Чарговы прыём грамадзян Старшынёй Савета Рэспублікі Наталлі Качанавай быў, як заўжды, насычаны рознымі пытаннямі: медыцына, жыллё і нават камерцыя. Слухаючы заяўнікаў, спікер адзначыла, што пры дапамозе такіх мерапрыемстваў можна вызначыць пытанні, якія патрабуюць карэкціроўкі заканадаўста. Многія праблемы яна бярэ пад асабісты кантроль, таму што складанасцяў у іх вырашэнні хапае.
Рыгор з Салігорска амаль 30 гадоў адпрацаваў шахцёрам на прадпрыемстве «Беларуськалій». У 2011-м ён атрымаў датэрміновую пенсію за выслугу гадоў. У гэты ж час у яго пачаў пагаршацца слых, і ён штогод праходзіў медкамісію. У 2019-м выйшла пастанова Міністэрства аховы здароўя № 74 «Аб правядзенні абавязковых і пазачарговых медыцынскіх аглядаў працоўных», якой узмацніліся падыходы да стану здароўя. І ў студзені 2020 года яго па стане здароўя вывелі з шахты. Шахцёр даказваў, што гэта прафесійнае захворванне, і мясцовыя ўрачы накіравалі яго ў 10-ю бальніцу ў Мінску, дзе ў яго выявілі нейрасенсорную тугавухасць, хранічны бранхіт і бранхіяльную астму. Ён вярнуўся да сябе ў паліклініку, дзе сталі правяраць, у тым ліку на рабочым месцы, ці прафесійныя гэта захворванні. На МРЭК у студзені 2021-га года яму прызначылі ІІІ групу інваліднасці і 15 % страты працаздольнасці. Рыгор у 55 гадоў выйшаў на пенсію. Год атрымліваў пенсію і дадаткова 15 % за страчанае на працы здароўе, а пасля выплаты зменшылі і групу памянялі. Такую гісторыю расказала на прыёме яго жонка Святлана:
— Праз год мужу знялі прафесійнае захворванне, прызначылі ІІ групу і ліквідавалі працэнт страты працаздольнасці, таму што летам 2021-га выйшла пастанова Саўміна № 304 «Аб медыка-рэабілітацыйных экспертных камісіях і медыцынскіх экспертызах», дзе сказана, што «ступень страты прафесійнай працаздольнасці не вызначаецца, калі наступствы няшчаснага выпадку на вытворчасці ці прафесійнае захворванне ў перыяд працоўнай дзейнасці не пацягнулі страты пацярпелым прафесійнай працаздольнасці да прызначэння яму пенсіі па ўзросце ці пенсіі за выслугу гадоў». І цяпер МРЭК кажа, што трэба было вырашаць гэтыя пытанні, калі пагоршыўся слы,. Чаму гэтую пастанову (2021-га) прымянілі да майго мужа, калі ён ужо прайшоў усе камісіі (у 2020-м) і год даказваў сваё прафзахворванне?
1 лютага 2022-га на МРЭК працэнты выплат па страце здароўя сапраўды абнулілі, аднак праз чатыры месяцы цэнтральная РМЭК аднавіла 5 % выплат з 15 %, патлумачыў Юрый ГОРБІЧ, намеснік міністра аховы здароўя:
— У 2019-м шахцёру была вызначана інваліднасць па асноўным захворванні, якое не з'яўляецца прафесійным, і гэта была памылка МРЭК, якая прызначыла яму 15 %. На той момант страта працаздольнасці была па асноўным захворванні. А вось у пастанове № 304 яшчэ сказана, што калі пацярпелы выконваў працу ў тых жа ўмовах без зніжэння кваліфікацыі... а прафесійнае захворванне ўзнікла пасля таго, як ён выйшаў на прафесійную пенсію, то страта вызначаецца ў 5 % (па тугавухасці), а вось хранічны бранхіт цяпер не ўлічваецца.
Наталля Качанава паабяцала асабіста вывучыць сітуацыю і заўважыла:
— Мы не будзем нікому дасылаць лісты, самі будзем разбірацца, падымем усе пастановы і вывучым іх. Я бачу, што нестыкоўкі ёсць. Чаму пастановы ўплываюць на людзей, у якіх ужо ўсё вызначана, якія ўжо атрымліваюць свае налічэнні, навошта мы іх чапаем?
Спікер Савета Рэспублікі падкрэсліла, што афіцыйныя адказы часта дасылаюць з вялікімі аб'ёмамі інфармацыі, а трэба, каб быў дакладны адказ на дакладанае пытанне чалавека.
Ірына з Баранавіч ужо дзесяць гадоў змагаецца з наступствамі вытворчай чэрапна-мазгавой траўмы сына, якую ён атрымаў у 25 гадоў. Маладому чалавеку давалі вельмі мала шанцаў, ён быў у коме. Спачатку паставілі ІІ нерабочую групу інваліднасці, цяпер яна ў яго ІІІ, і ён спрабуе працаваць, аднак хутка стамляецца, пачынаюцца болі, ён штомесяц на бальнічным.
— Раннюю рэабілітацыю сын атрымаў у Доме міласэрнасці, яе аплаціла фірма, дзе ён працаваў. Потым мы раз плацілі самі, але гэта было на той час звыш 15 мільёнаў. Цяпер штогод мы змагаемся за жыццё і хацелі б ізноў трапіць у Дом міласэрнасці, аднак гэта вельмі дорага (цяпер 3000 рублёў). А калі я да вас запісалася на прыём, мне адразу пазванілі і прапанавалі ехаць на рэабілітацыю ў Аксакаўшчыну, аднак нам тыя ўмовы не падыходзяць для позняй рэабілітацыі. Тым больш што нас адтуль адправілі і сказалі, што для нас там няма ўмоў, — падзялілася жанчына.
Наталля Качанава заўважыла, што спецыялісты высветляць, дзе, згодна з медыцынскімі паказаннямі сына жанчыны, яму можна прапанаваць найлепшую рэабілітацыю, і дадала, што ў Аксакаўшчыне праводзяць рэабілітацыю на ўсіх стадыях:
— Мы сур'ёзна займаемся аховай здароўя, у тым ліку і рэабілітацыяй, праходзіць поўны маніторынг сістэмы аховы здароўя. На дадзеным этапе я б вам парэкамендавала пагадзіцца на рэабілітацыю ў Аксакаўшчыне, а мы паглядзім і пракантралюем, што яму прызначаць: працэдуры, прэпараты. Калі такім людзям патрэбна рэабілітацыя, то варта вызначыць і патрэбную перыядычнасць у ёй.
Са скаргай на незаконны захоп ва ўласнасць шляхам падробкі подпісаў прадпрыемства «Агрэст» прыйшла да сенатара пенсіянерка Галіна. Такіх былых уладальнікаў маёмасці, якую яны прыватызавалі ў 1995-м і ўкладвалі свае грошы ў яе пакупку, восем чалавек, усе на пенсіі. Пасля да іх у давер увайшлі два чалавекі, якія сталі сузаснавальнікамі. Потым новыя саўладальнікі сталі здаваць будынак у арэнду.
— За ўвесь час мы не атрымалі на капейкі (а яны атрымалі за пяць гадоў 300 тысяч еўра), не праводзяцца сходы, яны не адказваюць на нашы лісты. З 2010 года мы звярталіся ў пракуратуру, міліцыю, нам усе раяць ісці ў суд, — расказала Галіна. — Летась мы даслалі ліст у генпракуратуру, а яна пераслала яго ў гарадскую, пасля ў раённую (Партызанскага раёна), адкуль адказалі, што наш зварот ананімны і разгляду не падлягае.
Наталля Качанава даручыла Надзеі Лазарэвіч, першаму намесніку старшыні Мінгарвыканкама, каб яна разам з Мінюстам разабралася, што гэта за ўласнік будынка, тым больш што ён там не адзін уласнік:
— Хай яна сустрэнецца з ім асабіста, разбярэцца, чаму так да людзей ставіцца, што яны вымушаны судзіцца, што ён у будынку робіць. Ну няхай бы выкупіў долю і займаўся сабе далей. Ён павінен выплаціць грошы па сваіх абавязацельствах. Трэба ўвогуле паглядзець на кожны будынак Мінска. Хто ўладальнік, што там робіць, каб не было вось так. І яшчэ трэба думаць, каму здаваць будынкі ў арэнду, каб гэта не перашкаджала суседзям у жылых дамах.
Наступны заяўнік, які ў адной асобе прадстаўляе і індывідуальнага прадпрымальніка, і ўласніка гандлёвага прадпрыемства, скардзіцца на налічаныя яму 500 тысяч падаткаў. Генадзь са Жлобіна як індывідуальны прадпрымальнік набыў будынак, дзе зрабіў рамонт, а ў 2005-м стварыў гандлёвае прадпрыемства, якому ён здаваў гэты будынак, зарэгістраваны на ІП (на яго). Прадпрыемства з часам пашыралася і ў 2018-м набыло з аукцыёну яшчэ адзін будынак, які зарэгістравалі на прадпрыемства, за кошт якога зрабілі і рамонт. Цяпер на прадпрыемстве працуе 280 чалавек, дзе вырабляюць і прадаюць хлебабулачныя вырабы (каля 30 тон) і кулінарыю (55 тон).
— Я здаваў памяшканне ў арэнду прадпрыемству (свайму ж) пяць гадоў бязвыплатна. Калі справы ў прадпрыемства пайшлі, пачаў браць арэндную плату (удвая ніжэйшую за рыначную). У 2020 годзе інспекцыя па падатках і зборах запатрабавала дакументы аб узаемадзеянні ІП з прадпрыемствам. Праз два-тры тыдні я пазваніў, мне сказалі, што ўсё нармальна. Даведку не далі, бо ўсё ў парадку было. Летась Дэпартамент фінансавых расследаванняў мяне зноў папрасіў прадставіць дакументы аб узаемаразліках, і там сказалі, што не было ў мяне ніякай праверкі ў 2020-м. Мне налічылі 500 тысяч падаткаў за тое, што ІП (я) здаваў памяшканне ў арэнду узаемазалежнай асобе (прадпрыемству) без аплаты. Я аплаціў гэтыя грошы, бо сказалі, што замарозяць рахункі, а мне дзелавая рэпутацыя даражэйшая, аднак я напісаў, што з гэтым не згодны. Я неаднаразова прасіў патлумачыць, як нам працаваць далей, каб было правільна, і што рабіць. Дайшла справа і да суда, і падатковая цяпер прызнае, што ў 2020-м яны рабілі камеральную праверку.
Прадпрымальніку ставяць у віну, што і ІП, і прадпрыемства зарэгістраваны па адным адрасе (хатнім Генадзя), што ён недастаткова добра развіваў уласнае прадпрыемства, зніжаў арэндную стаўку, здымаў 70 % здабытку, які ён забіраў як ІП, а яму кажуць, што гэта абнаяўліванне сродкаў. Усе абвінавачванні разглядаюцца ў комплексе, хаця прамых забарон законам і парушэнняў яго няма.
— Вы наўмысна зрабілі так, каб у прадпрыемства была павялічана затратная частка і яно магло плаціць менш падаткаў на прыбытак і падаходных падаткаў. З 2010 года прадпрыемства не выплачвае дывідэнды. Навошта плаціць, калі можна знізіць арэндную плату і тут жа зняць грошы на ўласнае карыстанне. Аднак калі б гэта было нейкай іншай кампаніі, а не самому сабе... Мы адштурхоўваемся ад тых фактаў, якія былі выяўлены ў ходзе праверкі. Даваць іншую кваліфікацыю вынікам праверкі я не маю права, — патлумачыў Уладзімір МУКВІЧ, намеснік міністра па падатках і зборах.
Такое адчуванне, што хтосьці тут недагаворвае, заўважыла спікер Савета Рэспублікі і даручыла разабрацца ў пытанні Камітэту дзяржкантролю, бо тут шмат незразумелага:
— Прадпрыемства сябе зарэкамендавала, і чалавеку трэба разумець, што рабіць. ІП закрываць, ці што? Трэба патлумачыць, што забаронена законам, а што не. Ён правільна пытае, што ён парушыў, што супрацьзаконна. За нешта ж завялі на чалавека крымінальную справу. Мы зараз разглядаем змяненні законаў па пытаннях прадпрымальніцкай дзейнасці, дык давайце прапішам, што нельга быць у адной асобе і ІП, і прыватным прадпрыемствам. Каб не было такіх сітуацый, што чалавек, здаецца, усё робіць па законе, а праблемы ёсць. Трэба ўнесці ў заканадаўства змены і абазначыць, што нельга рабіць, — рэзюмавала Наталля Качанава.
Падатковыя органы, магчыма, павінны збіраць ІП і прыватныя прадпрыемствы і тлумачыць, як і што яны павінны рабіць, заўважыла яна.
На прыём да Наталлі Качанавай прыйшлі Ігнацій і Ганна з просьбай дапамагчы маладой сям'і аб'яднацца. Жонка працуе ўрачом у Вілейцы, а муж — у дарожна-будаўнічым упраўленні ў Віцебску, і ім прыходзіцца жыць паасобку, таму сужэнцы хочуць, каб жонку пераразмеркавалі да мужа ў Віцебск.
— Я вам нічога не магу паабяцаць, тым больш што ў вас было мэтавае накіраванне, і гэта няправільна. Трэба падумаць, як зрабіць, каб і Вілейка не пацярпела, бо нам патрэбны там урачы-неўролагі, аднак і ў Віцебску яны патрэбны. Калі мы зможам знайсці нейкую адэкватную замену, магчыма, нехта захоча пераехаць працаваць у Мінскую вобласць, то можна будзе вырашыць праблему, адным словам, паспрабуем, — паабяцала Наталля Качанава.
Парламентарый дадала, што яна «за тое, каб у Віцебскай вобласці асядалі людзі, і трэба рабіць усё, каб там людзі заставаліся. На Міншчыне ў нас парадак».
Прыйшоў скардзіцца на адсутнасць жылля і 65-гадовы мужчына, які сцвярджае, што 30 гадоў абівае парогі ўстаноў, каб атрымаць сваё жыллё.
— 10 ліпеня 2020-га мужчына зарэгістраваны па дагаворы найму ў доме ў Смалявічах. 4 верасня 2020-га ён прыняты на ўлік асоб, якія маюць патрэбу ў паляпшэнні жыллёвых умоў, у Смалявіцкім райвыканкаме. Быў тады 1600-м у спісе. У асобным спісе на права атрымання сацыяльнага жылля мужчына быў 200-м (цяпер ён у гэтым спісе 164-ы). І яшчэ ён як інвалід ІІ непрацоўнай групы ўнесены (па асобнай падгрупе) за нумарам 6. Аднак адпаведна з артыкулам 98 Жыллёвага кодэксу ён не мае пераваг і знаходзіцца ў чарзе, як і астатнія, — пракаментаваў скаргу Віктар РАГУСКІ, намеснік старшыні Мінскага аблвыканкама, які дадаў, што з улікам хуткасці ўзвядзення жылля ў Смалявіцкім раёне для тых, хто мае ў ім патрэбу (сацыяльнае жыллё атрымаў 41 чалавек за два гады), чарга да яго дойдзе ў лепшым выпадку гады праз чатыры.
— Пераскочыць чаргу ніхто не мае права. Я не магу вам без чаргі выдзеліць жыллё, — заўважыла Наталля Качанава і прапанавала яму паспрабаваць варыянт арэнднага жылля па чарзе. — Сацыяльнае і арэнднае жыллё сёння не прыватызуецца і не прадаецца, таму раю вам паспрабаваць арэнднае жыллё. Яго вы можаце атрымаць ужо зараз, а сацыяльнае — праз чатыры гады.
Тут жа падлічылі, што мужчыну гэта абыдзецца ў 120—150 рублёў у месяц плюс налічэнні за камунальныя паслугі (50 %, бо ён інвалід). Са сваёй пенсіі ў 700 рублёў мужчына гэта пацягне, заўважыў ён і адразу пагадзіўся на прапанову сенатара, якая паабяцала, што будзе трымаць на кантролі пытанне атрымання мужчынам жылля.
Ірына СІДАРОК
Фота Віктара ІВАНЧЫКАВА
З мастацтвам па жыцці.
Баявое ўзаемадзеянне найвышэйшага ўзроўню.
«Дзесяцігоддзі школьнае харчаванне нашых дзяцей будавалася на аснове зборніка рэцэптур».
