Трэці... Не лішні!

Жыллё ў тыя часы не куплялася і не прадавалася, але дзве маленькія кватэры па два пакоі каляжанка памяняла на адну ажно з... пяццю.

Планіроўка была цікавая: з парога — у прасторную вітальню, а ўжо адтуль — у пакоі па баках.

Найбольшы гаспадыня (яна ж галава сям’і) адвяла для старэнькіх мужавых бацькоў, два невялічкія — для амаль дарослых сына і дачкі, яшчэ два — пад спальню і кабінет.

Нешта падобнае цяпер у нашай цырульні: толькі ў «вітальні» — працоўнае месца адміністратара, вялізны экран тэлевізара, утульныя крэслы.

На іх у чаканні сваёй чаргі — калі яна ёсць — бавяць час кліенты. Калі няма — хто-ніхто з майстрых: з манікюрнай залы, з жаночай...

У той раз цырульніца з мужчынскай правяла свайго кліента да стала адміністратара, пачакала, пакуль ён разлічыцца, нацягне шапку на стрыжку пад Катоўскага, сыдзе, а ўжо потым заклапочана ўздыхнула:

— Фу-у... Трэці лысы за раніцу!

...Холадна, але ж, мусіць, модна?

Не ў брыво...

Беларуская прымаўка: «Лёгкае пёрка, а на дах не закінеш».

Гэта — калі адно і «голае». А вось у нейкім вырабе — хоць за тысячы вёрст: тыя ж пухавікі, згадзіцеся, ці не ў кожнай шафе цяпер, бо зручная вопратка: лёгкая, цёплая, ноская

Пёркі, праўда, з часам вылазяць, пачынаюць бялець на адзенні — у самых нечаканых месцах.

Якраз пра гэта — грузінская прымаўка: «Пер’е, што выпадкова прыстала да пятай кропкі, анікога яшчэ арлом не зрабіла».

Век жыві — век вучыся?

Як ёсць — так ёсць: з кожным годам усё лепшыя тэлевізары, усё горшая якасць перадач, але...

Знаёмае дзяўчо спіць і бачыць сябе актрысай — на вялікай сцэне, на малым экране. Дзеля гэтага яно (і каторы ўжо год!) «не есць-не спіць»: займаецца спортам, музыкай, танцамі, сочыць за фігурай, носіць брэкеты, гадуе косы, трэніруе памяць (завучвае байкі, вершы, урыўкі з прозы), шмат чытае, ходзіць у кіно і на курсы... Ну, зусім не шкадуе сябе!

І таму, як выглядае, спраўдзіць мару — стане-такі артысткай: будзе служыць у тэатры, здымацца ў кіно...

А значыць, вучыцца далей: страляць, курыць, душыць, выпіваць, «раздзявацца»...

З назіранняў бывалых: гэта няпраўда, што ранейшыя, старыя кінафільмы прымушалі гледачоў задумвацца, а новыя — ужо не...

Яны таксама прымушаюць, паглядзеўшы, падумаць: 

а навошта было глядзець?

Пайсці... Каб вярнуцца?

Выходзячы замуж за артыста — маладога, прыгожага, таленавітага, — дзяўчына, пэўна ж, разумела, што вернасці ды пастаянства з яго боку чакаць не даводзіцца.

Так яно і атрымалася: даймалі фанаткі, даходзілі чуткі. А потым — не толькі яны. Муж сам адкрытым тэкстам сказаў, што кахае іншую, што сыходзіць, і стаў збіраць свае рэчы.

Як ні дзіўна, жонка ў гэты час (двое малых) не крычала і не плакала. Хіба на развітанне, каля парога, тулячы дзяцей, сказала:

— Ведай, што мы цябе вельмі любім і будзем чакаць.

Праз тыдзень-другі муж не вытрымаў: з тым самым чамаданам вярнуўся дамоў, каб ніколі больш не сыходзіць, не здраджваць сваім.

...Паданне свежае ды веры штось няма. Бо цяпер, як выглядае, ніхто з так званых персон (і вядомых, і нават малавядомых) па-людску ўжо не сыходзіць: пачынаюцца суды і перасуды, дзеляцца дамы і дзеці, падпальваюцца — гараць масты, «асвятляючы» дарогу наперад, бо назад яе ўжо няма.

Было... Не было!

Класіка: 

«Ідзе той дзядзька і па бруку

Адзін за дзесяць робіць груку...»

Мы, цёткі, рабілі, мусіць, за сорак, бо ўдзвюх на абцасах, даганяючы трамвай...

Факт, што двое мужчын, пачуўшы грукат за спінамі, расступіліся — прапусцілі наперад.

Мы, пралятаючы міма, ледзь паспелі сказаць ім «дзякуй», убачыць, што гэта... негры і пачуць ад іх: «Калі ласка».

Словам, было з чаго пасмяяцца, уляцеўшы ў трамвай.

А потым, адсмяяўшыся, зразумець, што ўсё ж... не было, бо ад людзей тутэйшых — колькі ні «дзякуй» — тое ж «калі ласка» амаль не пачуеш.

Супраць лома?

Сталіца, праспект, даўжэзны дом, на першым паверсе — такая ж крама, і ўсё ў ёй — як мае быць (на першы погляд): безліч тавараў, аддзелаў...

У патрэбным — пуста: пакупнікоў няма.

— Калі ласка, — просім прадаўшчыцу, — пакажыце масажную шчотку.

— Это какую? — удакладняе тая.

— З драўлянай ручкай. На другой палічцы...

— Где-где?! — наморшчвае лоб жанчына і тут жа зрываецца на крык. — Вы что — по-человечески, как нормальные люди, спросить не можете?!

— ?!

...З назіранняў бывалых: калі ты спрачаешся з дурнем, значыць, дурных ужо двое.

Для таго каб не спрачацца, адна сваячка ў падобных выпадках пераходзіць на англійскую мову, другая не грэбуе матам. Кажа, што з яго дапамогай сёння хутчэй даходзіць.

Крый бог, калі-небудзь паспрабаваць.

Хто рана ўстае, той... усіх дастае

Раніца. Горад. Дом як мурашнік.

У некага з жыльцоў (у каго?.. знізу, зверху, збоку?) сёння, падобна, госці. І таму а пачатку сёмай гаспадар (гаспадыня?) пачынае адбіваць мяса і... мазгі суседзям. Прачнуўшыся пад кароткае, метадычнае бух-бух-бух, яны — кожны паасобку — напэўна ж, думаюць: ну што за сцены?! (І што за людзі?!) Напэўна ж, наракаюць, праклінаюць, чакаюць, калі ўсё скончыцца...

Зрабіць нічога не могуць, бо горад не вёска, бо дом — як мурашнік: у каго сёння свята, хіба разбярэш?

...З думак у суцяшэнне: я ўжо даўно не мару прачнуцца багатым і знакамітым. Мару проста прачнуцца. Для таго каб жыць — сёння і колькі Бог дасць — з любоўю да блізкіх, з разуменнем (па магчымасці) да далёкіх, са спагадай да тых, хто не мае рацыі, і з верай у тое, што ўсё здараецца не выпадкова.

Жыццё занадта кароткае, каб траціць яго на дробязі.

Валянціна ДОЎНАР.

Ілюстрацыя: Валянцін Губараў «Супрацьстаянне»