Ці могуць нарасты на ствале і галінах яблыні быць асаблівасцямі дрэва і не таіць у сабе небяспекі? Могуць, але такія выпадкі адзінкавыя, і найчасцей культура ў небяспецы.
Іх складана з чымсьці пераблытаць. Характэрныя шэра-зялёныя нарасты з`яўляюцца ў асноўным на старых ці недагледжаных дрэвах і паступова захопліваюць усю паверхню ствала і шкілетных галін. У выніку пашкоджаныя пасадкі запавольваюць свой рост, дрэнна пладаносяць, а з часам іх галіны засыхаюць і адміраюць.
Што рабіць? Выдаліць мох і лішайнікі з дрэў можна як апрацоўкай пестыцыдамі, так і механічным спосабам. Першы варыянт падыходзіць для позняй восені (пасля лістападу). Прыгатуйце 5 %-ны раствор жалезнага купарвасу (500 г на 10 л вады) і апрацуйце ствалы, шкілетныя галінкі дрэў і прыствольныя кругі. Праз тыдзень лішайнікі і мхі павінны адпасці самі, а глеба будзе абеззаражана.
Другі спосаб можна ўжываць у любую пару года, але лепш усё ж скарыстацца ім у перыяд вегетацыі. Лішайнікі і мох выдаляюць з дрэў ручным спосабам, выкарыстоўваючы цвёрдую шчотку. Пасля заканчэння мерапрыемстваў па ачыстцы раслін трэба пабяліць ствалы дрэў вапнай.
Калі нарасты мхоў і лішайнікаў на яблыні нязначныя, скарыстайцеся народным метадам. Змяшайце 1 кг солі, 2 кг дрэвавага попелу з двума кавалкамі гаспадарчага мыла і развядзіце ўсё гэта ў 10 л гарачай вады. Добра змяшайце, давядзіце да кіпення, астудзіце і нанясіце атрыманы састаў на ствалы, а пры неабходнасці — і галіны дрэў.
Нараўне з імхом і лішайнікамі, пакінутая без увагі яблыня можа «абзавесціся» і грыбамі, якія таксама могуць выглядаць як нарасты. Напрыклад, белыя нарасты на яблыні часта — нішто іншае, як губы, якія атакавалі дрэва. Могуць пашкоджваць пладовую культуру і іншыя грыбы.
Што рабіць? Пры выяўленні адзінкавых грыбоў на галінцы ці ствале паспрабуйце дапамагчы дрэву. Для гэтага абрэжце пашкоджаныя галіны каля самога ствала. Калі грыбы выяўлены на ствале, зрэжце іх і зачысціце месца, дзе яны раслі, да здаровай тканкі. Зрэз на дрэве прадэзінфіцыруйце 3 %-м растворам меднага купарвасу (300 г на 10 л вады).
Калі грыбамі заражана большая частка ствала, пашкоджанае дрэва прыйдзецца спілаваць, пень выкарчаваць і ўсё гэта спаліць.
Акрамя нарастаў, гэтае грыбковае захворванне спрыяе з'яўленню язваў на кары яблынь, якія разрастаюцца і цямнеюць, а таксама высыханню асобных участкаў пашкоджанай кары. Пры цытаспарозе яблыні кара адамрэ разам з асобнымі галінкамі. Хвароба можа пагражаць дрэву на любым годзе яго жыцця.
Што рабіць? Пры выяўленні цытаспорозу вясной, у перыяд набракання ліставых пупышак, апырскайце дрэвы прэпаратам «ХАМ» (40 г на 10 л вады). Ім жа яблыні апрацоўваюць адразу пасля цвіцення ў той жа дазіроўцы. А непасрэдна перад цвіценнем выкарыстоўваюць медны купарвас (50 г на 10 л вады). Даросламу дрэву дастаткова 5 л раствору прэпаратаў, маладому — 2 л.
Падчас цвіцення яблыні не апрацоўваюць. Як і ў выпадку са здыманнем імхоў і лішайнікаў, апрацаваныя дрэвы пасля варта пабяліць. Гэта робяць у лістападзе ці сакавіку. Выяўленыя ўвесну хворыя галіны трэба абрэзаць і знішчыць, а плямы невялікага памеру зачысціць.
Некаторыя садоўнікі сцвярджаюць, што ў нарастах на дрэве таксама могуць «маскіравацца» і калоніі тлі. Каб праверыць гэтую версію, уважліва агледзьце лісце дрэва. Там вы напэўна выявіце характэрныя ўздуцці.
Паветраныя карані з вялікай нацяжкай можна аднесці да нарастаў на дрэве. Часцей за ўсё гэты феномен з'яўляецца на прышчэпах праз нейкі час пасля правядзення прышчэпкі. Звычайна ўзнікненне паветраных каранёў ці іх зародкаў звязанае з тым, што асноўнае карэнішча не спраўляецца са сваёй функцыяй і «просіць дапамогі» ў надземнай часткі расліны.
Што рабіць? Калі прыствольны круг замульчыраваны, зніміце мульчу. Калі зямля там сухая, добра паліце дрэва. Калі вільготная і шчыльная — акуратна падрыхліце глебу. Звычайна гэтых дзеянняў дастаткова, каб паветраныя карані спыніліся ў росце.
Не варта блытаць з нарастамі на дрэвах і капакорань. Ён размяшчаецца на ствале або галінцы і павялічваецца за кошт камбію, напоўнены дробнымі драўнянымі вузельчыкамі спячых пупышак, якія могуць прачынацца і даваць пачатак новым ствалам расліны. Іншыя варыянты такога роду нарастаў — завіліна, якая мае форму шара, а таксама прыкаранёвы кап. Гэтыя утварэнні могуць мець розную прыроду, у тым ліку паталагічную. Але вонкава яны з'яўляюцца патаўшчэннем ствала ці ўласных тканак дрэва, якія прарастаюць вонкі, а не староннія нарасты.
Ірына ТАМКОВІЧ
З мастацтвам па жыцці.
Баявое ўзаемадзеянне найвышэйшага ўзроўню.
«Дзесяцігоддзі школьнае харчаванне нашых дзяцей будавалася на аснове зборніка рэцэптур».
