Тэлефаную раніцай сваячцы, спытаць, як ёй на дачы адпачываецца. Звычайна наша размова бесклапотна-вясёлая: пра надвор’е, пра закаткі, пра ката, які стаў за лета зусім вясковым і кожную раніцу прыносіць гаспадыні на сняданак тлустую мыш… Менавіта пра тое, што нешта здарылася з яе любімым гадаванцам, я і падумала, пачуўшы гэтым разам голас...
Паслужлівы тэлефон, які больш жыве тваім жыццём, чым ты сам, а ўжо ведае пра яго дык дакладна больш, прычым у разы, піскнуў і напісаў на экране: «Прыгадайце, што вы рабілі ў гэты дзень пяць гадоў таму». І паслужліва пад прыемную музыку пачаў гартаць фотаздымкі канца ліпеня такога блізкага і такога ўжо далёкага (калі падумаць: колькі ўсяго за гэтыя пяць гадоў адбылося!) 2019-га.
Іду да кніжнай шафы, шукаю часопіс. Ён дакладна дзесьці тут, бо нядаўна гартала. Ён не згубіўся ва ўсіх маіх пераездах, пакоях-кватэрах-інтэрнатах. Калісьці я яго беспардонна прысабечыла ў адной бібліятэцы...
«Глянь, якую хмару цягне з-пад Лагаў», — сказала я сястры, зайшоўшы ў хату. «Ну, калі з-пад Лагаў, то нешта будзе», — занепакоена ўздыхнула яна. Гэта наша вясковае «з-пад Лагаў» для маладзейшых — нагода для жартаў: для іх гэта проста смешна і, напэўна, бязглузда гучыць. Дый мы, старэйшыя, ведаем тыя Лагі як месца на ўзгорку кіламетры за тры ад вёскі, куды, пакуль усё не пазарастала, хадзілі то ў маліны, то ў чарніцы…
Гэты чэмпіянат Еўропы па футболе стаў для мяне асабіста не вельмі прыемным адкрыццём. Справа не ў тым, як яны гуляюць (хоць і тут можна было б сказаць штосьці падобнае). Справа ў... Дзідзье Дэшаме. Калі хто не ведае, гэта галоўны трэнер французскай зборнай. Гэткі імпазантны сівы месье ў гадах, у яго, напэўна, ужо ўнукі ёсць. Пры чым тут гэты, хай сабе і вельмі імпазантны француз, спытаеце?
Вы памятаеце, як мы адмовіліся ад гэтай фразы ў віншаваннях? Я добра гэта памятаю. Маладосць-дурносць — мы, віншуючы кагосьці з днём нараджэння, дадавалі яе жартам, падхіхікваючы: «Ну, і мірнага неба табе над галавой». І думалі, што гэта смешна і дасціпна: заезджаная фраза з той эпохі, якая (так нам сказалі) нічога добрага пад сабой не мела і ад якой трэба як мага хутчэй адрачыся.
Майскі водпуск пачаўся з паездкі ў Дзяржынск — трэба было павырашаць пытанні па вясковай хаце. Аўтобусы там ходзяць рэдка, дый не ўсюды — адлегласці зусім невялікія, давялося ў «энергазбыт» на ўскраіне горада ісці пешшу. Па нешырокай вуліцы прыватнага сектара, над якім лунаў пах бэзу, міма касцёла, які нядаўна адбудавалі пасля пажару, і рэштак колішняга кальвінскага збору.
Першы прыезд у вёску пасля зімы — гэта заўсёды як адкрыццё. Выходзіш з машыны, кідаеш вокам на падворкі па абодва бакі вуліцы, удыхаеш паветра, якое не параўнаецца ні з якім іншым на гэтай планеце. Сам сабе гаворыш: нібы нікуды і не з’язджаў. І тут жа неяк лёгка-прасветлена дадаеш: ну дык і добра. Металічная засаўка на брамцы незадаволена вішчыць: за зіму трохі заржавела.
Даруйце, але зноў пра махляроў. Чарговую гісторыю з папулярнай серыі «Як нас дураць» пачула сёння з тэлеэкрана, а пасля яшчэ і пачытала ў кампетэнтных крыніцах, каб упэўніцца, што ўсё зразумела правільна. Яна, гісторыя, нібыта і тыповая, але з «разыначкай», за якую, уласна, і зачапілася.
Раніца 23 лютага заўсёды пачыналася хвілін на дзесяць раней, чым звычайна. Мама ціхенька падыходзіла да ложка, шаптала: «Дачушка, уставай, пайшлі тату віншаваць». Тупаючы босымі нагамі па настылай за ноч падлозе (абувацца не было калі — гэта ж тату віншаваць!), я бегла ў бацькоўскі пакой і ўручала бацьку падарунак, цалавала яго ў шурпатую шчаку, а ён мяне сціскаў у дужых абдымках.
Хочаце, павесялю? Да вясны засталося ўсяго нічога — чатырнаццаць дзён. Роўна два тыдні. Што, не верыцца? Паглядзіце на каляндар. Зіма, нават на цэлыя суткі даўжэйшая, як сёлета, заканчваецца. Хутка праляцела, крыху пагаласіла завеямі, патрашчала маразамі, а цяпер вось расхлюпалася, адчуваючы, што ні сіл, ні часу ўжо не засталося.
Галалёдзіца зімой як з’ява стала ў вёсцы рэальнасцю ў канцы 80-х — пачатку 90-х мінулага стагоддзя. Да гэтага, канешне, былі наслізганыя палазамі саняў месцы на дарозе, дзе можна было добра-такі грымнуцца.
