5 снежня 2025 года прынята пастанова Савета Міністраў, якой кіраўнікам прадастаўлена права прымаць рашэнне аб правядзенні псіхалагічнага сумоўя педагогаў, трэнераў, выхавальнікаў і іншых спецыялістаў, якія ўзаемадзейнічаюць з дзецьмі. Што гэта за новаўвядзенне, чаму наспела неабходнасць прымаць гэты дакумент і якім будзе механізм яго дзеяння, расказвае намеснік міністра адукацыі Кацярына ПЯТРУЦКАЯ.
Дадатковы інструмент абароны дзяцей
Па словах Кацярыны Аляксандраўны, неабходнасць прыняцця дакумента была прадыктавана адзінай мэтай — абаронай дзяцей.
— Псіхалагічнае сумоўе трэба разглядаць як дадатковы фільтр у гэтай важнай місіі, — тлумачыць яна. — Такая мера звязана са спецыфікай работы з дзецьмі і асаблівай уразлівасцю іх да негатыўнага ўздзеяння дарослых, якія з імі працуюць. Дарэчы, пералік спецыяльнасцяў не абмяжоўваецца толькі педагогамі, ён уключае ў сябе ўсіх работнікаў, якія працуюць з дзецьмі, выконваюць выхаваўчыя функцыі і гэтак далей.
Сумоўе, як сцвярджае намеснік міністра, не абавязкова праводзіць у дачыненні да абсалютна ўсіх работнікаў.
— Рашэнне аб неабходнасці такой працэдуры прымае кіраўнік установы, напрыклад дырэктар школы або загадчык дзіцячага садка, — кажа яна.
І гэта вельмі важна, таму што падставы для такога рашэння павінны быць важкімі.
— Гэта можа быць негатыўная характарыстыка кандыдата з папярэдняга месца працы або вучобы, — пералічвае Кацярына Пятруцкая. — Інфармацыя, якая вызывае сумневы ў прафесійных, дзелавых або маральных якасцях. Ці калі ў дачыненні да работніка паступіла інфармацыя, якая адмоўна характарызуе яго. Сур’ёзнай падставай можа паслужыць і правядзенне ў сям’і работніка сацыяльнага расследавання. Акрамя таго, псіхалагічная праверка можа быць ініцыяваная ў адносінах не толькі да кандыдата на педагагічную пасаду, але і да дзеючага педагога — калі аб ім паступіць негатыўная інфармацыя.
Хто, дзе, калі
Сумоўе будзе праводзіцца ў адпаведнасці з патрабаваннямі заканадаўства аб абароне персанальных даных. У пастанове Саўміна прапісана, што наймальнік прымае рашэнне аб арганізацыі і правядзенні сумоўя на працягу аднаго працоўнага дня з моманту ўзнікнення адпаведных абставін. Ацэньваць яго вынікі будуць кваліфікаваныя псіхолагі.
— Установу, з якой прызначаецца псіхолаг для сумоўя, вызначаюць органы мясцовай улады, — сказала Кацярына Пятруцкая. — У кожным раёне, горадзе будуць вызначаны арганізацыі, у штаце якіх ёсць псіхолагі, педагогі-псіхолагі. Мяркуецца, што гэта могуць быць сацыяльна-
педагагічныя цэнтры, тэрытарыяльныя цэнтры сацыяльнага абслугоўвання, арганізацыі аховы здароўя.
Намеснік міністра падкрэсліла, што сумоўе будзе праводзіцца ў электроннай форме: удзельніку прапануюць запоўніць анкету, якая пасля будзе апрацаваная спецыялістамі.
— Цяпер сумесна з Міністэрствам аховы здароўя мы распрацоўваем метадычныя ўказанні, як гэта працэдура будзе ажыццяўляцца, — дадала яна. — Вынікі псіхалагічнага апытання з’яўляюцца канфідэнцыяльнымі, а доступ да іх будзе мець толькі кіраўнік установы адукацыі.
Захоўваць заключэнне аб сумоўі будуць на працягу года для кандыдата на пасаду педагога, для работніка ўстановы адукацыі — увесь час педагагічнай дзейнасці, у выпадку яго звальнення — таксама на працягу года. Намеснік кіраўніка адукацыйнага ведамства ўдакладніла, што працэдура сумоўя носіць рэкамендацыйны характар.
Алена ВІНАГРАДАВА
Фота Лізаветы ГОЛАД
