Аб тым, як правільна камунікаваць з пажылымі людзьмі і не дапусціць канфлікту, расказала ўрач-псіхіятр-нарколаг, загадчыца 15-га псіхіятрычнага (герыятрычнага) аддзялення Рэспубліканскага навукова-практычнага цэнтра псіхічнага здароўя Вольга Урбан, перадае БелТА.

«У нашай краіне звыш 2 млн людзей ва ўзросце 60 гадоў і больш. Гэта каля 20 працэнтаў насельніцтва Беларусі. З кожным годам працэнт павялічваецца. Пажылыя пакутуюць ад відавочных праблем са здароўем: сардэчна-сасудзістых захворванняў, хвароб апорна-рухальнага апарату, дэпрэсіі, бяссонніцы, зніжэння памяці», — расказала ўрач.

Вольга Урбан адзначыла: са старэннем у арганізме чалавека адбываецца вялізная колькасць змен, многія з іх уплываюць на псіхіку. Даследаванні гавораць аб старэнні эндакрыннай, імуннай, нервовай і іншых сістэм. Зніжаецца ўспрыманне асобных гукаў, колеравая адчувальнасць. Слабеюць вобразная памяць і механічнае запамінанне.

«Асаблівасць памяці пажылых людзей — добра памятаць падзеі шматгадовай даўнасці, але зведваць складанасці пры запамінанні фактаў аб паўсядзённым жыцці: напрыклад забыцца, дзе паклалі ключы ад дома, альбо ці выключылі прас. Пажылыя любяць успамінаць тое, што было даўно, і размаўляць пра гэта. Новыя веды яны фарміруюць з вялікай цяжкасцю, ім складана сфарміраваць новыя матывы, яны цяжка прывыкаюць да новых каштоўнасцяў і ўяўленняў аб сабе і іншых», — падкрэсліла яна.

У эмацыянальнай сферы пераважае інтраверсія — накіраванасць у свет унутраных перажыванняў. Зніжаецца інтэнсіўнасць эмоцый аж да апатыі — чалавек нічога не хоча рабіць. «Павялічваецца схільнасць да афектыўных рэакцый, слоўных і цялесных. Узроставы чалавек у агрэсіі можа і ўдарыць. Уласцівая няўстойлівасць настрою — літаральна пяць хвілін таму чалавек смяяўся, праз пяць хвілін плача. Характэрныя трывожнасць і недаверлівасць, зніжаецца самаацэнка, расце адчуванне ўласнай непатрэбнасці. З’яўляюцца іпахондрыя і схільнасць да ўсвядомленай адзіноты», — заўважыла Вольга Урбан.

• На думку медыка, правільнае стаўленне да ўласнага старэння — важны элемент псіхічнага жыцця ў познім узросце. «Пажылыя людзі, якія змаглі выпрацаваць пазітыўнае стаўленне да гэтага этапу і захаваць індывідуальнасць, часта карыстаюцца папулярнасцю ў маладога пакалення, не адчуваюць сябе адзінокімі і імкнуцца стаць актыўнымі і незалежнымі, каб не быць каму-небудзь у цяжар», — растлумачыла ўрач.

Зносіны з людзьмі ва ўзросце маюць свае асаблівасці. Каб сацыяльнае жыццё пенсіянера яго задавальняла, неабходна прытрымлівацца некаторых правіл.

«Пажылыя людзі чуйна рэагуюць на невербальныя сігналы: поза, інтанацыя, жэсты — важная частка зносін для іх. Неабходна разумець, што ўспрыманне з узростам змяняецца. Інтанацыя павінна быць спакойнай і добразычлівай, але само маўленне пры гэтым — выразным. Не варта павышаць голас, калі чалавек не чуе — падыдзіце бліжэй, гаварыце зразумела і разборліва», — параіла ўрач.

Для пажылых людзей многае значыць і жэстыкуляцыя. Па словах эксперта, дакрананне да рукі, абдымкі, пагладжванні паказваюць цёплыя прыязныя адносіны, выказваюць прыхільнасць. Некаторыя пажылыя ўсё ж не любяць дакрананні, у такіх выпадках з суразмоўцам лепш трымаць дыстанцыю.

Падчас размовы важна правільна фармуляваць думку і не спяшацца — пенсіянеры могуць не паспяваць улавіць яе ход. «Калі задаяце пытанне, дачакайцеся адказу, гэта можа заняць час. Не трэба прыспешваць суразмоўцу, спрабаваць адказваць за яго — гэта толькі саб’е чалавека з думкі. Калі стары некалькі разоў перапытвае адно і тое ж — трэба заўсёды падрабязна яму адказваць. Важна не раздражняцца і не папракаць яго за гэта», — звярнула ўвагу медык

На думку Вольгі Урбан, канфлікты паміж пакаленнямі часта выяўляюцца ў тых пажылых людзей, якія былі на дамінуючай пазіцыі, а цяпер адбылася змена роляў. Пазбегнуць канфліктаў можна некалькімі спосабамі. Самы просты — ігнараваць крытычныя заўвагі. «Але гэта працуе не заўсёды, пажылы чалавек можа толькі разгарачыцца і пакрыўдзіцца з-за таго, што на яго словы наогул ніяк не рэагуюць. Калі падобнае адбываецца часта, лепш рэагаваць жартам ці згодай. Тут важна ўстрымацца ад высвятлення адносін. Яшчэ адзін прыём — змяніць тэму. Памятайце, што старому чалавеку цяжка кантраляваць свае эмоцыі», — адзначыла псіхіятр.