Знаходзячыся за мяжой, заўсёды міжволі звяртала ўвагу на тамтэйшых пенсіянераў: стыльныя, вясёлыя і, галоўнае, актыўныя. Здаецца, яны паўсюль: у кафэ і рэстаранах, на экскурсіях, у музеях, на пляжах. Гэтыя мілыя старыя — асноўны кантынгент турыстычных агенцтваў.
Аднак ці можна іх назваць старымі? Па класіфікацыі Сусветнай арганізацыі аховы здароўя ў дыяпазоне ад 25 да 44 гадоў - чалавек малады; ад 44 да 60 - мае сярэдні ўзрост; з 60 да 75 - людзі лічацца пажылымі; з 75 да 90 - гэта ўжо прадстаўнікі састарэлага ўзросту. Ну, а звыш таго лічацца доўгажыхарамі.
Дарэчы, пра лічбы. Апошнім часам ў аэрапортах Германіі і Амерыкі ў мяне ўзнікаюць праблемы з электроннай рэгістрацыяй на рэйсы - іх камп’ютары не разумеюць, як можа быць тэрмін дзеяння пашпарта да 100 гадоў. А ў нас такое прадугледжана! Тамтэйшыя служачыя заўсёды ўсміхаюцца і жартуюць наконт гэтага.
Калі мне было 18, трыццацігадовыя жанчыны выклікалі ў мяне шкадаванне - яны здаваліся бабулькамі. Я ўжо не кажу пра пяцідзесяцігадовых: семкі, вядро і смаркатыя ўнукі - вось і ўся цікавасць! Напэўна, і цяпер так думаюць многія маладыя. Хоць, на шчасце, час мяняецца: з развіццём тэхналогій працягласць жыцця даволі моцна ўзрасла, а сучасная касметалогія можа стварыць цуд: часам 50-гадовыя кабеты выглядаюць лепш аднагодак сваіх дарослых дзяцей.
Іншае пытанне, што стаўленне грамадства да лічбаў у пашпарце не змянілася. Дагэтуль, многія наймальнікі пры працаўладкаванні вызначаюць узрост будучага работніка: «да 25-30 гадоў, з вопытам работы ад 10 гадоў». А эксперты па модзе падкрэсліваюць: гэта, маўляў, моладзевы стыль, людзям пасля 30 гэта насіць ня трэба.
Мая сваячка, якая некалькі гадоў таму пераехала ў Канаду, распавядала, як пры ўладкаванні на працу яна сумленна папярэджвала работадаўцаў: мне 48 гадоў. У адказ чула: «Ну і што? Нешта не так з вамі?» Пасля пятага званка яна зразумела, што людзям цалкам усё роўна, колькі табе гадоў, галоўнае – кампетэнтнасць і прафесіяналізм. Не раз даводзілася чуць ад нашых кіраўнікоў, што пасля сарака стымул да развіцця кар'еры ў работнікаў ужо не той, таму укладваць веды і грошы ў іх бессэнсоўна. Маўляў, “вочы ў іх не так гараць”.
Вось тут я пагаджуся. Не гараць! Вось чаму ва ўсім свеце ў начных клубах і кафэ можна сустрэць шмат людзей, якім далёка за 50, а ў нас гэта музейная рэдкасць? Аднойчы ў Хельсінкі, напрыклад, разгаварылася за барнай стойкай з суседам, адзначыўшы яго прыгожы яркі гальштук-матылёк на голым торсе. Гэтаму ў шортах і моднай камізэльцы спадару, з добрай стрыжкай і татуіроўкай на плячы, было 70! Высветлілася, што ён рэгулярна ходзіць у спартзалу, гуляе ў тэніс, яны з жонкай (ёй 65) любяць актыўны адпачынак.
У Манрэалі вялізарная колькасць кафэ і рэстаранаў. Манрэальцы любяць публічнасць: ходзяць туды снедаць, абедаць, вячэраць і проста пагаварыць з сябрамі. У адным пабе я назірала жыццёвую карцінку, як перад уваходам у піўную рэзка спынілася машына і адтуль выйшлі тры жвавыя кабеты пад 70 гадоў, па нашаму разуменню «бабулькі». Акуратненькія такія, у добрым настроі. Як яны весяліліся! Такой энергіі можна пазайздросціць маладым. Наведвальнікі паба ўсміхаліся, апладзіравалі жанчынам і ўсяляк іх падбадзёрвалі, калі тыя, выпіўшы па бакалу Guinness, танчылі пад рок-кампазіцыю. Скажыце, у Мінску вы часта сустракаеце пенсіянераў у клубах ці ў барах?
Чамусьці ў нас іншае ўяўленне пра маладосць і актыўнасць пасля 50-ці. Выглядаць молада — гэта абавязкова ботакс і мезатэрапія, а за мяжой - проста прытрымлівацца ўласнага стылю, хадзіць у спартзалу, на канцэрты і прэм'еры. У нас пенсія асацыіруецца з беднасцю і хваробамі, у ніх — гэта магчымасць пажыць для сябе, павандраваць.
Мне могуць пярэчыць: у нас іншы менталітэт. Якое тут падарожжа, калі пенсіянеры лічаць капейкі? Адсутнасць зберажэнняў, моўны бар'ер, страх валютна-грашовых аперацый, ды і проста няправільны выбар прыярытэтаў. Часта можна пачуць: «Выдаткоўваць грошы на падарожжа амаральна. Ўнуку трэба дапамагчы з кватэрай, адкласці нейкую суму на пахаванне. Падарожнічаюць толькі багацеі альбо бацькі алігархаў»!
Яны і слухаць не жадаюць, што дзеці ўжо дарослыя, яны і самі радыя будуць дапамагчы, што ў міжсезонне можна «злавіць» вельмі танную пуцёўку, што можна аптымізаваць выдаткі на падарожжа пры дапамозе разнастайных гасцявых сетак, накшталт каучсёрфінга, ці пошуку прапаноў нізкабюджэтных авіяперавозчыкаў. Галоўнае - было б жаданне! Менавіта яно робіць нас маладымі.
Ёсць такі выдатны канадскі паэт, пісьменнік, спявак і аўтар песень Леанард Коэн. Калі яго спыталі: як удаецца захаваць такую добрую форму (яму 81 год), выканаўца адказаў: «Я прытрымліваюся парады свайго дзядзькі: NEVER GET OLD (ніколі не старэй)».
Падчас сацыялагічнага даследавання заходнія навукоўцы высветлілі, што ў чалавека ў жыцці ёсць два яскравых перыяды, калі ён адчувае найбольшае шчасце. Першы прыпадае з 15 да 23 гадоў, затым ідзе даволі працяглы спад. Самы «няшчасны» перыяд, калі нам па 40-50 гадоў. Аднак затым адбываецца эмацыянальны ўздым, які доўжыцца да 69 гадоў.
Калі ўлічыць, што ў Беларусі кожны чацвёрты — пенсіянер, мы краіна вельмі шчаслівых людзей? Спытайце аб гэтым сваіх старых...
Таша ЗОРНАЯ
Фіналістка праекта «Акадэмія талентаў» на АНТ — пра творчасць і жыццё.
На гэтым тыдні Цяльцы будуць проста незаменныя ўсюды, дзе іх ведаюць.
Аляксандр Курэц – самы малады народны выбраннік у сваім сельсавеце і адзіны дэпутат сярод сваіх калег па службе.
