Акцэнт на сацыяльны складнік
Спецыяліст падкрэсліла, што закладзеныя ў праграме макраэканамічныя параметры адлюстроўваюць амбіцыйную мэту: працягваць працаваць і развівацца, нягледзячы на любыя складанасці і сюрпрызы, якія падкідвае наш трывожны час.
— Арыенцір росту ВУП на 15,8 % за пяцігоддзе, улічваючы, што за бягучую пяцігодку на фоне шэрагу крызісаў валавы прадукт нашай краіны вырас на 7 %, сведчыць аб упэўненасці ўрада ў здольнасці вырашыць існуючыя праблемы ў эканоміцы і ўмацавацца ў дастатковай ступені, каб выстаяць перад тварам будучых выклікаў, — звярнула ўвагу эксперт. — Рэальныя наяўныя грашовыя даходы насельніцтва павінны павялічыцца за гэты ж перыяд на 21 %, што істотна апярэджвае рост эканомікі і сведчыць аб сацыяльнай накіраванасці праграмы. Рост інвестыцый у асноўны капітал запланаваны на 16,7 %, прадукцыйнасць працы — на 19,8 %, экспарт тавараў і паслуг — на 19,5 %. Гэтыя паказчыкі дэманструюць узважаны падыход да мадэрнізацыі эканомікі пры захаванні макраэканамічнай стабільнасці.
Беспрэцэдэнтная ўвага да народазберажэння вылучае гэту праграму сярод усіх папярэдніх пяцігодак, заўважыла яна.
— Першы прыярытэт Праграмы сацыяльна-эканамічнага развіцця — нацыянальная дэмаграфічная бяспека. За пяць гадоў плануецца павялічыць колькасць народжаных з 6,5 да 7 на 1 тысячу чалавек, знізіць смяротнасць да 11,5 праміле, павялічыць чаканую працягласць жыцця (гэта адзін з асноўных індыкатараў якасці сістэмы аховы здароўя) да 76,5 года. Варта адзначыць, што яна ў Беларусі і цяпер вышэйшая, чым у сярэднім у свеце: 74,5 супраць 73 гадоў, — прывяла лічбы эканаміст.
Згодна з планам урада, мадэрнізуюцца падыходы па выплаце дзяржаўных дапамог сем’ям з дзецьмі, пашыраецца даступнасць груп у дзіцячых садках для дзяцей да двух гадоў для забеспячэння магчымасці ранняга выхаду маладых маці на працу.
Непасрэдна звязаны з першым прыярытэтам і другі, які датычыцца развіцця чалавечага патэнцыялу.
— Ён сфакусіраваны на якаснай адукацыі і выхаванні гарманічнай патрыятычнай асобы. Праграма прадугледжвае маштабную мадэрнізацыю адукацыйнай інфраструктуры, узмацненне сувязі паміж навучальнымі ўстановамі і прадпрыемствамі рэальнага сектара. Сістэма бесперапыннай адукацыі атрымлівае новыя імпульсы развіцця праз лічбавізацыю адукацыйнага працэсу і ўкараненне іншых сучасных тэхналогій, запатрабаваных як навучэнцамі, так і заказчыкамі кадра, — расказала Юлія Абуховіч.
Жыллёвае пытанне — ужо не пытанне
Стварэнне якаснага і зручнага асяроддзя для жыцця фарміруе трэці прыярытэтны кірунак праграмы.
— Гаворка ідзе, у прыватнасці, аб будаўніцтве 5 мільёнаў квадратных метраў арэнднага жылля за пяцігодку — прынцыпова новы кірунак жыллёвай палітыкі, якога не было ў папярэднім перыядзе. Гэта рашэнне было прынята для забяспячэння даступнасці жылля для маладых спецыялістаў, работнікаў бюджэтнай сферы, маладых сем’яў без неабходнасці неадкладнай куплі кватэры. Як адзначыў у гэтай сувязі Прэм’ер-міністр Беларусі Аляксандр Турчын, гэта дазволіць людзям шукаць дом каля працы, а не наадварот, зробіць працоўныя рэсурсы рухомымі, мабільнымі, — адзначыла эксперт. — Мадэрнізацыя камунальнай інфраструктуры, добраўпарадкаванне гарадоў і аграгарадкоў, забеспячэнне экалагічнай бяспекі ўтвараюць комплексны падыход да павышэння якасці жыцця. Асаблівая ўвага ўдзяляецца развіццю дарожнай сеткі: да 2030 года ўсе дарогі ад райцэнтраў да аграгарадкоў будуць мець ўдасканаленае пакрыццё.
Чацвёрты прыярытэт уяўляе сабой нацэленую на рост канкурэнтаздольнасці маштабную праграму тэхналагічнай мадэрнізацыі, уключаючы лічбавізацыю.
— Доля высокатэхналагічных вытворчасцяў павінна вырасці да 8,5 %, уклад лічбавай эканомікі ў ВУП — да 7,5 %. Гадавы аб’ём вытворчасці электрамабіляў складзе не менш за 10 тысяч адзінак, колькасць робататэхнічных сістэм на 10 тысяч работнікаў дасягне не менш за 100. Айчыннае праграмнае забеспячэнне павінна закрыць крытычна важныя галіны на 90 % — беспрэцэдэнтная задача імпартазамяшчэння, актуальнасць якой рэзка ўзрасла ва ўмовах санкцыйнага ціску, пра што ў сваім выступе казаў і Прэзідэнт Беларусі, — адзначыла Юлія Абуховіч.
Яна дадала, што за кошт павышэння тэхналагічнасці эканомікі плануецца павялічыць экспарт тавараў і паслуг у 1,2 раза. Праграма прадугледжвае стварэнне інавацыйных цэнтраў па распрацоўцы найноўшых узораў узбраення і ваеннай тэхнікі, развіццё супрацоўніцтва з Расіяй у галіне мікраэлектронікі. Гэты кірунак атрымлівае якасна новае гучанне менавіта ў 2026–2030 гадах, калі тэхналагічны суверэнітэт становіцца пытаннем нацыянальнай бяспекі.
Месца, дзе хочацца жыць
Рэгіянальная палітыка атрымлівае новае канцэптуальнае афармленне і ўваходзіць у праграму ў якасці пятага прыярытэту.
— У выніку кожны рэгіён стане месцам, дзе, кажучы проста, хочацца жыць. Праграма вылучае спецыфічныя кірункі для розных абласцей: развіццё Прыпяцкага Палесся для Брэсцкай і Гомельскай абласцей, Віцебскага Паазер’я, паўднёва-ўсходніх рэгіёнаў Магілёўскай вобласці, Прынёманскага краю Гродзенскай вобласці. Праграма «Адзін раён — адзін праект» захоўваецца і развіваецца, што забяспечвае канцэнтрацыю рэсурсаў на прарыўных праектах у кожным раёне. Дарэчы, запыты на працяг гэтай паспяховай практыкі былі аднымі з самых частых прапаноў падчас грамадскага абмеркавання праекта Праграмы сацыяльна-эканамічнага развіцця напярэдадні пасяджэння Усебеларускага народнага сходу, — заўважыла эканаміст.
Шосты прыярытэт — умацаванне абараназдольнасці краіны і развіццё абароннага сектара яе эканомікі — набывае асаблівую актуальнасць у існуючых геапалітычных умовах. Праграма прадугледжвае стварэнне інавацыйных цэнтраў па распрацоўцы найноўшых узораў узбраення і ваеннай тэхнікі — гэта прынцыпова новы элемент, які адсутнічаў у папярэдніх праграмах.
— Развіццё абароннага сектара разглядаецца не толькі як пытанне бяспекі, але і як драйвер тэхналагічнага развіцця грамадзянскіх галін праз трансфер тэхналогій. Міністр абароны Віктар Хрэнін, расказваючы пра перспектывы ваеннага будаўніцтва ў бліжэйшыя гады, канкрэтызаваў кірункі тэхналагічнага развіцця абароннай сферы: развіццё камп’ютарнай барацьбы, сродкаў радыёэлектроннай барацьбы, беспілотных лятальных комплексаў, сродкаў процідзеяння, развіццё сістэм кіравання, — патлумачыла эксперт.
Рэалізацыя турыстычнага патэнцыялу завяршае пералік галоўных кірункаў развіцця краіны на наступныя пяць гадоў.
— Сёмы прыярытэт азначае якасна новы падыход да турызму як галіны эканомікі. Уклад турызму ў ВУП павінен вырасці да 4,5 % — амбіцыйная мэта, якая патрабуе сістэмнай работы па развіцці інфраструктуры, прасоўванні брэнда краіны, стварэнні канкурэнтнага турпрадукту. Асаблівая ўвага ўдзяляецца стварэнню буйных турыстычных комплексаў, здольных прыцягваць замежных турыстаў, — адзначыла Юлія Абуховіч.
Эканаміст рэзюмавала:
— Прадстаўляючы праект праграмы, Аляксандр Турчын падкрэсліў неабходнасць яе поўнага спалучэння з інструментамі рэалізацыі — дзяржаўнымі, галіновымі і рэгіянальнымі праграмамі, адзначыўшы, што паказчыкі і параметры не проста лічбы — мы вырашаем канкрэтныя праблемы людзей.
Паводле БелТА.
