Сацыяльная абароненасць — грамадзяніну-ільготніку

Для пачатку невялікі лікбез. Распаўсюджаная памылка людзей, якія глыбока не пагружаныя ў тэму, — блытаць арэнднае жыллё з ведамасным, службовым. Гэта значыць тым, якое пабудавана і належыць прадпрыемствам і куды засяляюць на час працоўных адносін. За пражыванне ў такіх выпадках, як правіла, не плацяць. А арэнднае жыллё — гэта памяшканне дзяржаўнага жылога фонду, камунальнай або рэспубліканскай формы ўласнасці, якое даюць грамадзянам у часовае карыстанне за плату ніжэй за рынкавую. І туды таксама могуць засяляць работнікаў — па хадайніцтве арганізацый і прадпрыемстваў, дзе яны працуюць.

Да прыняцця ўказа нумар 235 арэнднае жыллё ў Беларусі мелі права выкупіць толькі ваеннаслужачыя пры выкананні пэўных умоў. Указ пашырае катэгорыі грамадзян, якім даецца такая магчымасць.

Намеснік старшыні Пастаяннай камісіі па жыллёвай палітыцы, гандлі і будаўніцтве Палаты прадстаўнікоў Нацыянальнага сходу Сяргей Казачок пералічыў галоўныя новаўвядзенні.

Па-першае, права набываць ва ўласнасць арэнднае жыллё даецца грамадзянам у населеных пунктах з колькасцю насельніцтва да 20 тыс. чалавек, за выключэннем Мінскага раёна. Па-другое, выкупіць арэнднае жыллё можна не ўсім, а толькі прадстаўнікам найбольш запатрабаваных эканомікай прафесій.

— Акрамя таго, права выкупу даецца работнікам пры выкананні некалькіх умоў: у іх павінны быць падставы для прызнання тымі, хто мае патрэбу ў паляпшэнні жыллёвых умоў. Абавязкова стаж працы ў арганізацыі, якая выдзеліла жыллё, а таксама тэрмін пражывання ў ім павінен складаць не менш за 10 гадоў, — падкрэслівае Сяргей Казачок і ўдакладняе, што работнікі, а таксама члены яго сям’і не павінны выкарыстоўваць дзяржаўную падтрымку пры ўзвядзенні, рэканструкцыі або набыцці жылля (ільготныя крэдыты, аднаразовыя субсідыі) і г. д. Таксама ў грамадзян не павінна быць іншых жылых памяшканняў ва ўласнасці ў тым населеным пункце, дзе знаходзіцца арэнднае жыллё (альбо фактаў іх адчужэння, гэта значыць пераходу права ўласнасці, на працягу трох гадоў). — Ну і, само сабой зразумела, у работнікаў не павінна быць запазычанасці за карыстанне арэндным жыллём і жыллёва-камунальнымі паслугамі.

Разам з тым, з’яўляецца магчымасць аплаціць кошт арэнднага жылля ў растэрміноўку на 15 гадоў. Для гэтай мэты дазваляецца выкарыстоўваць імянныя прыватызацыйныя чэкі «Жыллё» і накіроўваць сродкі сямейнага капіталу.

— Мясцовыя выканаўчыя і распарадчыя органы, дзяржаўныя органы або арганізацыі могуць перадаваць ва ўласнасць наймальнікаў аднакватэрныя жылыя дамы, кватэры ў блакіраваных жылых дамах дзяржаўнага жылога фонду, размешчаных на сяле, якія эксплуатуюцца больш за 10 гадоў і патрабуюць капрамонту, — гэта яшчэ адна навіна. Такое жыллё, прадастаўленае на час працоўных адносін, можа перадавацца ва ўласнасць грамадзян, якія прапрацавалі ў арганізацыі, шт выдзеліла жылое памяшканне, не менш як 5 гадоў.

Яшчэ адзін важны нюанс — арэнднае жыллё можна выкупляць з разліку 20 кв. м на чалавека і членаў яго сям’і па льготнай ацэначнай цане, а астатнія метры — ужо па рыначнай.

Да ўвядзення гэтых новаўвядзенняў, паводле слоў Сяргея Казачка, падштурхнула адразу некалькі прычын.

— Дзяржава імкнецца да максімальнага замацавання кадраў на месцах, — растлумачыў субяседник. — У першую чаргу гэта датычыцца маладых спецыялістаў, асабліва ў сельскай мясцовасці. Апроч гэтага, ёсць неабходнасць скараціць выдаткі. Перавод жылля з дзяржуласнасці ў прыватную зніжае затраты мясцовых бюджэтаў на бягучае ўтрыманне такіх памяшканняў і іх капітальны рамонт.

Запланаваны эфект ад указа нумар 235, на думку парламентарыя, у тым, што грамадзяне-льготнікі палепшаць свае жыллёвыя ўмовы, вырасце узровень іх сацыяльнай абароненасці, бо валоданне ўласнымі квадратамі дае трывалае адчуванне стабільнасці. І яшчэ адзін чаканы вынік ад навін — вырашэнне жыллёвага пытання пасадзейнічае стымуляванню нараджальнасці і падтрымцы маладых сем’яў.

Развіццё — малым гарадам і сёлам

Анастасія Баброва, кіраўнік Цэнтра дэмаграфічнага развіцця Інстытута эканомікі НАН Беларусі, пазітыўна ацэньвае нормы ўказа нумар 235.

— Што такое перспектыва выкупу арэнднага жылля? — разважае яна. — Гэта, з аднаго боку, фарміраванне адказнага стаўлення да жылля, а з іншага — магутная матывацыя застацца працаваць у арганізацыі, якая яго прадаставіла. Работнік, паводле цяперашніх умоў заканадаўства, плаціць за памяшканне, і далёка не ва ўсіх выпадках для яго прадугледжаны паніжаючыя каэфіцыенты. Траціць свае грошы дадаткова на ўтрыманне, рамонт вырашаюцца нямногія. Маўляў, навошта, калі заўтра тут будзе жыць нехта іншы?

Калі ж спецыяліст ведае, што пасля 10 гадоў добрасумленнай работы ў яго з’явіцца права выкупу і тым больш магчымасць растэрміноўкі на 15 гадоў, як прадугледжана ўказам, адносіны мяняюцца. Гэта свайго роду доўгатэрміновая іпатэка з выгаднымі пазіцыямі. Рэшткавы кошт жылля заўсёды будзе менш за камерцыйны.

Анастасія Баброва лічыць, што ўказ нумар 235 дапаможа рэгіёнам вырашыць актуальныя праблемы мясцовага рынку працы.

— Вельмі важна, што пералік найбольш запатрабаваных эканомікай спецыяльнасцей, прадстаўнікі якіх змогуць выкупіць жыллё, у канкрэтным раёне карэкціруюць органы ўлады на месцах, — удакладняе яна. — У кожнай мясцовасці ёсць свае асаблівасці структуры народнай гаспадаркі. Адным не хапае, дапусцім, кіраўнікоў і спецыялістаў у выканкаме, у іншых — больш патрэбнасць у вадзіцелях або рабочых комплекснай уборкі. І чым больш дыферэнцыравана мы будзем выбудоўваць рэгіянальную палітыку, тым большы эфект ад яе ўбачым. Гэта значыць, у выніку атрымаем менавіта той вынік, да якога імкнецца канкрэтны раён.

Указ нумар 235, канстатуе эканаміст, улічвае трэнды сацыяльна-эканамічнага развіцця краіны.

Ідзе урбанізацыя, адток кадраў з рэгіёнаў у мегаполіс — і трэба ствараць умовы для захавання кадраў у сельскай мясцовасці і невялікіх гарадах, — канкрэтызуе спікер. — Асабліва важна, каб у невялікіх населеных пунктах заставаліся маладыя кадры. Прыязджае па размеркаванні ўрач ці настаўнік у пасёлак — яму выдзяляюць добраўпарадкаваную кватэру ад арганізацыі. Калі ён ведае, што зможа яе выкупіць праз нейкі час, ён ужо добра падумае, ці варта шукаць яму нейкае лепшае месца для самарэалізацыі пасля заканчэння тэрміну адпрацоўкі. А ўтрымаць маладых спецыялістаў, асабліва прадстаўнікоў сацыяльна значных прафесій, сёння адна з найважнейшых задач для беларускага наймальніка.

Анастасія Баброва назвала нормы ўказа нумар 235 комплексным сацыяльным бонусам у рэгіёнах і спрагназавала:

— Думаю, мы будзем рухацца далей па пашырэнні катэгорый работнікаў, якія змогуць скарыстацца правам выкупу, і ахопіць гарады да 100 тысяч насельніцтва.

Цяпер у райвыканкамах рэспублікі праводзіцца работа па вызначэнні і зацвярджэнні спісаў найбольш запатрабаваных прафесій, якім у далейшым будзе прадастаўлена жыллё з правам выкупу.

Вельмі важна, што пералік найбольш запатрабаваных эканомікай спецыяльнасцей, прадстаўнікі якіх змогуць выкупіць жыллё, у канкрэтным раёне карэкціруюць органы ўлады на месцах. У кожнай мясцовасці ёсць свае асаблівасці структуры народнай гаспадаркі.

Каля 5 млн. кв. м арэнднага жылля запланавана пабудаваць у Беларусі ў наступнай пяцігодцы. На рэалізацыю гэтай мэты накіруюць каля Br13 млрд.

Па матэрыялах БЕЛТА