Такое меркаванне выказаў кіраўнік дзяржавы на нарадзе аб праблемных пытаннях у сістэме аховы здароўя і кадравых прызначэннях.
Беларускі лідар адзначыў, што ў медыцынскай сферы назапасіліся праблемы, якія неабходна вырашаць. Іх маштаб такі, што нельга абмежавацца новымі прызначэннямі. На жаль, пакуль надзеі кіраўніка дзяржавы на выпраўленне сітуацыі з прызначэннем новага міністра не апраўдаліся.
"Усе, хто знаходзіцца ў гэтай зале, не выпадковыя ўдзельнікі. Я палічыў неабходным асабіста запрасіць кіраўнікоў, хто па сваіх функцыянальных і службовых абавязках адказвае за самае дарагое, за багацце нашай краіны - жыццё і здароўе людзей, - падкрэсліў Аляксандр Лукашэнка. - Акрамя таго, ахова здароўя яшчэ і значная частка эканомікі. Там працуе больш нашых грамадзян, чым у сферах транспарту і сувязі разам узятых, - парадку 270 тысяч чалавек. А доля аховы здароўя ў валавым унутраным прадукце (3,2%) не нашмат менш, чым у будаўнічай галіне".
Па словах кіраўніка дзяржавы, апошнія паўгода ўсё грамадства было ўзрушана станам спраў, якое склалася ў медыцыне. Аляксандр Лукашэнка вырашыў патлумачыць, што ж усё-такі адбылося.
Прэзідэнт паведаміў, што з мінулага года яму стала паступаць інфармацыя аб тым, што колькасць спраў карупцыйнага характару ў медыцыне рэзка ўзрасла - амаль у два разы.
"На жаль, факты карупцыі здараюцца ўсюды, але ў ахове здароўя праблема стала не кропкавай, а скразной, як некаторыя казалі, сістэмнай. Яна закранула не асобных службовых асоб, а закранула практычна ўсю вертыкаль - ад прыватнікаў, ваенных, дзяржслужачых да Міністэрства аховы здароўя, а можа быць і вышэй - следства разбярэцца, - сказаў беларускі лідар. - Мною была пастаўлена прынцыповая і цвёрдая задача - не знайсці "стрэлачнікаў", а літаральна выкарчаваць гэтую заразу дашчэнту, дакапацца да галоўных арганізатараў гэтага беззаконня".
Самае важнае, паводле слоў Прэзідэнта, - выявіць перадумовы і прычыны, якія прывялі да ўзбуджэння 95 крымінальных спраў, дзе фігуруюць дзясяткі мільёнаў долараў злачынных сродкаў.
Вынікі несуцяшальныя: амаль 100 чалавек трапілі пад следства. "Пакуль", - удакладніў Аляксандр Лукашэнка. Кіраўнік дзяржавы падкрэсліў, што суд вызначыць, хто і наколькі вінаваты, але выкрытыя факты сумненняў не выклікаюць. Ён таксама адзначыў, што пры ўсёй маштабнасці аператыўных мерапрыемстваў Камітэт дзяржаўнай бяспекі спрацаваў спакойна і акуратна.
На яго думку, іншым сілавікам трэба браць прыклад з таго, як можна забяспечваць выкананне законаў і пры гэтым не шкодзіць эканоміцы і невінаватым работнікам.
"Я хацеў, каб усе ведалі гэтую інфармацыю і не было нараканняў: "Навошта так жорстка?" Некаторыя так разважаюць. Гэта здароўе людзей, і гэта вялікія грошы, якія мы ўкладваем і якія сёй-той вырашыў прыкарманіць праз цэны на медтэхніку і лекі ", - дадаў беларускі лідар.
Менш за ўсё кіраўнік дзяржавы хоча, каб гэтыя гучныя правапарушэнни негатыўна паўплывалі на стаўленне грамадства да айчыннай аховы здароўя. Такія выпадкі ні ў якай меры не павінны кідаць цень на сумленных і прыстойных урачоў, якіх у нас большасць.
Таму Прэзідэнт запатрабаваў адкрыта абмеркаваць на нарадзе праблемныя пытанні медыцынскай сферы, вызначыць шляхі іх вырашэння і прадметна паставіць задачы на перспектыву.
Ён падкрэсліў: ніхто не павінен быць пакараны дарэмна, і падазраваць ніхто не можа чалавека невінаватага. "Але таго, хто заблытаўся ў карупцыйнай павуціне, мы адтуль выцягнем і прызначым туды, дзе ён павінен быць", - заявіў Аляксандр Лукашэнка.
Слова міністру:
Як адзначыў міністр аховы здароўя Валерый Малашка, сістэма аховы здароўя выбудавана, працуе стабільна і выконвае свае задачы. За праблемы, якія назваў Прэзідэнт, міністэрства і асабіста міністр нясуць поўную адказнасць, пацвердзіў Валерый Малашка.
Паводле яго слоў, з'яўленню карупцыі спрыялі самазаспакоенасць ад станоўчых вынікаў, залішняя асцярожнасць пры прыняцці рашэнняў, працягласць працэдур закупак, нядобрасумленнасць асобных кіраўнікоў і закупнікоў.
Міністр аховы здароўя назваў адной са сваіх задач зрабіць медыцынскую дапамогу недарагой для дзяржавы. На гэта кіраўнік дзяржавы пацікавіўся, якім чынам гэта можна зрабіць пры створанай карупцыйнай сістэме закупак лекаў і медыцынскай тэхнікі.
Валерый Малашка адказаў, што найперш неабходна ліквідаваць перадумовы карупцыі. Тут праведзена маштабная работа ў змене заканадаўства. Кіраўнікам устаноў прадастаўлена вялікая самастойнасць пры набыцці лекаў і тэхнікі. Асаблівая ўвага нададзена адбору кіраўнікоў, узмоцнены кантроль за адсочваннем цэн, працэдур закупак.
Што тычыцца цэн на лекі, міністр аховы здароўя распавёў, што было выдзелена 5 % з усяго пула лекавых прэпаратаў, якія ў нас у краіне зарэгістраваныя. Гэта каля 200 найменняў, на 150 з іх цана зніжана, каля 50 сышлі з рынку з прычыны неактуальнасці.
У цэлым, усе свае намаганні міністэрства накіруе на тое, каб працэдуры дзяржаўных закупак былі празрыстымі і зразумелымі, запэўніў Валерый Малашка. Сёння праца камісій па закупках транслюецца ў інтэрнэце.
Другая праблема, якую вылучыў міністр аховы здароўя, - гэта забеспячэнне даступнай і якаснай медыцынскай дапамогі для зніжэння захворвання і смяротнасці ад неінфекцыйных хвароб. Па словах чыноўніка, для гэтага змяняецца праца першаснага звяна. У цэнтры ўвагі - здаровы пацыент і прафілактыка, дыспансерызацыя. Да 2021 года будзе ўкаранёны інстытут ўрача агульнай практыкі, заканадаўча прапрацоўваецца ўвядзенне дня здароўя, каб пацыент за дзень, які дае наймальнік, прайшоў дыспансерызацыю і ўсе неабходныя абследаванні.
У Міністэрстве падлічылі, што калі людзей з высокай рызыкай інфарктаў і інсультаў будуць забяспечваць лекамі са зніжкай у 50%, а да гэтага дадасца лячэнне ў дзённых стацыянарных паліклініках, то гэта будзе каштаваць як мінімум у тры разы танней, чым лячыць іх пазней у бальніцы. Усе неабходныя прэпараты - айчынныя.
Што тычыцца павелічэння сярэдняй працягласці жыцця, то Валерый Малашка адзначыў, што да вырашэння праблемы варта прыцягваць іншыя галіны - харчовую, да прыкладу. Яшчэ адна праблема - рост патрэбы ў новых відах і аб'ёмах медыцынскай дапамогі. Стаж працаздольнага ўзросту расце, а значыць павялічваецца колькасць хранічных паталогій, на гэта патрэбныя лекі. З мэтай падтрымкі айчынных вытворцаў прапрацоўваецца пытанне гарантаванай закупкі на працягу трох гадоў імпартазамяшчальных прэпаратаў нашых прадпрыемстваў. Вядзецца праца і над павелічэннем экспарту.
Акрамя таго, па словах Валерыя Малашкі, неабходна карэнным чынам змяніць сістэму кантролю якасці медыцынскай дапамогі, ужо распрацаваны новыя крытэрыі. Дарэчы, распрацоўваецца цэнтральная сістэма электроннай аховы здароўя, якую могуць запусціць ужо ў 2021-2022 гадах.
Адказ Прэзідэнта
Па завяршэнні дакладу Валерыя Малашкі кіраўнік дзяржавы выказаў сумненне ў тым, што той знаёмы з расследаваннямі ў гэтай сферы. "Вы лічыце, гэта нармальна? Я задаў пытанне: чаму гэта стала магчымым? - спытаў беларускі лідар. - Вось вы растлумачце, каб людзі вас сёння пачулі і зразумелі прычыну. Сітуацыя склалася: так, сотня нягоднікаў трапіла пад следства, але ж працуе 270 тысяч. І пляма на іх усіх лягла. У чым вінаватыя тыя людзі, якія сумленна выконваюць свой абавязак?"
Аляксандр Лукашэнка зноў запатрабаваў адказаць, як такое магло адбыцца. Ён нагадаў, што пры прызначэнні звярнуў увагу Малашкі на карупцыйны складнік, а таксама запатрабаваў вывучыць сітуацыю з цэнаўтварэннем. Пазней яму было даложана, што ўсё ў парадку. Але ж па факце даручэнні не былі выкананы.
Валерый Малашка прызнаўся, што апраўдвацца тут няма чым, яму сорамна. Па словах міністра, яму цяжка растлумачыць паводзіны такіх кіраўнікоў, але разам з тым сістэму плануюць мяняць, зрабіць усё максімальна празрыстым.
"Валерый Анатольевіч, гэта ж у вас пад носам. Ну вы куды глядзелі? - зноў спытаў Аляксандр Лукашэнка. - Бо там затрыманыя непасрэдна вашы падначаленыя. Вы мне так вось шчыра скажыце, вы здольныя кіраваць міністэрствам? Бо калі вы не здольныя, далей будзе горш".
У адказ міністр аховы здароўя заявіў, што зробіць усё, каб выправіць недахопы і сістэма працавала стабільна. Кіраўнік дзяржавы заўважыў, што пахвала міжнародных арганізацый закружыла галаву, таму ў міністэрстве перасталі заўважаць скаргі людзей, чэргі ў паліклініках, хамства з боку ўрачоў. Ён параіў Малашку вывучыць водгукі ў інтэрнэце - па іх можна ацаніць вынікі працы сферы.
Паводле слоў Прэзідэнта, глабальныя поспехі - гэта выдатна, але размова ідзе пра звычайных людзей. Трэба паглядзець, як яны рэагуюць на працу аховы здароўя.
Аляксандр Лукашэнка пытанне, як такое магло адбыцца, задаў і першаму намесніку міністра аховы здароўя Дзмітрыю Піневічу.
Па меркаванню апошняга, быў аслаблены кантроль, недаглядзелі за арганізацыямі, якія ажыццяўлялі закупкі, экспертызу якасці. Не змаглі наладзіць сістэму аб'ектыўнага экспартнага кантролю. Не было ясна, што рабіць з афіляванымі кампаніямі, у заканадаўстве гэта не было замацавана. Ён адзначыў, што сёння пры закупках неабходна мець некалькі меркаванняў, цэнтраў, каб не было ўзгодненых пазіцый, паколькі гэта нясе ў тым ліку карупцыйную рызыку. Ён запэўніў, што ўсе бліжэйшыя аўкцыёны і конкурсы будуць весціся ў ручным рэжыме.
Фінальнае слова было за беларускім лідарам: "Не дай бог мне даложаць хоць найменшую зачэпку па персаналіях, па кіраўніцтве Міністэрства аховы здароўя. Я буду настойваць на тым, каб памножылі на тры. Мінімум атрымаеце каэфіцыент тры. Калі дзесьці паблажка камусьці будзе, то вам будзе павелічэнне".
Пачатак наступнага года - да гэтага часу цяперашняе яе кіраўніцтва абавязаны вырашыць праблемы. У пачатку 2019 адбудзецца новая вялікая размова на гэтую тэму.
Уладзіслаў ЛУКАШЭВІЧ
Фота БЕЛТА
Спасылкі
[1] https://zviazda.by/be/author/uladzislau-lukashevich
[2] https://zviazda.by/be/palityka
[3] https://zviazda.by/be/prezident
[4] https://zviazda.by/be/tags/aliaksandr-luka%C5%A1enka
[5] https://zviazda.by/be/tags/ahova-zdarouya