Выява першадрукара з'явілася ў Шчучыне на фасадзе будынка сярэдняй школы №2 як сімвал асветы і кнігазнаўства. І гэта не адзіная цікавінка, якую падрыхтавалі да свята ў сёлетняй літаратурнай сталіцы Беларусі.
[caption id="attachment_98381" align="alignnone" width="600"]
Старшыня Шчучынскага райвыканкама Сяргей ЛОЖАЧНІК.[/caption]
Здавалася б, звычайная сцяна...
Аўтары твора насценнага жывапісу — мастакі мінскай кампаніі Art Shok Максім МАМЕДАЎ і Яўген ЛІТВІНАЎ. Спачатку рыхтаваліся, абмяркоўваліся і ўзгадняліся з заказчыкам эскізы, а непасрэдная работа на школьным будынку заняла тыдзень. Прычым спецыфіка была такая, што ўсе асноўныя лініі, прапорцыі, каб належным параметрам не пашкодзіла сонечнае святло, размячалі ноччу з выкарыстаннем праектара. Прымянілі найлепшыя матэрыялы — сінтэтычную акрылавую фарбу, якая накладваецца на сцяну як плёнка.
— Для нас гэта адзін з самых адказных і цікавых праектаў. Спадзяёмся, што спадабаецца і шчучынцам, і гасцям горада, — кажа Максім Мамедаў.
Больш за тое, насценны жывапіс, які, здавалася б, звычайную сцяну пераўтварае ў мастацкі твор, дзякуючы гэтай першай «ластаўцы» можа атрымаць працяг. Ужо паступаюць ідэі і ад кіраўнікоў іншых навучальных устаноў горада.
«Другое жыццё» славутага палаца...
У перадсвяточнай вандроўцы па Шчучыне мы, зразумела, не маглі абмінуць архітэктурную жамчужыну горада — палац князёў Друцкіх-Любецкіх. Будаўнікі мясцовай МПМК-167 зараз завяршаюць там аздобныя работы, а над складанымі элементамі дэкору (ляпніна, разьба па дрэве, кафля, паркет) працавалі сталічныя рэстаўратары.
— На жаль, далёка не ўсе гістарычныя элементы палаца захаваліся да нашага часу, аднак гадоў 10 таму было нават цяжка паверыць, што ён будзе адроджаны. Але гэта, як бачым, зроблена! — радуецца краязнаўца Вітольд ІВАНОЎСКІ.
Адноўлены палац распачне сваё «другое жыццё» адразу ж пасля яго ўрачыстага адкрыцця ў Дзень беларускага пісьменства — фотавыставай «Беларусь у Першай сусветнай вайне», экспазіцыяй Гродзенскага дзяржаўнага гісторыка-археалагічнага музея. Вядома, пазнаёмяць наведвальнікаў і з асобамі былых уладальнікаў палаца. Неўзабаве пасля свята там размесціцца цэнтр творчасці дзяцей і моладзі, а ў адной з залаў будуць урачыста прымаць розныя дэлегацыі, праводзіць сустрэчы з прадстаўнікамі дзелавых колаў. Акрамя таго, у перспектыве ў палацы створаць музей гісторыі Шчучыншчыны.
[caption id="attachment_98383" align="alignnone" width="600"]
Помнік Алаізе Пашкевіч (Цётцы) у Шчучыне.[/caption]
... і раённай бібліятэкі імя Цёткі
Падыходзім да будынка цэнтральнай раённай бібліятэкі, якую ў Шчучыне назвалі ў гонар сваёй славутай зямлячкі Алаізы Пашкевіч. Тут таксама на завяршальным этапе аднаўленчыя работы. Летась прывялі ў парадак дах, паставілі новыя вокны, а сёлета паклапаціліся пра аздобу і ўнутраную «начынку» — мэблю, стэлажы, сучаснае камп'ютарнае і іншае абсталяванне. Дарэчы, на другім паверсе адноўленага будынка бібліятэкі цяпер ёсць канферэнц-зала, дзе ў Дзень пісьменства пройдзе шэраг святочных мерапрыемстваў, у тым ліку міжнародны «круглы стол» з удзелам беларускіх і замежных пісьменнікаў.
Бібліятэчная справа на Шчучыншчыне, паводле дакументальных сведчанняў, пачала развівацца ў XVІІІ стагоддзі, калі ў горадзе працавала школа піяраў. Вядома, што ў пачатку XІX стагоддзя ў фондзе бібліятэкі манахаў налічвалася каля 2750 кніг — пераважна прыродазнаўчых, медыцынскіх, матэматычных. Сярод іх былі творы Гамера, Гарацыя, Плутарха, Ціта Лівія, Вальтэра, Мантэск'ё. Акрамя таго, выкладчыкі і студэнты маглі карыстацца вялікай бібліятэкай Сцыпіёнаў, а потым князёў Друцкіх-Любецкіх.
Пасля паўстання 1830-1831 гадоў школу, як і іншыя навучальныя ўстановы піяраў, закрылі. Верагодна, частку славутай бібліятэкі перадалі свецкаму вучылішчу, якое адкрылася ў Шчучыне ў 1833 годзе. Акрамя таго, кнігі з былога калегіума піяраў, паводле архіўных звестак, перадаваліся Гродзенскай гімназіі і Навагрудскаму вучылішчу. Аднак далейшы лёс фонду бібліятэкі невядомы.
Сваю бібліятэку, якая разам з архівам размяшчалася ў асобным мураваным будынку, мелі ў Шчучыне і князі Друцкія-Любецкія. Яны, згодна з традыцыяй прыватных магнацкіх бібліятэк, дазвалялі карыстацца сваім кнігазборам усім ахвотным. Частку дакументаў на пачатку XX стагоддзя перадалі ў музей Чартарыйскіх у Кракаве. А тое, што разам з кнігамі захоўвалася на месцы, было знішчана ў Першую сусветную вайну.
— Шкада, што да нас не дайшлі многія старажытныя кнігі, — кажа намеснік дырэктара цэнтральнай бібліятэчнай сістэмы Шчучынскага раёна Тамара МЕНСКАЯ. — Але дзесьці ў душы цепліцца надзея, што ў каго-небудзь з вас, паважаныя землякі, усё ж захаваліся каштоўныя выданні. Да Дня беларускага пісьменства мы плануем адкрыць выставу рарытэтных кніг, у тым ліку з рэдкімі аўтографамі. Калі вы шчаслівы ўладальнік такіх каштоўнасцяў, просім звярнуцца ў мясцовую альбо раённую бібліятэку. Захаванасць кніг гарантуем.
«Пастараемся, каб было цікава і зручна»
— Пры падрыхтоўцы да свята мы стараліся не распыляць грошы, што былі выдаткаваны з абласнога бюджэту, а сканцэнтраваць іх на завяршэнні мадэрнізыцыі, рэканструкцыі найбольш важных, знакавых аб'ектаў, — адзначыў старшыня Шчучынскага райвыканкама Сяргей ЛОЖАЧНІК. — Акрамя таго, пэўныя сродкі ў рамонт сваіх будынкаў уклалі дзяржаўныя і прыватныя арганізацыі. Усе ставяцца да гэтых работ вельмі адказна. Запрашаем на свята ў Шчучын! Мы пастараемся зрабіць так, каб усім у сёлетняй сталіцы беларускага пісьменства было цікава і зручна.
Дарэчы, другое жыццё ў Шчучыне атрымліваюць не толькі вышэйзгаданыя аб'екты, але і раённы Дом культуры, былы кінатэатр, які ў перспектыве стане сучасным маладзёжным цэнтрам з кіназалай 3D, дзіцячым забаўляльным комплексам, кавярняй, танцзалай, студыяй для правядзення інтэлектуальных гульняў...
Усё, што робіцца, будзе, вядома ж, працаваць дзеля шчучынцаў, а таксама на імідж рэгіёна ў вачах гасцей, яго турыстычную прывабнасць. Ужо распрацаваны экалагічны, гістарычны маршруты, а на ўездзе ў горад па аўтамабільнай трасе М6 вандроўнікам паслужыць карта з адзначанымі мясцовымі славутасцямі.
Барыс ПРАКОПЧЫК
prakopchіk@zvіazda.by
Фіналістка праекта «Акадэмія талентаў» на АНТ — пра творчасць і жыццё.
На гэтым тыдні Цяльцы будуць проста незаменныя ўсюды, дзе іх ведаюць.
Аляксандр Курэц – самы малады народны выбраннік у сваім сельсавеце і адзіны дэпутат сярод сваіх калег па службе.
