Выступленне Старшыні Савета Рэспублікі Нацыянальнага сходу Рэспублікі Беларусь Н. І. Качанавай на адкрыцці восьмай чарговай сесіі Савета Рэспублікі Нацыянальнага сходу Рэспублікі Беларусь сёмага склікання.
Паважаныя члены Савета Рэспублікі!
Паважаныя запрошаныя!
Сёння для нас знамянальны дзень — мы адкрываем не толькі восьмую сесію Савета Рэспублікі, але і, па сутнасці, пачынаем новы этап развіцця беларускага дзяржаўнага будаўніцтва і айчыннага парламентарызму.
27 лютага 2022 года адбыўся рэспубліканскі рэферэндум, на які было вынесена адно пытанне — «Ці прымаеце Вы змяненні і дапаўненні Канстытуцыі Рэспублікі Беларусь?». Амаль 83 працэнты нашых грамадзян, якія ўзялі ўдзел у галасаванні, аддало свой голас «ЗА».
Вынікі рэферэндуму наглядна прадэманстравалі, што беларусы — па-сапраўднаму адзіная маналітная нацыя, якая самастойна, без чыёй-небудзь указкі звонку ставіць перад сабой стратэгічныя мэты і гатовая іх дасягаць, нягледзячы ні на што. Галоўнае нават не тое, што мы даказалі сваю нацыянальную сталасць іншым краінам і народам, а тое, што мы пераканаліся ў гэтым для саміх сябе.
Няма ніякіх сумненняў і ў тым, што па ўсіх асноўных пытаннях сучаснасці і будучыні краіны ўлада і грамадства слухаюць і чуюць адно аднаго. Наш народ падзяляе і падтрымлівае палітычны курс, які праводзіцца беларускім лідарам, паважаным Аляксандрам Рыгоравічам Лукашэнкам. Значэнне гэтага факта цяжка пераацаніць, бо давер — самая трывалая аснова для стваральнага развіцця.
Нашы грамадзяне не проста звярнуліся да сутнасці Асноўнага Закона, па-новаму адчулі яго дух, але і ўзялі актыўны, адказны ўдзел у дыялогавых пляцоўках і сустрэчах ва ўсіх кутках нашай краіны. Увогуле вынесены на рэферэндум праект абмяркоўвала больш за мільён беларусаў.
Таму, безумоўна, у 2022 годзе Дзень Канстытуцыі набывае асаблівы сэнс, статус і значэнне. Гэтая дата ў календары стала бліжэй кожнаму беларусу. Кожны з нас датычны да абнаўлення Асноўнага Закона краіны. Мы ўсе разам зрабілі вельмі вялікую, вельмі важную справу — упісалі новую старонку ў гісторыю суверэннай Беларусі.
Члены Савета Рэспублікі ўзялі актыўны і самы непасрэдны ўдзел у стварэнні праекта змяненняў і дапаўненняў Канстытуцыі Рэспублікі Беларусь, арганізацыі і правядзенні грамадскіх абмеркаванняў і рэспубліканскага рэферэндуму.
Для нас гэта вялікі гонар і адказнасць. Уклад Савета Рэспублікі адзначаны асаблівымі словамі падзякі Прэзідэнта нашай краіны, Цэнтральнай выбарчай камісіі.
Ад усёй душы віншую ўсіх з гэтай лёсавызначальнай гістарычнай падзеяй — уступленнем у сілу абноўленага Асноўнага Закона! Жадаю захаваць аб сённяшнім дні толькі самыя добрыя і пазітыўныя ўражанні. Няхай натхненне пачатку дзеяння канстытуцыйных навацый стане нашым пастаянным спадарожнікам у прафесійнай дзейнасці і асабістым жыцці.
Паважаныя калегі!
У гэтай няпростай геапалітычнай абстаноўцы мы змаглі ажыццявіць такі важны для нашай краіны крок, як абнаўленне Асноўнага Закона. Магчыма, мы перажываем адзін з самых складаных крызісаў чалавечай цывілізацыі. Ва ўмовах высокай няпэўнасці ніхто не гатовы даць адназначны прагноз, што нас чакае далей. Але відавочна — свет ужо не будзе ранейшым.
Мы бачым, як паўсюдна дэвальвуецца давер, як імкліва нарастаюць агрэсія і нянавісць, як разбураюцца выбудаваныя дзесяцігоддзямі прынцыпы міжнароднага супольнага жыцця і мірнага суіснавання, як дэградуе сістэма бяспекі, як страчваюцца добрыя чалавечыя сувязі.
На жаль, адыёзныя псеўдадэмакраты ўсё больш паглыбляюцца ў стан псіхозу. З дапамогай кішэнных СМІ і экспертаў яны па-ранейшаму спрабуюць даказаць нам сваю перавагу. Пасля няўдалых спроб «бліцкрыгу», удушэння санкцыямі яны працягваюць труціць нашых грамадзян тонамі бруднай хлусні і фэйкаў, звяртаюцца да самых гнюсных правакацый і літаральна тэрарызуюць беларусаў з цвёрдай дзяржаўнай пазіцыяй.
Як вы ведаеце, нядаўна здзейснены чарговы подлы выпад: так званыя праваднікі дэмакратыі пазбавілі нашых паралімпійскіх спартсменаў магчымасці ўдзельнічаць у спаборніцтвах і забаранілі ім выступаць пад Дзяржаўным сцягам Рэспублікі Беларусь. Прычым не на тэрыторыі Амерыкі ці Еўрасаюза, а на суверэннай тэрыторыі нашага стратэгічнага партнёра — Кітая.
Аналагічная сітуацыя — у навуцы, культуры, адукацыі і шэрагу іншых гуманітарных сфер. Фактычна мае месца пераслед нашых грамадзян толькі таму, што яны не выракаюцца сваёй дзяржавы. Узнікаюць вельмі страшныя асацыяцыі адносна таго, што адбываецца, з ужо меўшым месца ў гісторыі генацыдам беларускага народа. А што гэта тады, калі не генацыд, толькі ў сучаснай інтэрпрэтацыі? Такія паводзіны не паддаюцца ніякаму разумнаму сэнсу і падлягаюць асуджэнню.
У сувязі з гэтым члены Прэзідыума Савета Рэспублікі накіравалі ў міжнародныя арганізацыі заяву. Для нас — справа гонару праўдзіва пісаць сваю гісторыю, фіксаваць кожны факт замаху на нацыянальную ідэнтычнасць беларусаў. Калі нашым калегам-палітыкам праўда не патрэбная, дык няхай хоць іх нашчадкі ведаюць пра гэта!
Цяперашняя тактыка Захаду дэструктыўная і ў адносінах да ўласных народаў. Хіба гэта правільна: для сваіх жа грамадзян закрываць імпарт энергетычных рэсурсаў па прымальных цэнах, экалагічна чыстых прадуктаў харчавання з Беларусі і Расіі, забараняць атрымліваць якасныя медыцынскую дапамогу і адукацыю ў нас, здзяйсняць турыстычныя паездкі, знаёміцца ??з гістарычнай і культурнай спадчынай нашага рэгіёна? Не кажучы ўжо аб тым, што разрываюцца сяброўскія і сямейныя сувязі.
І ўсё гэта тады, калі іх жа хвалёныя эксперты прагназуюць харчовы і энергетычны крызіс, рэзкае абвастрэнне дэфіцыту пітной вады... Няўжо на парозе глабальных праблем, якія ўзмацняюцца, людзі павінны раз’ядноўвацца? Вось іх праславутая дэмакратыя, рыначная эканоміка, ліберальныя каштоўнасці ў дзеянні.
Аднак да той пары, пакуль людзі, якія жывуць у заходніх краінах, не навучацца аналізаваць усё, што адбываецца, адносіны паміж нашымі дзяржавамі не наладзяцца. Яны павінны прачнуцца ад псіхозу, што нагнятаецца, паглядзець праўдзе ў вочы і прыняць яе. У сваю чаргу, мы заўсёды застаёмся на пазіцыях міралюбівай палітыкі, выбудоўвання раўнапраўнага дыялогу, адносін на прынцыпах даверу і ўзаемапавагі.
Неаднаразова задумваюся над тым, што кожнаму пакаленню беларусаў выпала на долю нейкае выпрабаванне. Адны — змагаліся за незалежнасць, іншыя — аднаўлялі беларускія гарады і вёскі пасля ваеннай разрухі, а ў 1990-я пасля развалу СССР — стваралі суверэнную дзяржаву. Для сённяшняга пакалення, асабліва моладзі, напэўна, самае важнае і складанае — гэта захаваць свой унутраны стрыжань, не паддацца гэтаму вар’яцтву, якое непрыкрыта насаджае калектыўны Захад, не развучыцца адрозніваць рэчаіснасць ад усяго таго, што вывяргаюць пад выглядам праўды медыярэсурсы, якія фінансуюцца з-за мяжы.
Бо на самай справе пытанне нават не ў Беларусі. Для калектыўнага Захаду мы, як кажа наш кіраўнік дзяржавы, — балкон, зрэзаўшы які, яны разлічваюць падступіцца ўшчыльную да нашага саюзніка — Расіі. Цяпер спрабуюць адыграцца на нас за спецыяльную ваенную аперацыю па абароне Данбаса, якая праводзіцца Расіяй. Усе абмежавальныя меры, накіраваныя на Расію, аўтаматычна прымяняюцца і да нас.
Наш Прэзідэнт падрабязна і грунтоўна гаварыў з намі на гэту тэму, даў шчырыя і адназначныя ацэнкі прыроды гэтага шматгадовага канфлікту і вызначыў магчымыя напрамкі руху да міру ва Украіне. З самага першага дня наша краіна актыўна і паслядоўна выступала за яго мірнае ўрэгуляванне. У Мінску па просьбе Расіі і Украіны працавала трохбаковая кантактная група.
Кожны павінен для сябе ўразумець і давесці да людзей тры ключавыя пазіцыі. Па-першае, мы не здраднікі і здраднікамі не будзем ніколі. Па-другое, беларускай тэхнікі і беларускіх вайскоўцаў ва Украіне няма, а калі мы і будзем ваяваць, то за сваю краіну і на сваёй тэрыторыі. У гэтым выпадку пад ружжо ўстануць усе, недатыкальных у нас няма. І, нарэшце, наш Прэзідэнт робіць усё магчымае, а часам і немагчымае, каб не было вайны.
Спадзяёмся, што палітыка-дыпламатычныя метады дапамогуць у вырашэнні напружанай сітуацыі.
Паважаныя члены Савета Рэспублікі!
У цяперашніх умовах мы павінны сканцэнтраваць свае намаганні на далейшым збліжэнні з Расійскай Федэрацыяй у эканоміцы, ваеннай сферы і сферы бяспекі, па гуманітарных кірунках развіцця. Далейшае нарошчванне супрацоўніцтва з нашым стратэгічным саюзнікам з’яўляецца прыярытэтам на двухбаковым трэку міжпарламенцкага ўзаемадзеяння.
У сесійны перыяд працягнецца работа ў Парламенцкім сходзе Саюза Беларусі і Расіі. З улікам прыняцця 28 саюзных праграм і ў мэтах павышэння эфектыўнасці дзейнасці мяняецца структура Парламенцкага сходу. У ліку найважнейшых задач — распрацоўка мадэльных законаў, якія будуць садзейнічаць гарманізацыі нацыянальных заканадаўстваў.
Апошнім часам Савет Рэспублікі значна пашырыў парламенцкія кантакты з Саветам Федэрацыі — праводзяцца візіты, сустрэчы, кансультацыі, якія не абмяжоўваюцца рамкамі заканатворчасці. Разгорнута сур’ёзная работа па падрыхтоўцы ІX Форуму рэгіёнаў Беларусі і Расіі: створаны арганізацыйны камітэт, вызначаны даты правядзення, месцы, тэматыка секцый.
Яшчэ адна ініцыятыва Савета Рэспублікі і Савета Федэрацыі — гэта рэалізацыя сумеснага ваенна-патрыятычнага праекта «Цягнік памяці», у рамках якога школьнікі Беларусі і Расіі з 22 чэрвеня да 3 ліпеня змогуць наведаць гарады воінскай славы нашых краін, сустрэцца з ветэранамі, усталяваць сяброўскія адносіны. У Год гістарычнай памяці гэта асабліва значна. Плануецца, што «Цягнік памяці» стане традыцыйным і будзе праводзіцца штогод.
Адносіны Беларусі і Расіі павінны стаць эталонам для ўзаемадзеяння з дзяржавамі ў складзе інтэграцыйных аб’яднанняў Садружнасці Незалежных Дзяржаў, Еўразійскага эканамічнага саюза. Мы нацэлены на захаванне і пашырэнне існуючых цесных парламенцкіх сувязяў з дружалюбнымі нам краінамі на постсавецкай прасторы.
У канцы сакавіка адбудзецца пасяджэнне Савета Міжпарламенцкай Асамблеі дзяржаў — удзельніц Садружнасці Незалежных Дзяржаў, прысвечанае 30-годдзю Арганізацыі.
Плануецца ўдзел парламенцкай дэлегацыі Рэспублікі Беларусь для давядзення нашай пазіцыі па міжнароднай і парламенцкай праблематыцы.
Карыстаючыся выпадкам, хацела б падзякаваць Старшыні Савета Міжпарламенцкай Асамблеі дзяржаў — удзельніц Садружнасці Незалежных Дзяржаў, Старшыні Савета Федэрацыі Валянціне Іванаўне Матвіенцы за актыўны ўдзел місіі Міжпарламенцкай Асамблеі на чале з намеснікам Старшыні Савета Федэрацыі Канстанцінам Іосіфавічам Касачовым у назіранні за правядзеннем рэспубліканскага рэферэндуму па пытанні ўнясення змяненняў і дапаўненняў у Канстытуцыю Рэспублікі Беларусь.
Прафесійны падыход, адказная і канструктыўная пазіцыя місіі назіральнікаў садзейнічалі аб’ектыўнай ацэнцы працэсу падрыхтоўкі і правядзення канстытуцыйнага рэферэндуму. Для нас сапраўды каштоўна, што ў лёсавызначальны гістарычны момант нашы саюзнікі былі побач з намі.
Асаблівую значнасць набывае супрацоўніцтва ў рамках Арганізацыі Дагавора аб калектыўнай бяспецы і яе парламенцкага вымярэння — Парламенцкай Асамблеі.
Сёння роля АДКБ у вырашэнні гэтых задач на еўразійскай прасторы істотна ўзрасла. Пацвярджэнне таму — нядаўнія падзеі ў Казахстане, дзе АДКБ упершыню паказала свой міратворчы патэнцыял. Арганізацыя пацвердзіла сваю запатрабаванасць, здольнасць дзейнічаць хутка, рашуча і эфектыўна. Дзякуючы гэтаму канфлікт быў лакалізаваны і не атрымаў развіцця па негатыўным сцэнарыі.
Мяркую, што мы павінны больш актыўна і большым прадстаўнічым складам удзельнічаць у мерапрыемствах рознага ўзроўню па тэматыцы забеспячэння міру і бяспекі, больш настойліва даносіць наша меркаванне па гэтым пытанні на міжнародных пляцоўках.
Для забеспячэння членаў Савета Рэспублікі актуальнай і дакладнай інфармацыяй прапаную арганізаваць рэгулярна дзеючыя семінары-кансультацыі з упаўнаважанымі дзяржаўнымі органамі.
Што датычыцца дыялогу з заходнімі краінамі, то, магчыма, надышоў час крытычна перагледзець ратыфікаваныя намі двухбаковыя дамоўленасці. Трэба абмеркаваць з зацікаўленымі, наколькі рэзонна нашай краіне абцяжарваць сябе абавязацельствамі, калі іншы бок іх ігнаруе ці непасрэдна парушае? Ці не ўшчамляюцца нацыянальныя інтарэсы Беларусі?
У сітуацыі, калі краіны Захаду ад нас закрываюцца, усяляк спрабуюць ізаляваць Беларусь і Расію, жыццё не спыняецца. Любыя выклікі неабходна разглядаць як новыя магчымасці. Нам трэба будзе пераарыентавацца на азіяцкі вектар.
Нашым прыярытэтам у гэтым рэгіёне з’яўляецца паглыбленне супрацоўніцтва з Кітаем. Мы прадоўжым мерапрыемствы па развіцці ўзаемадзеяння з кіраўніцтвам Пастаяннага камітэта Усекітайскага сходу народных прадстаўнікоў і па лініі маладзёжных і жаночых арганізацый. Нашы ўзаемаадносіны ў абазначаных галінах складваюцца вельмі прадукцыйна, за што мы ўдзячныя нашым кітайскім сябрам.
У азіяцкім напрамку парламентарыі павінны працаваць на апярэджанне — у найкарацейшыя тэрміны неабходна актуалізаваць кантакты з калегамі, прааналізаваць існуючую нарматыўную базу на прадмет яе дастатковасці і гібкасці для забеспячэння рэалізацыі ўрадам і гаспадарчымі структурамі канкрэтных праектаў у розных галінах. Заканадаўчая работа павінна не толькі адпавядаць надзённым патрэбам, але і стымуляваць развіццё двухбаковых і шматбаковых адносін на ўзаемавыгаднай аснове.
Умацоўвайце сувязі з беларускай дыяспарай у Азіі. Выкарыстоўвайце свае магчымасці ў прафесійнай дзейнасці і асабістыя кантакты. Для эфектыўнага супрацоўніцтва нам трэба стаць яшчэ бліжэй з народамі гэтых краін, ведаць іх менталітэт, настроі і прыярытэты.
Ва ўмовах нарастаючай канфрантацыі ў сусветнай палітыцы і ссоўвання геапалітычных прыярытэтаў у разы ўзрастае значэнне міжнароднай парламенцкай дыпламатыі, здольнай збліжаць краіны і народы, апярэджваць канфліктныя сітуацыі ў адносінах паміж дзяржавамі і дзяржаўнымі аб’яднаннямі. Члены Савета Рэспублікі павінны задзейнічаць усе існуючыя парламенцкія магчымасці для абароны і прасоўвання нашых нацыянальных інтарэсаў на міжнароднай арэне.
Цяпер пытанні міжнародных адносін і бяспекі — прыярытэтны кірунак работы для кожнага з нас. Калі патрэбны арганізацыйныя рашэнні Старшыні Савета Рэспублікі або Прэзідыума — уносьце свае прапановы.
Паважаныя члены Савета Рэспублікі!
Паважаныя запрошаныя!
З прыняццем абноўленай Канстытуцыі не варта чакаць імгненных змен у нашым жыцці — сёння мы прачнуліся ўсё ў той жа роднай і любімай Беларусі. Працэс увасаблення навацый шматэтапны. Для гэтага спатрэбіцца кансалідацыя намаганняў усяго грамадства, кожнага з нас на сваім месцы. Цяпер гэта наш маральны доўг, абавязак, стымул рухацца наперад і наша нацыянальная ідэя.
Безумоўна, тлумачальная работа па змяненнях і дапаўненнях у Асноўны Закон павінна быць працягнута і на гэтым этапе. Ідзіце ў навучальныя і працоўныя калектывы, сустракайцеся з людзьмі па месцы жыхарства, выступайце на медыйных пляцоўках. Даносьце сутнасць прынятых канстытуцыйных навацый і тое, як яны будуць укараняцца ў наша паўсядзённае жыццё, які вынік асабіста для сябе адчуе чалавек.
Для парламентарыяў надыходзіць перыяд актыўнай, карпатлівай заканатворчай работы. Мы павінны прывесці ўсе заканадаўчыя і падзаконныя акты ў адпаведнасць з абноўленай Канстытуцыяй, па сутнасці — нанова выбудаваць іерархію нарматыўных прававых актаў. І тады Асноўны Закон будзе паўнацэнна і паспяхова працаваць для многіх пакаленняў беларусаў.
У адпаведнасці з заключнымі палажэннямі абноўленай Канстытуцыі на працягу года са дня ўступлення ў сілу адобраных змяненняў і дапаўненняў падлягае прыняццю закон, які вызначае кампетэнцыю, парадак фарміравання і дзейнасці Усебеларускага народнага сходу. Адначасова з гэтым законапраектам пакетным прынцыпам трэба прыняць законапраект «Аб грамадзянскай супольнасці».
На працягу двух гадоў неабходна прывесці ў адпаведнасць з Канстытуцыяй заканадаўчую базу. Усяго па папярэдніх падліках трэба будзе скарэкціраваць больш за 100 законаў.
У дадзены пакет уваходзяць сістэмаўтваральныя акты, якія ўстанаўліваюць прававы статус органаў дзяржаўнай улады і службовых асоб. У іх ліку — законы «Аб Прэзідэнце Рэспублікі Беларусь», «Аб Нацыянальным сходзе Рэспублікі Беларусь», «Аб статусе дэпутата Палаты прадстаўнікоў, члена Савета Рэспублікі Нацыянальнага сходу Рэспублікі Беларусь», «Аб Савеце Міністраў Рэспублікі Беларусь», «Аб мясцовым кіраванні і самакіраванні ў Рэспубліцы Беларусь», «Аб статусе дэпутата мясцовага Савета дэпутатаў», Кодэкс Рэспублікі Беларусь аб судаўладкаванні і статусе суддзяў. Пералічаныя заканадаўчыя акты знаходзяцца ў зоне пільнай нашай увагі і адказнасці, работа па іх ужо вядзецца.
Трэба будзе скарэкціраваць Рэгламент Савета Рэспублікі. У прыватнасці, неабходна ўнесці змяненні ў пералікі пытанняў агульнай і выключнай кампетэнцыі Савета Рэспублікі, пашырыць спіс формаў сумеснай работы з Палатай прадстаўнікоў, актуалізаваць паўнамоцтвы пастаянных органаў Савета Рэспублікі.
На парадку дня сесіі законапраекты, уключаныя ў План падрыхтоўкі праектаў заканадаўчых актаў на 2022 год. Усяго павінна быць унесена 20 законапраектаў, у тым ліку 4 зусім новых — «Аб рэгуляванні бяспекі пры выкарыстанні атамнай энергіі», «Аб страхавой дзейнасці», «Аб лізінгавай дзейнасці», а таксама вышэйзгаданы законапраект «Аб Усебеларускім народным сходзе».
Акрамя таго, з улікам правапрымяняльнай практыкі і змяненняў, што адбыліся ў заканадаўстве, плануецца карэкціроўка шэрагу законаў па пытаннях сацыяльнай абароны, працы і занятасці насельніцтва, парадку рэгістрацыі нерухомай маёмасці, правоў на яе і здзелак з ёю, у сферы прыродакарыстання і аховы навакольнага асяроддзя, заканадаўства аб транспарце, дзяржаўнай статыстыцы.
Наперадзе далейшая актуалізацыя Выбарчага і Крымінальна-выканаўчага кодэксаў, законаў «Аб дзяржаўным прагназаванні і праграмах сацыяльна-эканамічнага развіцця Рэспублікі Беларусь», «Аб асновах адміністрацыйных працэдур». Ёсць неабходнасць унясення чарговых змяненняў і дапаўненняў у Крымінальны кодэкс, у прыватнасці, увядзення крымінальнай адказнасці за публічнае распаўсюджванне заведама лжывай інфармацыі аб выкарыстанні Узброеных Сіл Рэспублікі Беларусь.
Традыцыйна самая сур’ёзная ўвага будзе ўдзелена законапраектам у сферах бюджэтна-фінансавай і падатковай палітыкі.
Працягнецца работа над законапраектамі, якія ўжо знаходзяцца ў Савеце Рэспублікі. Гэта больш за 30 дакументаў, накіраваных на ўдасканаленне заканадаўства, ліквідацыю неэфектыўных, устарэлых палажэнняў і прабелаў у прававым рэгуляванні.
Асаблівай сацыяльнай значнасцю валодаюць законапраекты па пытаннях барацьбы з карупцыяй, аб зваротах грамадзян і юрыдычных асоб, аб аказанні псіхалагічнай дапамогі насельніцтву, аб прафілактыцы безнагляднасці і правапарушэнняў непаўналетніх, аб фізічнай культуры і спорце, аб змяненні Грамадзянскага кодэкса. Не менш важныя законапраекты «Аб дзяржаўнай службе», «Аб ліцэнзаванні», Кодэкс Рэспублікі Беларусь аб архітэктурнай, горадабудаўнічай і будаўнічай дзейнасці.
Для аператыўнай і якаснай падрыхтоўкі законапраектаў ствараюцца адпаведныя рабочыя групы. У іх склад уваходзяць члены Савета Рэспублікі і работнікі Сакратарыята Савета Рэспублікі. Так, сфарміраваныя рабочыя групы па падрыхтоўцы законапраекта «Аб Усебеларускім народным сходзе», змяненняў у Выбарчы кодэкс Рэспублікі Беларусь ужо актыўна ўключыліся ў работу.
Дзейсным інструментам павышэння эфектыўнасці і якасці заканадаўчых актаў з’яўляецца экспертны савет. Такі фармат работы дае магчымасць усебакова і непрадузята ацаніць палітычныя, фінансава-эканамічныя, сацыяльныя і іншыя наступствы прыняцця рашэнняў.
Станоўча зарэкамендавала сябе практыка прыцягнення да разгляду праектаў дакументаў шырокага кола экспертаў з розных сфер. Экспертамі могуць быць не толькі спецыялісты, якія прафесійна займаюцца пытаннямі, што выносяцца на пасяджэнні, але і грамадзяне, якія ў сваёй штодзённай дзейнасці сутыкаюцца з той ці іншай праблемай і часта ведаюць яе лепш.
У прыватнасці, пры разглядзе пытанняў развіцця аграэкатурызму да ўдзелу ў пасяджэнні запрашаліся фермеры і грамадзяне, якія жывуць па суседстве з сядзібамі, што звярнуліся да нас на прыём па асабістых пытаннях. Сустрэча з пераможцамі школьнага конкурсу эсэ «Ведай сваю Канстытуцыю» паказала, што меркаванне хлопчыкаў і дзяўчынак магло быць вельмі карысным пры карэкціроўцы заканадаўства аб адукацыі.
Дзякую члену Савета Рэспублікі Аляксандру Сяргеевічу Карпіцкаму за цудоўную ідэю правядзення гэтага конкурсу.
Заканатворчая дзейнасць павінна весціся ў цесным узаемадзеянні з урадам, органамі мясцовага кіравання і самакіравання, з усімі зацікаўленымі. Мы працуем на агульны вынік.
У мэтах забеспячэння на месцах сумеснай работы ўсіх зацікаўленых функцыянуе Савет па ўзаемадзеянні органаў мясцовага самакіравання. Цяпер вядзецца падрыхтоўка мерапрыемстваў, накіраваных на павышэнне эфектыўнасці ажыццяўлення мясцовымі Саветамі дэпутатаў сваіх паўнамоцтваў. Перспектыўным бачыцца выбудоўванне супрацоўніцтва Савета з філіяламі Беларускага інстытута стратэгічных даследаванняў, якія нядаўна адкрыліся ў абласных цэнтрах.
У рабоце над законапраектамі актыўна выкарыстоўвайце падыходы, напрацаваныя пры падрыхтоўцы праекта змяненняў і дапаўненняў Канстытуцыі Рэспублікі Беларусь, — правядзенне дыялогавых і дыскусійных пляцовак, экспертных круглых сталоў, сустрэч з працоўнымі калектывамі і грамадзянамі па месцы жыхарства... Нашы людзі ўжо прызвычаіліся да такой актыўнасці, і іх патэнцыял павінен быць задзейнічаны на карысць справы. Акрамя таго, уцягненне зацікаўленых у працэс распрацоўкі законапраекта з’яўляецца гарантыяй яго сацыяльнай падтрымкі і належнай рэалізацыі.
У новых рэаліях заканадавец — гэта не проста спецыяліст, здольны надаць думцы юрыдычную форму. Цяпер мы павінны адпавядаць значна больш важкім патрабаванням: умець працаваць з грамадскай думкай, генерыраваць ідэі, юрыдычна іх афармляць, суправадзіць законапраект да лагічнага завяршэння, аж да яго рэалізацыі на практыцы. Калі будзеце бачыць, што ёсць недапрацоўкі ці шурпатасці, значыць, спыняцца нельга — ініцыіруйце далейшае ўдасканаленне гэтай прававой сферы.
Нам, парламентарыям, працаваць трэба як ніколі хутка, дакладна і высокапрафесійна. Думаць трэба аналітычна. Якасная юрыдычная тэхніка — гэта нашы настройкі па ўмаўчанні. З улікам плануемага аб’ёму, складанасці, важнасці работы і наяўнага часавога люфту — па-іншаму нельга. Ад таго, як мы з вамі адпрацуем найбліжэйшыя два гады, непасрэдна залежыць далейшы ход канстытуцыйных пераўтварэнняў.
Паважаныя члены Савета Рэспублікі!
Адным з самых важных кірункаў работы Савета Рэспублікі — палаты тэрытарыяльнага прадстаўніцтва — з’яўляецца работа з насельніцтвам. Мы, члены Савета Рэспублікі, павінны быць максімальна ўцягнуты ў жыццё людзей ва ўсіх кутках краіны, ведаць іх праблемы і прапаноўваць магчымыя рашэнні. Асабліва цяпер, калі ўсім — маладым і старэйшым, навучэнцам, працоўным і пенсіянерам, у горадзе і сельскай мясцовасці, і нам з вамі — дзяржаўным служачым — даводзіцца, што называецца, «выходзіць з зоны камфорту» і вучыцца жыць у зменлівых умовах.
Часам людзям сапраўды складана самастойна разабрацца ў перыпетыях сённяшняга дня, справіцца з гібрыднымі атакамі нашых зласліўцаў. Таму на першы план выходзіць тлумачальная работа з насельніцтвам — людзі павінны ведаць праўду, мець магчымасць планаваць будучыню і разлічваць уласныя сілы.
Ідзіце ў народ і тлумачце, што 2022-і будзе няпростым, давядзецца ўсім папрацаваць на поўную моц. Пры гэтым усё ў нас добра складзецца і без Захаду, але трэба крыху пачакаць і пацярпець, каб перастроіцца. Размаўляйце з людзьмі сумленна і адкрыта на тэмы, якія іх хвалююць.
Усе павінны ўсвядоміць, што не трэба паддавацца на правакацыі і фэйкі.
Мы баранілі і будзем бараніць Беларусь. Суверэнітэт — гэта для нас святое. А не падтрымліваць сваю краіну, сваю ўладу, свой народ — значыць выступаць супраць Беларусі на баку тых, хто спрабуе знішчыць беларускую дзяржаўнасць. Пасярэдніх пазіцый сёння няма.
Асаблівую ўвагу трэба аддаваць псіхалагічнаму мікраклімату ў працоўных калектывах. Усе павінны быць настроены на работу. Працоўная і выканаўчая дысцыпліна павінна быць на самым высокім узроўні. Цяпер зусім не той час, каб адцягвацца ад сапраўды важных спраў.
Яшчэ адзін прыярытэт Савета Рэспублікі ў рабоце з людзьмі — разгляд зваротаў. Мы нясём адказнасць за якасць жыцця людзей па ўсёй краіне, за сацыяльнае самаадчуванне рэгіёнаў, а значыць — абавязаны ўключацца ў вырашэнне праблем нашых грамадзян.
У складзе Савета Рэспублікі — людзі з унікальным прафесійным і жыццёвым вопытам, якія прапрацавалі на многіх пасадах у рэгіёнах і на рэспубліканскім узроўні. Сёння няма пытанняў не нашых! Усё, што хвалюе людзей, — гэта кампетэнцыя Савета Рэспублікі.
У студзені — лютым 2022-га ў параўнанні з аналагічным перыядам мінулага года колькасць зваротаў, якія паступілі да членаў Прэзідыума Савета Рэспублікі, павялічылася на 36 працэнтаў. Рост колькасці зваротаў адзначаны з усіх рэгіёнаў краіны. Структура захавалася: асноўная маса зваротаў — гэта горад Мінск, 17 працэнтаў — Мінская вобласць, па 9 працэнтаў — Брэсцкая і Гомельская вобласці, астатнія рэгіёны — каля 7 працэнтаў на кожны.
У многім названая дынаміка абумоўлена правядзеннем Саветам Рэспублікі шырокамаштабных мерапрыемстваў па тлумачэнні палажэнняў праекта змяненняў і дапаўненняў Канстытуцыі Рэспублікі Беларусь. У гэтым плане станоўча зарэкамендавала сябе створаная пры Савеце Рэспублікі грамадская прыёмная. Перакананая, што дадзены фармат трэба актыўна выкарыстоўваць пры падрыхтоўцы іншых законапраектаў, якія маюць асаблівую сацыяльную значнасць і цікавыя людзям.
Да членаў Савета Рэспублікі людзі звяртаюцца з самымі рознымі пытаннямі: жыллёва-камунальная гаспадарка, будаўніцтва, землекарыстанне, сацыяльнае і пенсіённае забеспячэнне, ахова здароўя. Пры гэтым часта звароты паступаюць да нас пасля таго, як яны не вырашаюцца на месцах.
У сувязі з гэтым асаблівую значнасць набывае якасная арганізацыя разгляду зваротаў. Нельга дапускаць, каб звароты перанакіроўваліся ў тыя дзяржаўныя органы, дзеянні якіх абскарджваюцца. Члены Савета Рэспублікі павінны браць актыўны і самы непасрэдны ўдзел у разглядзе зваротаў. Усе пытанні павінны знаходзіцца на нашым кантролі да іх лагічнага вырашэння. Заяўнікі павінны атрымліваць ад нас дакладныя, аргументаваныя тлумачэнні, каб ім не прыйшлося паўторна звяртацца з гэтымі ж пытаннямі.
Акрамя таго, членам Савета Рэспублікі трэба смялей спаганяць з мясцовых органаў улады за цяганіну і бяздзейнасць. У нас такія паўнамоцтвы ёсць.
Ні ў якім разе нельга адштурхоўваць чалавека, паспрабуйце хоць бы паглыбіцца ў яго праблемы. Нават калі заяўнік не мае рацыю або з ім ужо спынена перапіска — прашу вас: пагутарыце з чалавекам, яшчэ раз растлумачце яму гэта. Ніводны наш грамадзянін не павінен адчуваць сябе непатрэбным, выкінутым на абочыну лёсу. Не трэба крыўдзіць нашых людзей.
Паралельна з разглядам зваротаў членам Савета Рэспублікі неабходна выконваць задачы па маніторынгу цэн у гандлёвых сетках, аптэках, кантролі за своечасовай выплатай заработнай платы. Члены Савета Рэспублікі на пастаяннай аснове аказваюць садзейнічанне грамадзянам у працаўладкаванні на прадпрыемствах у рэгіёнах. Для людзей гэта — пытанні сацыяльнай справядлівасці.
У рабоце з людзьмі практыкуйце самыя розныя формы, якія будуць дэманстраваць вашу адкрытасць людзям і гатоўнасць дапамагчы ім. Нам усім трэба смялей пераходзіць у рэжым прамой трансляцыі, прыёмаў грамадзян без папярэдняга запісу, прамых тэлефонных ліній без выкарыстання сакратароў-аператараў. Падобныя ўмоўнасці звычайна ўспрымаюцца людзьмі як перашкоды, што не садзейнічае ўстанаўленню даверлівага дыялогу з прадстаўнікамі ўлады.
Працягвайце выкарыстоўваць усе магчымасці дзяржаўных СМІ, афіцыйных рэсурсаў Савета Рэспублікі, асабістыя старонкі ў сацыяльных сетках. Але не забывайце — нішто не заменіць жывых чалавечых зносін. У непасрэдным асабістым кантакце «вочы ў вочы» — ёсць шанц дастукацца да кожнага і данесці сваю пазіцыю. Менавіта праз жывыя чалавечыя зносіны ў нас ёсць шанц выпрацаваць народны імунітэт да фэйкаў, хлусні ды фальшу і разам супрацьстаяць разгорнутай супраць Беларусі гібрыднай вайне.
Паважаныя калегі!
Не менш важным кірункам у нашай рабоце з’яўляецца грамадская дзейнасць. На ўласным прыкладзе мы павінны паказваць людзям канструктыўную грамадзянскую пазіцыю, вучыць іх наладжваць нармальныя чалавечыя адносіны і весці цывілізаваны дыялог.
У Савеце Рэспублікі функцыянуюць пярвічныя ячэйкі Беларускага саюза жанчын, прафсаюзнай арганізацыі, а ў лютым 2022 года створана пярвічная арганізацыя Беларускага рэспубліканскага саюза моладзі. Мы бачым яшчэ перспектывы ўласнага развіцця ў гэтым плане.
Аднак відавочна, што сёння наспела патрэба ў адзінай нацыянальнай канцэпцыі развіцця грамадзянскай супольнасці, стаўпамі якой выступаюць нашы асноўныя грамадскія аб’яднанні. Папярэдне трэба абагульніць назапашаны досвед дзейнасці грамадскіх структур у нашай краіне, выпрацаваць адзіныя падыходы да забеспячэння грамадзянскага ўдзелу ў прыняцці ключавых рашэнняў.
Лічу правільным даць магчымасць усім грамадскім інстытутам выказаць сваё меркаванне па дадзеным пытанні. Прапаную падумаць аб арганізацыі на базе Савета Рэспублікі пляцоўкі для збору і абмеркавання ідэй і канкрэтных ініцыятыў па развіцці грамадзянскай супольнасці ў Беларусі. Такая пляцоўка можа стаць пастаянна дзеючым сувязным звяном паміж прадстаўнікамі ўлады і грамадзянскай супольнасці пры рэалізацыі стваральных праектаў і ініцыятыў.
Прынцыпова важна, каб у грамадскім жыцці ўзрасла роля моладзі. Матываваная, адукаваная, актыўная моладзь — гэта стратэгічны рэсурс любой краіны. Неабходна больш актыўна ўцягваць моладзь у сацыяльна карысную дзейнасць праз органы самакіравання, грамадскія аб’яднанні маладзёжнай накіраванасці, маладзёжныя саветы і парламенты.
Для нас, парламентарыяў, работа з моладдзю застаецца прыярытэтам. Сёлета завяршаецца тэрмін паўнамоцтваў першага склікання Маладзёжнага парламента. Можна сказаць, што гэта наш пілотны праект і ён дастаткова паспяхова рэалізаваны, эфект ёсць і ёсць перспектывы. Мы бачым, што дзейнасць у гэтым кірунку трэба абавязкова прадоўжыць.
Членамі Маладзёжнага парламента павінны быць тыя хлопцы і дзяўчаты, якія хочуць займацца гэтай работай па закліку сэрца, у якіх сапраўды ёсць стрыжань, якія ўсведамляюць — гэта мая краіна і я буду рабіць усё, каб захаваць у ёй мір, спакой і парадак. Яны павінны дакладна разумець працэсы, якія адбываюцца, стаць праваднікамі меркавання, аўтарытэтам для моладзі ў рэгіёнах. Увогуле, павінны імкнуцца ў Маладзёжны парламент не дзеля таго, каб зрабіць сабе імя, а каб сваім імем праслаўляць арганізацыю і моладзь Беларусі.
У нас ёсць вялікія чаканні, што члены Маладзёжнага парламента змогуць данесці праўду аб Беларусі і сітуацыі вакол нашай краіны да сваіх аднагодкаў за мяжой, здолеюць выбудаваць правільныя доўгатэрміновыя адносіны з імі, якія стануць надзейным падмуркам узаемапаважлівага і ўзаемавыгаднага супрацоўніцтва з іншымі дзяржавамі ў розных сферах.
Прашу вас, паважаныя члены Савета Рэспублікі, прадоўжыць сустрэчы з моладдзю, весці адкрыты сумленны дыялог, удзельнічаць у прапанаваных імі праектах і падтрымліваць маладзёжныя ініцыятывы. Бо ад таго, якую змену мы выхаваем, наколькі падрыхтуем да самастойнага жыцця, залежыць нашая агульная будучыня.
Паважаныя члены Савета Рэспублікі!
Паважаныя запрошаныя!
На цяперашнім этапе перад Саветам Рэспублікі стаяць сур’ёзныя задачы, вырашэнне якіх запатрабуе максімальнай самааддачы, мабілізацыі ўсіх нашых ведаў і прафесіяналізму, жорсткага парадку і выканаўчай дысцыпліны.
Нас чакае напружаная работа па ажыццяўленні канстытуцыйных навацый, дасягненні абазначаных кіраўніком дзяржавы ў ходзе Паслання беларускаму народу і Нацыянальнаму сходу Рэспублікі Беларусь мэт і прыярытэтаў, далейшай рэалізацыі рашэнняў шостага Усебеларускага народнага сходу, Праграмы сацыяльна-эканамічнага развіцця краіны.
Як сказаў наш Прэзідэнт, паважаны Аляксандр Рыгоравіч Лукашэнка, «не мае значэння — займаем мы высокую пасаду, вырошчваем хлеб, пішам карціны або робім навуковыя адкрыцці, сучасны свет прымушае кожнага больш актыўна ўключацца ў палітычнае жыццё і мысліць дзяржаўна. Сёння, калі хочаце, гэта адзіна правільны шлях да захавання свайго суверэннага права жыць і развівацца як нацыя на сваёй гістарычнай зямлі».
Упэўненая, што мы зробім усё магчымае для далейшага развіцця і працвітання роднай Беларусі.
Міру і дабра нашай любімай Радзіме!
Сумесныя праекты ядзерных тэхналогій.
У парадку дня — зацвярджэнне Канцэпцыі нацбяспекі і Ваеннай дактрыны.
