Да Усебеларускага народнага сходу, які пройдзе на гэтым тыдні, Прэзідэнцкая бібліятэка Беларусі падрыхтавала не толькі адмысловыя экспазіцыі са сваіх архіваў, але і інтэрактыўныя лічбавыя праекты. Усе ахвотныя могуць у гэтыя дні пазнаёміцца як з гісторыяй развіцця выбарчых працэсаў і дэмакратычных інстытутаў у Беларусі на працягу апошніх стагоддзяў, так і з рэдкімі матэрыяламі, прысвечанымі найноўшай гісторыі нашай краіны і станаўленню суверэнітэту. Сярод іх, у прыватнасці, першае пасланне Прэзідэнта краіны народу і парламенту.
— Прэзідэнцкая бібліятэка заўсёды будзе ісці поруч з нашай дзяржавай, выхоўваць нашу моладзь ідэалагічна. Мы заўсёды былі сувязным флагманам і паказвалі пераемнасць пакаленняў, традыцыйныя беларускія каштоўнасці, — адзначыла дырэктар Прэзідэнцкай бібліятэкі Беларусі Алена СЕКАЧ.
У аддзеле рэдкага фонду на выстаўцы «Выбары: погляд праз час» сабраны ўнікальныя дакументы, якія дэманструюць, што гісторыя выбараў сыходзіць у старадаўнія часы, калі для вырашэння пытанняў гараджане збіраліся на так званае веча. А вось ужо Статут Вялікага Княства Літоўскага заканадаўча замацаваў работу дэпутатаў, якія выбіраліся на земскія і агульныя сеймы.
- У іншых залах экспазіцыя ад гісторыі пераходзіць да сучаснасці і прысвечана нядаўнім падзеям, пачынаючы ад ўвядзення пасады Прэзідэнта ў Канстытуцыю 1994 года, і завяршаючы паспяховым функцыянаваннем Усебеларускага народнага сходу, як эфектыўнага органа народаўладдзя ў новым канстытуцыйным статусе. Асаблівае месца займае ўступная прамова кіраўніка дзяржавы на першай інаўгурацыі, у якой ён падкрэсліў, што галоўным багаццем Беларусі з’яўляецца народ, а асноўная задача ўсіх органаў дзяржаўнай улады, у тым ліку і Прэзідэнта, — забяспечыць людзям дастойнае жыццё.
— Мы разумеем, што гэта не проста словы, бо на сёння наша краіна прайшла чатыры рэспубліканскія рэферэндумы і сем Усебеларускіх народных сходаў. Цяпер мы знаходзімся напярэдадні такой важнай падзеі, як другое пасяджэнне VІІ Усебеларускага народнага сходу, і, вядома, ключавой падзеяй стане чарговае пасланне Прэзідэнта беларускаму народу і парламенту. Ва ўсіх наведвальнікаў ёсць унікальная магчымасць пазнаёміцца з самым першым пасланнем Аляксандра Рыгоравіча Лукашэнкі парламенту ў 1997 годзе, — акцэнтавала загадчык сектарам аддзела абслугоўвання карыстальнікаў Лілія ЕФІМОВІЧ, нагадаўшы, што гэта час, калі завяршыўся перыяд палітычнай нестабільнасці, завяршылася канстытуцыйная рэформа пасля рэферэндуму 1996 года і пачаў працаваць двухпалатны парламент. — Асноўны яго тэзіс — «Мы ўсе ў адказе за нашу Беларусь». Прэзідэнт зноў падкрэсліў, што будучыня нашай краіны залежыць ад кожнага яе жыхара. У пасланні акцэнт зроблены на тым, што не народ для ўлады, а ўлада для народа. Такая дзяржаўная палітыка рэалізуецца ў нашай краіне, у чым сапраўды сёння мы можам пераканацца, — падзялілася суразмоўца.
А вось маладыя спецыялісты бібліятэкі, а іх, дарэчы, ва ўстанову сёлета прыйшло пяцёра, падрыхтавалі прэзентацыю падборкі артыкулаў СМІ, прысвечаных УНС. У стагоддзе лічбавых тэхналогій гэта зручна для маладога пакалення, якое аддае перавагу электронным СМІ. Яна размешчана на ўсіх экранах бібліятэкі і ва ўсіх аддзелах абслугоўвання.
Яшчэ адна выстаўка бібліятэкі — «Усебеларускі народны сход — гарызонты народнага форуму». Тут у храналагічным парадку паказана гісторыя развіцця УНС. З дапамогай кніг, перыядычных выданняў, а таксама інфармацыйнага матэрыялу наведвальніку расказваюць пра форум як пра праяву айчыннай традыцыі народаўладдзя, якая мае багатую гісторыю. Тут, напрыклад, кожны можа ўзгадаць, што першы Усебеларускі сход праходзіў у сталічным Палацы спорту 19-20 кастрычніка 1996 года і стаў самым масавым.
Аднак сённяшняя бібліятэка — гэта не толькі кнігі. Установа прэзентавала новы інтэрактыўны праект «Агучаная Канстытуцыя». Вывучэнне асноўнага закона краіны праходзіць у жывым дыялогу разам з анлайн-кансультантам. Ён разлічаны як на школьнікаў і студэнтаў ВНУ, так і на дарослых. Інфармацыйны кантэнт прадставіла Прэзідэнцкая бібліятэка. Ён аб’ядноўвае нейрамоўную апрацоўку, сінтаксіс мовы, візуалізацыю. Складаныя тэрміны прававой тэматыкі тлумачацца даступнай і простай мовай, пры гэтым у дастатковым аб’ёме.
— Гэты праект паказвае, што Прэзідэнцкая бібліятэка ідзе ў нагу з часам. Місія бібліятэкі сёння — гэта не толькі кніжныя выстаўкі. Мы адукоўваем, навучаем, нясём інфармацыю. І дапоўненая рэальнасць, новыя інфармацыйныя тэхналогіі, якія ўвайшлі ў наша жыццё, дапамагаюць нам. Мы па-ранейшаму павінны паказаць падрастаючаму пакаленню цікавасць да кнігі, адукацыі, а з дапамогай штучнага інтэлекту, новых тэхналогій спадзяёмся, што нам удасца прыцягнуць у бібліятэку больш моладзі, — рэзюмавала Алена Секач.
Алена КРАВЕЦ, фота аўтара
