дзяржавамі, маючы свае экспансіянісцкія планы. Польшча ўся, па сутнасці, прасякнутая вось гэтымі рэваншысцкімі настроямі. Яны культывуюцца ў сістэме адукацыі, у сродках масавай інфармацыі, у ідэалогіі польскай дзяржавы», — адзначыў палітолаг.
Аляксей Дзермант канстатаваў: Польшча хоча ўплываць на сваіх усходніх суседзяў. «Мы бачым гэта і на прыкладзе Беларусі — спробы ўмяшання ў нашы ўнутраныя справы, арганізацыі дзяржперавароту, выгаднага Польшчы. Ва Украіне, зразумела, яны бачаць, што яны там ніяк асабліва не бяруць удзел, а павінны былі, на іх думку. І таму ўсё гэтыя актыўнасці. Ды нават у Літве праз польскую меншасць яны спрабуюць прасоўваць свой парадак дня. Польшча, асабліва цяперашні кіруючы клас, вядома, спрабуе цяпер у такі пераломны гістарычны момант нешта для сябе тэрытарыяльна ўрваць, каб паспрабаваць пабудаваць вакол сябе нейкі блок або імперападобнае ўтварэнне. Уласна кажучы, гэтым рэваншызмам і тлумачыцца такая дастаткова дакучлівая гіперактыўнасць Польшчы ў адносінах да сваіх усходніх суседзяў», — падкрэсліў экперт.
Старшыня праўлення рэспубліканскага дзяржаўна-грамадскага аб'яднання «Беларускае таварыства «Веды» Вадзім Гігін у эфіры YouTube-канала «Галоўны. Тур» выказаў сваё меркаванне аб магчымасці падзелу Украіны і перспектывах захавання дзяржаўнасці гэтай краіны. «Тыя, хто лічыць, што ўвогуле знікне (Украіна. — рэд.), Польшча зойме Галіцыю... Думаю, гэта фантомныя планы», — лічыць эксперт. Паводле яго слоў, НАТА свядома стварала Украіну як шэрую зону, каб свае войскі туды не накіроўваць. «Сапраўды, ёсць такія гарачыя галовы ў Польшчы і Прыбалтыцы, якія гатовыя пайсці да канца. Хоць справакаваць ядзерную вайну. Але ў іх ёсць гаспадары, не яны вырашаюць. Нічога ім гэтага зрабіць не дадуць, — сказаў Вадзім Гігін. — Тое, што на нейкім этапе Польшча, можа быць, увядзе свае войскі, — гэта я не выключаю. Але гэта ні ў якім разе не будзе азначаць палітычнага падзелу Украіны».
Намеснік старшыні Пастаяннай камісіі па міжнародных справах Палаты прадстаўнікоў Алег Гайдукевіч заявіў, што Злучаныя Штаты Амерыкі мараць зрабіць Еўропу сваёй калоніяй. Аб гэтым ён напісаў у сваім Telegram-канале. «Менавіта цяпер стала зразумела, навошта ЗША шмат гадоў кармілі сваіх сатэлітаў — Польшчу і краіны Прыбалтыкі. Менавіта цяпер відавочна, для чаго яны былі патрэбныя. Калі ЗША трэба будзе, то ў горан вайны кінуць менавіта Польшчу і Літву», — адзначыў Гайдукевіч. Ён дадаў, што «ніколі ЗША не ўкладвалі грошы проста так, гэта былі геапалітычныя плацдармы — Польшча і Прыбалтыка».
Тым часам на мінулым тыдні на паўднёвым захадзе Польшчы ўлады знеслі помнік чырвонаармейцам. Акт дзяржаўнага вандалізму здзейснены ў населеным пункце Хжовіцэ і трансліраваўся ў прамым тэлеэфіры дзяржтэлеканала TVP. Помнік быў узведзены ў 1949 годзе на месцы могілак, дзе былі пахаваны 620 чырвонаармейцаў Першага Украінскага фронту. Зносіць помнік прыбыў асабіста прэзідэнт Інстытута нацыянальнай памяці Польшчы Караль Наўроцкі, які заявіў, што «знос гэтага помніка, знос чырвонай зоркі важны для нашай будучыні». У прамым эфіры рабочыя збілі з пяціметровага абеліска пяціканцовую зорку з сярпом і молатам, а пасля, абвязаўшы манумент тросам, з дапамогай лябёдкі поўнасцю яго разбурылі. Відавочна, што «гіена Еўропы» (як раней называлі Польшчу і ўсё часцей называюць цяпер) у канвульсіях.
Пётр ДУНЬКО
Спасылкі
[1] https://zviazda.by/be/author/pyotr-dunko
[2] https://zviazda.by/be/palityka
[3] https://zviazda.by/be/tags/polshcha
[4] https://zviazda.by/be/tags/revanshyzm
[5] https://zviazda.by/be/tags/militaryzacyya