Небяспечныя дні — пятніца і выхадныя

Пераважная большасць фактаў ДТЗ з удзелам паляўнічых жывёл фіксуецца на аўтамабільных дарогах (каля 96%), яны адзначаюцца таксама на чыгунцы (4%). За пяць месяцаў сёлета колькасць такіх здарэнняў вырасла на 21,5% у параўнанні з аналагічным перыядам 2024 года. Гэта максімальны паказчык росту аварый за ўвесь перыяд іх рэгістрацыі ў дзяржаўнай інспекцыі. Паводле слоў начальніка ўпраўлення аналізу і кантролю за аховай і выкарыстаннем аб’ектаў жывёльнага і расліннага свету Дзяржаўнай інспекцыі аховы жывёльнага і расліннага свету пры Прэзідэнце Беларусі Дзмітрыя МАТОРА, у бягучым каляндарным годзе адзначаецца зніжэнне колькасці загінулых ласёў і аленяў. У той жа час павялічылася колькасць ДТЗ з удзелам казулі, дзіка, лані.

Найбольш няўдалымі ў адносінах дарожна-транспартных здарэнняў з удзелам дзікіх жывёл з’яўляюцца раёны, прылеглыя да вялікіх гарадоў і аўтатрас — Баранавіцкі і Івацэвіцкі ў Брэсцкай вобласці, Віцебскі і Аршанскі — у Віцебскай, Гомельскі і Рэчыцкі — у Гомельскай, Гродзенскі і Лідскі — у Гродзенскай, Мінскі і Валожынскі — у Мінскай, а таксама Магілёўскі раён.

Колькасць ДТЗ з жывёламі залежыць і ад сезона. Найбольш іх фіксуецца ў другім і чацвёртым кварталах года. Май характарызуецца максімальнай на працягу года колькасцю такіх дарожна-транспартных здарэнняў.

— Сёлета 11 і 12 мая за кожныя суткі па краіне было зафіксавана па 44 ДТЗ. Наадварот, найбольш нізкі ўзровень адзначаецца ў першым квартале года. Як правіла, гэта люты. Найбольшая колькасць загінулых жывёл назіраецца ў пятніцу, суботу, нядзелю ў сувязі з павелічэннем дарожнага трафіку, — расказаў Дзмітрый Матора.

Пры гэтым у пэўнай ступені сітуацыя стабілізавалася. Так, напрыклад, колькасць здарэнняў з удзелам дзікіх жывёл, у якіх пацярпелі людзі, скарацілася з 20 у мінулым годзе да 16 у бягучым (за адпаведны перыяд). Калі раней каля паловы такіх інцыдэнтаў з пацярпелымі адбываліся на аўтадарогах першай катэгорыі (з павышаным хуткасным рэжымам), то сёлета толькі два такія факты, а ўсе астатнія — на дарогах са звычайным хуткасным рэжымам, як правіла, двухпалосных. І ў сувязі з гэтым намецілася яшчэ адна тэндэнцыя: пачасціліся ДТЗ з жывёламі ў светлы час сутак на двухпалосных вузкіх дарогах, дзе лес значна бліжэй да праезнай часткі, чым на хуткасных магістралях.

Што рабіць кіроўцу?

Найперш захоўваць пільнасць і выбіраць хуткасць, якая дапаможа мінімізаваць наступствы здарэнняў, бо такія ДТЗ заўсёды здараюцца раптоўна.

— У цёмны час сутак жывёла з’яўляецца ў святле фар літаральна за некалькі імгненняў да сутыкнення, а днём ДТЗ адбываецца з-за таго, што блізка знаходзіцца лес і лось літаральна за 1-2 секунды аказваецца на праезнай частцы, — кажа намеснік начальніка ўпраўлення — начальнік аддзела арганізацыі дарожнага руху і дарожнай інспекцыі ўпраўлення нагляднай і рэгістрацыйна-экзаменацыйнай дзейнасці ГУ ДАІ МУС Аляксандр ХРОМЧАНКА. — Лічу неабходным парэкамендаваць кіроўцам выбіраць хуткасць руху транспарту не толькі зыходзячы з патрабаванняў правілаў, але і з рэальных умоў бачнасці (цёмны час сутак, наяўнасць у прыдарожнай паласе лясных масіваў), каб была магчымасць зрэагаваць, своечасова спыніцца і прыняць меры для прадухілення наезду на дзікую жывёліну.

Для выпраўлення сітуацыі прымаецца шэраг мер. У верасні 2024 года было ініцыіравана пасяджэнне Пастаяннай камісіі па арганізацыі бяспекі дарожнага руху пры Савеце Міністраў Беларусі, выпрацаваны пэўныя мерапрыемствы практычнага характару, а таксама ўнесены прапановы па карэкціроўцы заканадаўства. ДАІ інфармуе кіроўцаў аб месцах, дзе найбольшая рызыка такіх аварый, устанаўліваюцца папераджальныя знакі, якія рэкамендуюць знізіць хуткасць на такіх участках дарог. Пры рэканструкцыі і капітальным рамонце аўтамабільных дарог, асабліва першай катэгорыі, цяпер у абавязковым парадку прадугледжваецца агароджа для дзікіх жывёл уздоўж праезнай часткі.

Працягваецца эксперымент Міністэрства транспарту і камунікацый сумесна з МУС і прадстаўнікамі Мінлясгаса на ўчастку аўтамагістралі М10 граніца Расійскай Федэрацыі (Селішча) — Гомель — Кобрын. Там было выбрана месца, небяспечнае з пункту гледжання пераходу дарогі дзікімі жывёламі, дзе ўсталявана спецыяльная сістэма інфармавання кіроўцаў аб з’яўленні дзікай жывёлы на дарозе. Яна фіксуе выхады дзікіх жывёл на праезную частку, уключаюцца адпаведныя знакі, якія свецяцца і папярэджваюць кіроўцаў.

Агароджа як пастка

Па меркаванні намесніка начальніка ўпраўлення — начальніка аддзела палявання, рыбалоўства і паляўнічага сабакаводства РДГА «Беларускае таварыства паляўнічых і рыбаловаў» Вадзіма АЛЕКСАНДРОВІЧА, для скарачэння колькасці дарожна-транспартных здарэнняў з дзікімі жывёламі трэба звярнуць увагу на агароджы. Часта яны ёсць у лясных масівах, аднак адсутнічаюць на ўчастках дарог за іх межамі. І гэта стварае такія ўмовы, калі дзікія жывёлы трапляюць у агароджу як у пастку, адкуль выбрацца вельмі цяжка. Для вырашэння гэтай праблемы патрэбна ўстанаўліваць суцэльныя ахоўныя агароджы без разрываў і сетку ўздоўж усёй дарогі, незалежна ад катэгорыі суседніх угоддзяў.

Намеснік генеральнага дырэктара па навуковай і інавацыйнай рабоце НПЦ Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі па біярэсурсах Павел ГЕШТАЎТ адзначыў, што прамая шкода ад ДТЗ з дзікімі жывёламі ў Германіі ацэньваецца ў суму больш за 500 мільёнаў еўра за год, у Швецыі і Францыі — прыкладна па 100 мільёнаў еўра. 

У цэлым у краінах Еўрапейскага саюза штогадовы ўрон, на думку экспертаў, толькі ад сутыкнення і пашкоджання транспартных сродкаў складае больш за 1 мільярд еўра. У параўнанні з іншымі краінамі Еўропы ў Беларусі фіксуецца адносна невысокая колькасць гэтых відаў ДТЗ.

Алена КРАВЕЦ.