Швед: Сапраўдны маштаб трагедыі яшчэ не ўстаноўлены

Сапраўдныя маштабы трагедыі масавага знішчэння мірных жыхароў у гады Вялікай Айчыннай вайны яшчэ трэба будзе ўдакладніць, заявіў журналістам перад пачаткам міжнароднага круглага стала «Генацыд беларускага народа» генеральны пракурор Андрэй Швед, перадае БелТА.

«Расследаванне будзе праведзена ў поўным аб’ёме, а праца будзе скончана толькі тады, калі мы праверым кожны факт знішчэння кожнага мірнага жыхара на тэрыторыі БССР. На сённяшні дзень намі дапытана амаль 18 тыс. жывых сведак, з іх 8 тыс. — вязні канцлагераў. Праведзена сумесна з калегамі са Следчага камітэта, Дзяржаўнага камітэта судовых экспертыз, Міністэрства абароны, іншых дзяржаўных органаў больш за 400 аглядаў месцаў здарэнняў. Але, на жаль, трэба казаць прама і выразна: да канца праўдзівы маштаб трагедыі яшчэ не ўстаноўлены», — адзначыў Андрэй Швед.

Ён падкрэсліў, што лічбы страшныя — нашмат больш, чым было названа ў папярэднія гады. «Толькі ў бліжэйшыя некалькі гадоў нам трэба сумесна з калегамі агледзець яшчэ больш за 200 месцаў масавага знішчэння людзей. Па сутнасці, наша краіна — адна вялікая брацкая магіла», — сказаў Андрэй Швед, дадаўшы, што няма ніводнага раёна, дзе б масава не знішчаліся жыхары.

Расследаванне крымінальнай справы аб генацыдзе праводзіцца на працягу больш за два гады. І за гэты час удалося практычна цалкам узнавіць карціну трагедыі, якая адбылася. Акупацыя тэрыторыі БССР доўжылася 1133 дні, праведзена не менш за 187 карных аперацый. «Поўнасцю або часткова знішчаны 12 287 населеных пунктаў. Гэта значыць, мы дадаткова ўсталявалі яшчэ больш за 3 тыс. ранняе ня вядомых фактаў», — праінфармаваў Андрэй Швед, дадаўшы, што гэтыя дадзеныя не канчатковыя. Раней гаварылася пра 9,2 тыс. спаленых вёсках і вёсках.

Было знішчана не менш за 3 млн мірных жыхароў і ваеннапалонных, цалкам разбурана каля 200 буйных населеных пунктаў — гарадоў, пасёлкаў, раённых цэнтраў. «Чалавецтва — і мы пра гэта гаворым прама, выразна — не ведала такой працяглай, інтэнсіўнай, варварскай і кровапралітнай старонкі ў гісторыі якой-небудзь дзяржавы. Генацыд на тэрыторыі БССР ажыццяўляўся ва ўсіх вядомых чалавецтву формах: мірных жыхароў палілі, забівалі, расстрэльвалі з гармат, ціснулі танкамі, ужывалі электрычны ток, хваробы — быў, па сутнасці, элемент бактэрыялагічнай вайны, труцілі хімічнымі рэчывамі», — сказаў Андрэй Швед.

Паводле яго слоў, зверствы тварылі не толькі спецыяльныя службы, але і вайскоўцы вермахта, што доўга адмаўляла Германія. Яны маюць дачыненне да правядзення больш двух трэціх карных аперацый. Акрамя таго, даказана ўдзел карных нацыяналістычных падраздзяленняў практычна з усіх краін Заходняй Еўропы (латышскіх, літоўскіх, украінскіх, польскіх, французскіх, славацкіх, аўстрыйскіх, венгерскіх і інш.). І нацызм — страшная з’ява — не памёр у 1945 годзе.

«Мы звяртаем увагу, што тыя ж самыя дзяржавы, пад тымі самымі падставамі рыхтуюцца да чарговага паходу на Усход. І мы выдатна разумеем, зыходзячы з таго, што было ў гады Вялікай Айчыннай вайны, што рэальна стаіць за такімі задумамі. Яшчэ да нападу на Савецкі Саюз з 1938 года Гітлер і яго памагатыя, а потым і ўся Заходняя Еўропа рыхтаваліся да генацыду, вынішчэнню славянскага народа на акупаваных тэрыторыях. У 1939-1940 — х гадах — следства ўстанавіла і даказала-былі прынятыя асноўныя дакументы, у адпаведнасці з якімі 75% насельніцтва павінна было быць знішчана, 25% — звернута ў рабства. І з першых дзён акупацыі гэтыя планы рэалізоўваліся поўнамаштабна», — адзначыў Андрэй Швед.