Візіт у Саудаўскую Аравію кіраўніка Белага дома Джо Байдэна не толькі нашкодзіў інтарэсам ЗША, але і стаў ганьбай для амерыканскага прэзідэнта, які не дасягнуў прагрэсу ні па адным з ключавых пытанняў, адзначыла The Wall Street Journal. Як лічыць журналістка Карэн Эліат Хаўс, сустрэча не прынесла ніякіх вынікаў і прайшла «больш чым ганебна». Яна звярнула ўвагу на тое, што ў самым пачатку візіту Байдэн павітаўся з наследным прынцам Саудаўскай Аравіі Мухамедам бін Салманам Аль Саўдам, дакрананнем сціснутых у кулак рук, якое ўжо стала традыцыйным ва ўмовах пандэміі каранавіруса, за што яго жорстка раскрытыкавалі. Так, «Бі-бі-сі» ахарактарызавала візіт Байдэна як «сустрэчу на кулаках». «Далей усё было толькі горш», заўважыла The Wall Street Journal. Відавочна, што «вяртання на Блізкі Усход», аб магчымасці якога неаднойчы заяўляў Вашынгтон, не атрымалася. Чаму Штаты канчаткова вычарпалі крэдыт даверу?
Па выніках візіту ў Ізраіль і Саудаўскую Аравію, які адбыўся на мінулым тыдні, прэзідэнт ЗША Джо Байдэн абвясціў, што Амерыка працягне весці актыўную палітыку ў рэгіёне, паведаміла агенцтва Reuters. Аднак амерыканскаму лідару не ўдалося стварыць агульную для арабскіх краін і Ізраіля сістэму рэгіянальнай бяспекі для супрацьстаяння Ірану. Спробы Байдэна пераканаць Саудаўскую Аравію рэзка нарасціць здабычу нафты таксама не прывялі да поспеху.
Як заўважалі эксперты яшчэ напярэдадні візіту, малаверагодна, што прэзідэнту ЗША ўдасца аб'яднаць Ізраіль і краіны Персідскага заліва або лідараў Егіпта, Ірака і Іарданіі, якія прысутнічалі на сустрэчы ў Джыдзе, супраць Ірана. Частыя ваганні Вашынгтона ва ўзаемаадносінах з краінамі рэгіёна не выклікаюць даверу ў рэгіянальных гульцоў. Заходнія аналітыкі з сумам канстатуюць той факт, што Саудаўская Аравія і эміраты Персідскага заліва больш не з'яўляюцца надзейнымі саюзнікамі Захаду. Больш за тое, з пачаткам украінскага крызісу краіны Персідскага заліва пачалі праводзіць больш аўтаномную палітыку. Апроч адмовы далучыцца да санкцый, яны імкліва пашыраюць свае адносіны з Расіяй і Кітаем.
Як паведаміла Reuters, саудаўскія ўлады вельмі холадна сустрэлі прапанову Вашынгтона аб агульных з Ізраілем мерах бяспекі. Па словах крыніцы ў адміністрацыі Байдэна, ЗША спадзяюцца інтэграваць абаронны патэнцыял краін рэгіёна ў агульную сістэму. Асаблівую ролю, дадала крыніца, у ёй будзе адыгрываць Ізраіль, які валодае перадавым супрацьракетным узбраеннем. Тым не менш, тлумачыць Reuters, у шэрагу арабскіх краін дагэтуль няма дыпламатычных адносін з Тэль-Авівам, што перашкодзіць стварэнню падобнай сістэмы. Напрыклад, у Эр-Рыядзе заявілі, што не ведаюць пра якія-небудзь перагаворы па стварэнні араба-ізраільскага абарончага альянсу. Акрамя таго, арганізацыя антыіранскага блока ўскладняецца прысутнасцю ў рэгіёне дружалюбных Тэгерану дзяржаў — Лівана, Емена і Ірака.
Улічваючы высокія цэны на паліва ў ЗША, якія сталі адной з прычын рэкорднай за 40 гадоў інфляцыі, пытанне аб павелічэнні здабычы нафты мела вялікае ўнутрыпалітычнае значэнне для Байдэна, адзначае Reuters. Па заявах Вашынгтона, на перагаворах з саўдытамі Байдэну ўдалося дабіцца некаторых поспехаў. «ЗША вітаюць 50-працэнтнае нарошчванне ўзроўню нафтаздабычы ў параўнанні з запланаванымі на ліпень і жнівень аб'ёмамі. Гэтыя і далейшыя крокі, якія мы чакаем у найбліжэйшыя тыдні, дапамогуць значна стабілізаваць рынкі», — паведамлялася ў прэс-рэлізе Белага дома.
Тое, што Белы дом спрабуе падаць як поспех, насамрэч сведчыць аб правале візіту Байдэна на Блізкі Усход, адзначыў vedomostі.ru намеснік дырэктара Інстытута нацыянальнай энергетыкі Аляксандр Фралоў. Ні аб якім значным павелічэнні здабычы нафты гаворка не ідзе. Эр-Рыяд 16 ліпеня заяўляў, што можа падняць вытворчасць да 13 мільёнаў барэляў у суткі, але толькі да 2027 года. Такім чынам, дадаў эксперт, ніяк не атрымаецца замясціць пастаўкі з Расіі, якія на момант іх спынення складалі 4,5 мільёна барэляў у суткі. Рэальна ж краіны АПЕК+ павялічаць у ліпені-жніўні здабычу прыкладна на 60 тысяч барэляў у параўнанні з папярэднім планам у 120-125 тысяч барэляў у суткі, гэта і азначае «рост на 50 працэнтаў» у прэс-рэлізе Белага дома. Па словах Аляксандра Фралова, лічбы сведчаць аб тым, што блізкаўсходнія дзяржавы не маюць намеру ісці Захаду насустрач і дапамагаць яму вырашаць энергетычныя праблемы. Эксперт таксама нагадаў, што візіт прэзідэнта звычайна толькі замацоўвае ўжо заключаныя дамоўленасці. Пры гэтым раннія перагаворы ЗША і Эр-Рыяда па павелічэнні здабычы нафты скончыліся няўдачай, таму візіт Байдэна толькі пацвердзіў гэты трэнд. Шанцы таго, што Саудаўская Аравія пойдзе на павадку ў ЗША і парушыць раннія дамоўленасці па скарачэнні здабычы нафты ў рамках АПЕК+, невялікія, лічыць Аляксандр Фралоў. Такі крок прывядзе да цанавой вайны і абвалу цэн. Падобны зыход зусім нявыгадны Эр-Рыяду.
Інтарэсы саудаўцаў дрэнна спалучаюцца з інтарэсамі Байдэна, таму паездка амерыканскага прэзідэнта ў каралеўства не задалася, заўважыла выданне Amerіcan Thіnker. «Яны не толькі адрынулі «саюз бяспекі» паміж ЗША, Ізраілем і Саудаўскай Аравіяй, але і адмовіліся пастаўляць нафту. Закрыўшы трубаправод Keystone XL і выдаўшы штук 30 пастаноў аб спыненні вытворчасці энергіі ўнутры краіны, Джо Байдэн адправіўся ў Саудаўскую Аравію ў надзеі ўпрасіць арабскіх шэйхаў пампаваць пабольш нафты. І што ж? Яны добра з яго пасмяяліся», — канстатавала Amerіcan Thіnker.
Прэзідэнту ЗША Джо Байдэну не ўдалося дасягнуць дамоўленасцяў аб павелічэнні паставак нафты з-за таго, што партнёры на Блізкім Усходзе ўбачылі крывадушнае спажывецкае стаўленне Амерыкі да краін рэгіёна пасля апошняга візіту кіраўніка ЗША. Пра гэта ў сваім артыкуле для кітайскай газеты Global Tіmes заявіла рэпарцёр Чжаа Юша. «Неаднаразовыя заявы прэзідэнта ЗША аб так званай пагрозе, што зыходзіць ад Кітая і Расіі на Блізкім Усходзе, прымусілі і без таго перагружаны канфліктамі рэгіён усвядоміць небяспеку, якая ствараецца Вашынгтонам. Эксперты заявілі, што гэтае падлашчванне да краін Блізкага Усходу, калі ЗША знаходзяцца ў нафтавым крызісе, яшчэ больш выкрыла іх эгаізм і крывадушнасць у адносінах да гэтых краін рэгіёна, а выбар няправільнага часу для візіту, які даў мала вынікаў, азначаў, што першая паездка Байдэна на Блізкі Усход была яшчэ адной вялізнай і няёмкай дыпламатычнай памылкай», — напісала Юша. Аўтар адзначыла, што падчас паездкі Байдэну не ўдалося пераканаць Саудаўскую Аравію павялічыць пастаўкі нафты. «Гэты візіт паказаў, што ўплыў ЗША ў рэгіёне зніжаецца, паколькі Байдэн вярнуўся дадому пусты», — дадала журналістка.
Злучаныя Штаты, якія лічаць сябе гаспадарамі Блізкага Усходу, губляюць уплыў у рэгіёне, адзначыла турэцкае выданне Cumhurіyet. Лейтматывам паездкі сталі словы амерыканскага лідара аб тым, што Штаты маюць намер захоўваць актыўнасць на Блізкім Усходзе, каб там не ўтварыўся вакуум, які б запоўнілі Расія і Кітай.
Заява Байдэна прагучала ў кантэксце фарміравання араба-ізраільскага саюза супраць Ірана на фоне аслаблення ўплыву ЗША на Блізкім Усходзе. Аднак у слоў амерыканскага лідара ёсць вялікая праблема: адносіны Кітая і Расіі з арабскімі краінамі і Ізраілем развіваюцца і паглыбляюцца.
Cumhurіyet адзначыла «імперыялістычны характар» заявы Байдэна, на якую Кітай адказаў з акцэнтам на «павазе да суверэнітэту». «На Блізкім Усходзе няма «вакууму», гаспадары Блізкага Усходу — народы, якія пражываюць на яго тэрыторыі», — заўважыў афіцыйны прадстаўнік Міністэрства замежных спраў Кітая Ван Вэньбінь.
Cumhurіyet заўважыла, што на Блізкім Усходзе няма «вакууму», а ёсць празмернасць «імперыялізму ЗША». Аднак гэтая празмернасць не вечная, аслабленне гегемоніі Вашынгтона забяспечвае распад «амерыканскага Блізкага Усходу», а новы шматпалярны свет спрыяе правядзенню краінамі Блізкага Усходу шматбаковай знешняй палітыкі, мяркуе Cumhurіyet.
Нямецкае выданне Dіe Welt параўнала, як у Саудаўскай Аравіі ў 2019-м сустракалі расійскага лідара Уладзіміра Пуціна і цяперашняга кіраўніка Белага дома Джо Байдэна. На яго думку, сціплае прывітанне Байдэна паказала, што Расія мае большы ўплыў на Блізкім Усходзе. «Калі расійскі прэзідэнт Уладзімір Пуцін прыбыў у Саудаўскую Аравію, яго картэж пры праездзе па Эр-Рыяду суправаджаў эскорт з шаснаццаці коннікаў на высакародных скакунах. Пуціну падалі сапраўдны палац з асабістага ўладання каралеўскага сямейства»
Пры гэтым Dіe Welt адзначыла, што дзеючага кіраўніка Белага дома Джо Байдэна на Аравійскім паўвостраве сустрэлі зусім інакш. «Амерыканскі прэзідэнт Джо Байдэн прыбывае ў Саудаўскую Аравію без перспектывы падобных ушанаванняў. Яго чакае даволі будзённае пасяджэнне Савета па супрацоўніцтве краін Персідскага заліва, куды, акрамя кіраўніцтва Саудаўскай Аравіі, уваходзяць кіраўнікі дзяржаў Бахрэйна, Катара, Кувейта, Амана і Аб'яднаных Арабскіх Эміратаў. У якасці гасцей запрошаны Егіпет, Ірак і Іарданія. Велізарны рост уплыву Расіі на Блізкім Усходзе знаходзіць сваё адлюстраванне і ў пратакольных жэстах», — гаворыцца ў рэдакцыйнай калонцы.
Новае пакаленне арабскіх кіраўнікоў з іншымі амбіцыямі, прыярытэтамі і задачамі засвоіла з мінулых урокаў, што Злучаныя Штаты — ненадзейны саюзнік, а з Расіяй і Кітаем і нават Іранам можна дамаўляцца. Невыпадкова саудаўцы папрасіліся ў БРІКС, адзначыла pravda.ru. Амерыканіст Малек Дудакоў у размове з gazeta.ru выказаў меркаванне, што адсутнасць поспехаў на Блізкім Усходзе ў ЗША звязана з фігурай лідара гэтай краіны, якая не дазваляе казаць аб доўгатэрміновых планах. Як лічыць эксперт, слабасць Байдэна ўплывае на знешнюю палітыку ў цэлым, многія яго разглядаюць як «кульгавую качку».
Перагаворы прэзідэнта Расіі Уладзіміра Пуціна з лідарамі Турцыі і Ірана ў Тэгеране сталі «ўдарам у адказ» на спробы Вашынгтона зацвердзіць свой уплыў у рэгіёне. Аб гэтым напісала кітайская газета Global Tіmes. У артыкуле ўказваецца, што кіраўнік Белага дома так і не змог пераканаць прадстаўнікоў Саудаўскай Аравіі ў неабходнасці нарасціць нафтаздабычу, у той час як візіт Пуціна аказаўся больш прадукцыйным і выглядае як «удар кулаком у твар ЗША».
Асабліва адчувальна гэта выглядае пасля заяў Байдэна аб неабходнасці «запоўніць вакуум», якім можа скарыстацца Масква. У выніку спробы Захаду і ў першую чаргу ЗША «загнаць яе ў дыпламатычны кут» не скончыліся поспехам, падкрэслілі аўтары. Яны дадалі, што супраць Вашынгтона таксама працуе тое, што краіны Блізкага Усходу валодаюць вялікай аўтаноміяй і праводзяць усё больш самастойную знешнюю палітыку, незалежную ад амерыканскіх уладаў.
Тым часам усё больш амерыканскіх інвестараў з песімізмам ацэньвае перспектывы сусветнай эканомікі і карпарацыйных прыбыткаў. Такую тэндэнцыю выявілі вынікі ліпеньскага апытання фондавых кіраўнікоў, якое праводзіцца Bank of Amerіca Corp, паведаміў іnterfax.ru. Апошняе апытанне прайшло на мінулым тыдні сярод 259 інвестараў, што кіруюць актывамі на агульную суму 722 мільярды долараў. BofA праводзіць штомесячныя апытанні фондавых кіраўнікоў з 1994 года. Сёлета ў ліпені доля рэспандэнтаў, якія чакаюць аслаблення эканомікі ў наступныя 12 месяцаў, дасягнула рэкордных 79 працэнтаў, павялічыўшыся на 6 працэнтных пунктаў. Доля інвестараў, што чакаюць пагаршэння карпарацыйных прыбыткаў у наступныя 12 месяцаў, вырасла на 7 пунктаў, таксама дасягнуўшы 79 працэнтаў.
Стагфляцыі ў сусветнай эканоміцы чакаюць рэкордныя 90 працэнтаў апытаных у параўнанні з 83 працэнтамі месяцам раней. Інвестары скарацілі ўкладанні ў рызыкоўныя актывы да мінімумаў, нябачаных нават у перыяд глабальнага фінансавага крызісу, «цалкам капітуляваўшы» перад тварам змрочнага эканамічнага прагнозу, адзначаюць у BofA.
Доля акцый у інвестыцыйных партфелях у гэтым месяцы ўпала да мінімуму з моманту краху інвестбанка Lehman Brothers у 2008 годзе, доля грашовых рэшткаў дасягнула 6,1 працэнта — максімуму з кастрычніка 2001-га. Сярод найбуйнейшых рызык фондавыя кіраўнікі адзначаюць высокую інфляцыю, глабальную рэцэсію, а таксама «ястрабіны» настрой цэнтрабанкаў. Пры гэтым доля рэспандэнтаў, якія чакаюць запаволення тэмпаў інфляцыі налета, дасягнула максімуму з часоў глабальнага фінансавага крызісу.
Захар БУРАК
Спасылкі
[1] https://zviazda.by/be/author/zahar-burak
[2] https://zviazda.by/be/u-svece
[3] https://zviazda.by/be/kantynenty
[4] https://zviazda.by/be/tags/zsha
[5] https://zviazda.by/be/tags/saudauskaya-araviya