Стогадовы юбілей Беларускага фізкультурна-спартыўнага таварыства «Дынама», які адзначаўся18 красавіка, — найлепшы паказчык багатых традыцый не толькі самога таварыста, але і беларускага спорту. «Вы заўсёды з’яўляліся правадніком здаровага ладу жыцця, маральных і традыцыйных каштоўнасцяў нашай краіны. На вас заўсёды раўнялася нашае грамадства не толькі ў плане спорту, але і ва ўсіх астатніх кірунках. Мы заўсёды стараліся дапамагаць адзін аднаму, у нас вельмі шмат перспектыў і планаў, таму давайце ў далейшым працаваць разам на карысць нашай краіны, на карысць нашай Радзімы», — адзначыў прэзідэнт Нацыянальнага алімпійскага камітэту Віктар Лукашэнка падчас XXV канферэнцыі рэспубліканскага БФСТ «Дынама», якая праходзіць у штаб-кватэры НАК Беларусі. І пакуль пішацца сучасная гісторыя, варта пагартаць старонкі нядаўнай гісторыі «Дынама». Там шмат цікавага.
18 красавіка 1923 года па ініцыятыве Фелікса Дзяржынскага было створана спартыўнае таварыства «Дынама». У 1923 годзе, выконваючы ўказанне кіраўніцтва Галоўнага Палітычнага Упраўлення (ГПУ) аб удасканаленні фізічнай і баявой падрыхтоўкі асабовага саставу, група работнікаў штаба войскаў ГПУ Маскоўскай акругі на чале з Паўлам Уральцам выступіла ініцыятарам новай ведамаснай арганізацыі — пралетарскага спартыўнага таварыства (ПСА) «Дынама». Назву прапанаваў Леанід Нядоля-Ганчарэнка, начальнік палітаддзела ГПУ, былы працоўны завода «Дынама». У 1926 годзе з’явілася знакамітая дынамаўская эмблема (вытанчаная літара «Д» у белым ромбе), якую прыдумаў былы гулец каманды, а пасля вядомы праекціроўшчык і архітэктар Аляксандр Барысаў. Прыкладна ў гэты ж час гурткі «Дынама» сталі функцыянаваць і ў Беларусі.
У час Вялікай Айчыннай вайны былі разбураны амаль усе спартыўныя збудаванні Беларусі. Кваліфікаваных спецыялістаў для іх аднаўлення не хапала. Брацкія рэспублікі дзяліліся з беларусамі інвентаром, накіроўвалі вопытных і кампетэнтных трэнераў і выкладчыкаў. Вялікую працу для аднаўлення спартыўнай базы вяла грамадскасць. Дынамаўцы прымалі ў гэтай дзейнасці самы актыўны ўдзел. Кожны член таварыства абавязаўся адпрацаваць па сто гадзін на аднаўленні мінскага стадыёна «Дынама».
Ужо ў 1945 годзе на яшчэ не поўнасцю адноўленай арэне адбыліся першыя футбольныя матчы чэмпіянату краіны. 27 снежня 1948 была прынята гістарычная пастанова ЦК ВКП(б) «Аб ходзе выканання Камітэтам па справах фізічнай культуры і спорту дырэктыўных указанняў партыі і ўрады аб развіцці масавага фізкультурнага руху ў краіне і павышэнні майстэрства савецкіх спартсменаў». Гэтая пастанова стала важнейшым праграмным дакументам для савецкага фізкультурнага руху. У дакуменце з новай сілай падкрэсліваецца значэнне фізічнай культуры як важнага сродку камуністычнага выхавання, і вызначаюцца задачы фізкультурнага руху на бліжэйшыя гады: павышэнне масавасці, узняцце ўзроўню спартыўнага майстэрства і заваяванне сусветнага першынства па асноўных відах спорту.
Для рэалізацыі пастановы беларускія дынамаўцы ўзялі на сябе абавязацельствы па павелічэнні колькасці членаў таварыства, будаўніцтве і аднаўленні спортзбудаванняў. Было зацверджана новае палажэнне аб калектывах фізкультуры грамадства. Вялікае значэнне надавалася выкананню комплексу «Гатовы да працы і абароны», падрыхтоўцы інструктараў-грамаднікаў.
У тыя гады адной з лепшых лічылася секцыя бокса, лідарам якой быў Уладзімір Коган, які заваяваў у 1949 годзе званне чэмпіёна Савецкага Саюза. Паспяхова выступала дынамаўская валейбольная каманда, якая не раз заваёўвала сярэбраныя і бронзавыя медалі Усесаюзнага першынства таварыства. Менавіта ў тыя гады і менавіта з «Дынама» пачалася гісторыя беларускага фехтавання. У той час у Беларусі энтузіястаў фехтавання было мала: Герман Бокун, Леў Воблікаў, Аляксандр Разжывін, Аляксандр Аўсянкін, Барыс Белякоў, Юрый Дзясбах, Яўген Андрэеў. Калі ў Ленінград з’ехаў Канстанцін Булачкін, першы кіраўнік беларускага фехтавання, ролю лідара на сябе ўзяў Герман Бокун. Працягваючы выступаць на фехтавальнай дарожцы аж да Алімпійскіх гульняў у Мельбурне 1956 года, ён адначасова ствараў на стадыёне «Дынама» фехтавальны цэнтр.
Вынікі не прымусілі сябе доўга чакаць. Неўзабаве аматары спорту пачулі новыя імёны беларускіх фехтавальшчыкаў у саставе зборнай СССР — Арнольда Чарнушэвіча, Аляксандра Паўлоўскага, Таццяны Самусенкі. Пазней беларускую школу фехтавання праславілі пяціразовы чэмпіён свету Аляксандр Ніканчыкаў, алімпійскі чэмпіён Аляксандр Раманькоў, чатырохразовы алімпійскі чэмпіён Віктар Сідзяк. Незлічоная колькасць беларускія фехтавальшчыкі — дынамаўцы станавіліся пераможцамі і прызёрамі.
Свае трэнерскія перамогі Герман Бокун падзяляў з жонкай Ларысай — таксама выдатным трэнерам. Іх вучаніца Алена Бялова стала першай савецкай фехтавальшчыцай — чэмпіёнкай Алімпійскіх гульняў у асабістым першынстве. Некалькі пазней сярод беларускіх дынамаўцаў атрымаў яшчэ адзін від зброі — рапіра. Яе першаадкрывальнік трэнер Эрнэст Асіеўскі, які працаваў выкладчыкам фізкультуры ў сельскай школе пад Мінскам. Яго вучань Аляксандр Раманькоў стаў адным з самых выдатных майстроў рапірнага фехтавання.
Сярод найбольш развітых у грамадстве відаў спорту — лёгкая атлетыка. Чатыры разы перамагала на чэмпіянатах Еўропы мінчанка Марыя Іткіна. У лік наймацнейшых бягунняў на 800 метраў уваходзіла Лізавета Ермалаева. Годна прадстаўляў савецкую школу трайнога скачка Уладзімір Гараеў, які на Алімпійскіх гульнях 1960 года стаў сярэбраным прызёрам. На дзвюх Алімпіядах выступаў дынамавец з Гомеля Яўген Гаўрыленка — у Манрэалі ў 1976 годзе заваяваў бронзу ў бегу на 400 метраў з бар’ерамі.
Хвалебныя традыцыі ў дынамаўскіх гімнастаў. Дарогу на вялікі памост ім адкрыла вучаніца віцебскага трэнера Вікенція Дзмітрыева Ларыса Петрык. У 1964 годзе яна стала алімпійскай чэмпіёнкай у камандных практыкаваннях і вольных практыкаваннях. Працягнулі традыцыі Тамара Лазаковіч, абсалютная чэмпіёнка Еўропы. У лідарах дынамаўскага спорту заўсёды былі весляры. На Алімпійскіх гульнях у Маскве Уладзімір Парфяновіч заваяваў тры залатыя медалі, Віктар Рэнейскі стаў двухразовым алімпійскім чэмпіёнам у 1988 годзе ў Сеуле. «Дынама» дало дарогу знакамітым барцам Васілю Сюльжыну, Ігару Каныгіну.
У сувярэннай гісторыі беларускага спорту традыцыі «Дынама» працягвалі алімпійскія чэмпіёны Юлія Несцярэнка, Эліна Зверава, Яніна Правалінская-Карольчык (лёгкая атлетыка), Аляксандр і Андрэй Багдановіч (веславанне на каноэ), Марына Лобач (мастацкая гімнастыка). Незлічоную колькасць разоў на буйнейшых турнірах у гонар дынамаўцаў гучаў беларускі гімн.
І гэта толькі пачатак...
Валерыя СЦЯЦКО
Фіналістка праекта «Акадэмія талентаў» на АНТ — пра творчасць і жыццё.
На гэтым тыдні Цяльцы будуць проста незаменныя ўсюды, дзе іх ведаюць.
Аляксандр Курэц – самы малады народны выбраннік у сваім сельсавеце і адзіны дэпутат сярод сваіх калег па службе.
