Як нагадваюць інфармагенцтвы, за пасаду кіраўніка дзяржавы 1 чэрвеня змагаюцца кандыдат ад кіруючай Грамадзянскай кааліцыі, мэр Варшавы Рафал Тшаскоўскі і дырэктар польскага Інстытута нацыянальнай памяці Караль Наўроцкі, якога падтрымлівае вядучая апазіцыйная партыя «Права і справядлівасць».

Дзяржаўная выбарчая камісія (ДВК) адчыталася аб ходзе галасавання, указаўшы на першыя зафіксаваныя парушэнні. Кіраўнік ДВК Сільвестр Марціняк запэўніў, што выбары праходзяць мірна, але ўжо ёсць паведамленні аб некаторых парушэннях.

Як паведаміў Кіраўнік ДВК, адзін выпадак можа адносіцца да крымінальнага злачынства (падазрэнне ў пашкоджанні маёмасці), 88 паведамленняў датычацца магчымых правапарушэнняў, 77 з якіх звязаны з пашкоджаннем або зняццем перадвыбарных плакатаў або банэраў, 60 выпадкаў — гэта правапарушэнні, прадугледжаныя Выбарчым кодэксам, у тым ліку 42 — агітацыя падчас перадвыбарнай цішыні і 15 — знішчэнне перадвыбарных матэрыялаў.

На думку аналітыкаў, другі тур прэзідэнцкіх выбараў можа ўвесці Польшчу ў сур’ёзны канстытуцыйны крызіс. Згодна з Канстытуцыяй Польшчы, сапраўднасць выбараў прэзідэнта краіны ўстанаўліваецца Вярхоўным судом. Цяпер гэтыя функцыі выконвае Палата надзвычайнага кантролю і грамадскіх спраў Вярхоўнага суда. Аднак у святле судовай практыкі Суда Еўрапейскага Саюза і Еўрапейскага суда па правах чалавека ўзнікаюць сур’ёзныя сумненні ў законнасці і незалежнасці гэтай палаты.

Згодна з артыкулам 130 Канстытуцыі Рэспублікі Польшча, прэзідэнт уступае на пасаду пасля прынясення прысягі перад Нацыянальным сходам. Аднак гэтая прысяга можа быць прынесена толькі пасля таго, як Вярхоўны суд прызнае законнасць выбараў. Калі такое рашэнне будзе вынесена органам, законнасць якога падвяргаецца сумненню, гэта можа прывесці да таго, што ўступленне на пасаду зноў абранага прэзідэнта можа быць прызнана незаконным.

Такая сітуацыя можа прывесці да сур’ёзнага канстытуцыйнага хаосу і дэстабілізацыі дзяржаўных органаў. У крайніх выпадках яна можа быць выкарыстана палітыкамі для ўвядзення надзвычайных канстытуцыйных мер, такіх як надзвычайнае ці нават ваеннае становішча (згодна з артыкуламі 229-234 Канстытуцыі Польшчы), што ўяўляе сур’ёзную рызыку для прававога парадку і дэмакратычнай сістэмы дзяржавы.

Дарэчы, для ўдзелу ў выбарах зарэгістравана амаль 29 млн выбаршчыкаў, адкрыты 32 тысячы ўчасткаў для галасавання. Рэкордная колькасць палякаў галасуюць за мяжой — каля 700 тыс., паводле звестак МЗС Польшчы. Галасаванне за мяжой (у Паўночнай і Паўднёвай Амерыцы) пачалося 31 мая.

Адразу пасля закрыцця ўчасткаў будуць апублікаваны вынікі экзітпола, падрыхтаванага сацыялагічнай службай Ipsos. Дзяржаўная выбарчая камісія плануе аб’явіць афіцыйныя вынікі 2 чэрвеня. Новы прэзідэнт уступіць на пасаду 6 чэрвеня пасля заканчэння паўнамоцтваў Анджэя Дуды.