Гэты дакумент — не толькі «дабро» ад прадстаўнікоў сілавых структур і сістэмы аховы здароўя. Іх ацэнка, безумоўна, мае вырашальную ролю, таму што бяспека і здароўе дзяцей — галоўны клопат не толькі бацькоў і педагогаў, але і грамадства ў цэлым. Пашпарт гатоўнасці мае на ўвазе комплексную гатоўнасць установы — улічваецца стан матэрыяльна-тэхнічнай базы, будынкаў і збудаванняў, укамплектаванасць мэбляй, педагагічнымі кадрамі, наяўнасць навучальных дапаможнікаў, праграмна-планавай дакументацыі і іншага.

Новыя школы і маладыя спецыялісты

— Сёння хачу з упэўненасцю сказаць, што сістэма агульнай сярэдняй адукацыі гатовая як да прыёму вучняў, так і да якаснай арганізацыі адукацыйнага працэсу, — канстатавала намеснік начальніка Галоўнага ўпраўлення агульнай сярэдняй і дашкольнай адукацыі-начальнік упраўлення агульнай сярэдняй адукацыі Міністэрства адукацыі Ірына КАРЖОВА.

Паводле яе слоў, у новым навучальным годзе школьнікаў прымуць 2629 устаноў агульнай сярэдняй адукацыі, сярод іх 17 устаноў іншых ведамстваў: Сувораўскае вучылішча, спецыялізаваныя ліцэі МУС і МНС, сярэдняя школа — вучылішча алімпійскага рэзерву, установы адукацыі, якія падпарадкаваны Міністэрству культуры. Да заняткаў прыступіць больш за 1 млн навучэнцаў, з іх каля 90 тысяч — першакласнікі.

— У 2025 годзе запланаваны ўвод у эксплуатацыю 7 школ на 5238 месцаў, — сказала Ірына Каржова. — Геаграфія новабудоўляў шырокая — гэта школы ў Лунінцы і Пінску Брэсцкай вобласці, школа ў Астраўцы Гродзенскай вобласці, у сталічным рэгіёне адкрыецца адразу тры школы — у Фаніпалі, Слуцку і ў вёсцы Ляскоўка Бараўлянскага сельсавета. Вялікая школа адкрыецца і ў Мінску.

Ва ўстановах агульнай сярэдняй адукацыі ўжо прыступілі да работы 3050 маладых спецыялістаў.

Аўтобус у школу давязе

З першага верасня бясплатная перавозка будзе арганізавана для больш як 55 тысяч навучэнцаў. Працягваецца абнаўленне парку школьных аўтобусаў. У 2025 годзе запланавана цэнтралізаваная закупка 237 аўтобусаў, 14 з іх будуць з пад’ёмнымі прыладамі — для перавозкі дзяцей з асаблівасцямі псіхафізічнага развіцця. На сёння да перавозак дзяцей гатовы 168 транспартных сродкаў, астатнія 69 аўтобусаў будуць набыты да канца 2025 года.

Новыя падручнікі і новы прадмет

Да новага навучальнага года Міністэрствам адукацыі падрыхтавана два новыя падручнікі — «Асновы бяспекі жыццядзейнасці» для трэцяга класа і «Гісторыя Беларусі ў кантэксце сусветнай гісторыі».

— У дзяцей у раскладзе новы навучальны прадмет, — расказвае начальнік упраўлення. — Адзінаццацікласнікі будуць вывучаць «Гісторыю Беларусі ў кантэксце сусветнай гісторыі». 

Летась з ім знаёміліся вучні 10 класа, сёлета ўжо будуць вывучаць школьнікі 10-11 класаў.

З першага па адзінаццаты

Прыйшоўшы ў школу ў 6 гадоў, дзіця праводзіць у ёй 11 гадоў. Ва ўстанове атрымлівае веды, уменні і навыкі па прадметах. Так і павінна быць.

— На сваёй ступені мы рыхтуем будучага спецыяліста, які пры выпуску са школы павінен валодаць пэўнымі ведамі, — дзеліцца Ірына Каржова. — Але пры гэтым ён яшчэ павінен быць і здаровым чалавекам, таму асобную і пільную ўвагу ў адукацыйным працэсе мы ўдзяляем тэхналогіям, якія дапамагаюць зберагчы здароўе школьнікам. Аснова гэтых тэхналогій — рухальная актыўнасць дзіцяці. І такі прадмет, як «Фізічная культура і здароўе» найлепш гэтаму спрыяе, таму ў раскладзе ўсіх школьнікаў, з 

1 па 11 класы, з’явяцца тры (замест двух) урокі фізічнай культуры і здароўя.

— Сказаць, што гэта рэвалюцыйнае новаўвядзенне, нельга, — тлумачыць спецыяліст Мінадукацыі. — У нас летась было 2 урокі фізкультуры абавязковых і адзін — рэкамендаваны, у якасці гадзіны здароўя і спорту. Але слова «рэкамендаваны» расхалоджвала: калі неабавязкова,то можна і прапусціць... Дадаўшы трэці ўрок у расклад, мы знялі ўсе магчымыя дыскусіі з нагоды ўрока «Фізічная культура і здароўе».

Вызвалены па стане здароўя

Наступнае новаўвядзенне датычыцца цэнтралізаванага экзамену. У 2025 годзе па медыцынскіх паказаннях вызваляліся ад экзаменаў толькі вучні 9-х класаў.

— Але час і пэўныя сітуацыі паказалі, што гэту норму трэба ўводзіць і для 11-класнікаў, — дзеліцца Ірына Каржова. — Мы яе ўвялі. Аднак хачу звярнуць увагу будучых выпускнікоў і іх бацькоў — калі школьнікі ў надыходзячым навучальным годзе вызваляюцца ад цэнтралізаванага экзамену, а форма ЦЭ такая ж, як і правядзенне ЦТ, то ў 2026 годзе яны не змогуць удзельнічаць ва ўступнай кампаніі ў ВНУ. Ім выдадуць атэстат з гадавымі адзнакамі.

Настаўнік — прыклад для вучняў

Пастановай Міністэрства адукацыі абмяжоўваецца магчымасць выкарыстання ва ўстановах адукацыі мабільных тэлефонаў.

— Дакумент быў прыняты не спантанна, — расказвае начальнік упраўлення. — Да яго падыходзілі свядома, і раней уводзілі абмежаванне на карыстанне гаджэтамі падчас урокаў — тады дзеці здавалі мабільны тэлефон у пачатку ўрока, пасля званка — атрымлівалі назад. На перапынках школьнікі «наганялі ўпушчанае», седзячы ў сваіх мабільніках. Яны нават паміж сабой размаўлялі з дапамогай СМС-паведамленняў.

Школьным дварам і калідорам вырашылі вярнуць ранейшы звонкі гоман, гульні і шумную дзіцячую мітусню. Было прынята і замацавана нормай рашэнне аб тым, што, прыходзячы ў школу ў пачатку навучальнага дня, дзеці здаюць мабільныя тэлефоны, а па завяршэнні ўсіх заняткаў іх ім вяртаюць.

— Ва ўсіх установах адукацыі ўжо сфарміраваны або арганізаваны месцы захоўвання мабільных тэлефонаў, — тлумачыць спецыяліст Мінадукацыі. — Нейкай агульнай сістэмы пакуль не выпрацавана. Дзесьці мабільнікі будуць захоўвацца ў настаўніцкіх, дзесьці — у рэкрэацыі, каля ўваходу ва ўстановы адукацыі. Як правіла, гэта шафы з ячэйкамі, куды змяшчаюцца ўсе гаджэты. Магчыма, школьнікі самі будуць класці туды тэлефоны, а магчыма, яны будуць збірацца кіраўніком у пачатку ўрокаў і дастаўляцца ў гэтыя шафы ўпаўнаважаным прадстаўніком або асобай, якую вызначыў кіраўнік установы адукацыі. Нельга забываць і пра катэгорыю хворых, напрыклад, дзетак з цукровым дыябетам — у іх тэлефоны павінны быць заўсёды пры сабе, гэта прадугледжана і ў пастанове Міністэрства адукацыі.

Абмежаванні карыстання мабільным тэлефонам закранулі і настаўнікаў.

— Яны ж павінны паказваць дзецям прыклад, — тлумачыць Ірына Каржова. — Калі на ўроку няма мабільнай сувязі, значыць, няма для ўсіх. Вядома, апарат у педагогаў застаецца — мала што можа здарыцца. Але карыстацца ім, як і вучням, нельга. Мне часта задаюць пытанне: якое пакаранне чакае школьніка, калі ўсё ж ён умудрыўся пранесці тэлефон у навучальны клас. Ды ніякага — толькі размова і тлумачэнне, з ім і яго бацькамі.

Алена ВІНАГРАДАВА

Фота Віктара ІВАНЧЫКАВА