Перагаворы прэм’ер-міністра Польшчы Дональда Туска з лідарамі фермерскіх арганізацый не прывялі да пералому сітуацыі. Кіраўнік «Салідарнасці індывідуальных фермераў» Томаш Абшанскі заўважыў, што Туск прыйшоў на сустрэчу з фермерамі «ні з чым», таму ніякай дамоўленасці дасягнуць не ўдалося. У той жа час польскі прэм’ер заяўляў, што на сустрэчы паведаміў сельгасвытворцам «вялікія навіны». Прадстаўнікі аграрыяў заявілі, што акцыі працягнуцца. Польскія сельгасвытворцы блакіруюць граніцу з Украінай і, паводле слоў прадстаўніка фермераў Анджэя Сабацінскага, аб спыненні пратэсту размова пакуль не ідзе. Чаму польскія ўлады так раз’юшылі фермераў?
Як вядома, ад лістапада мінулага года польскія перавозчыкі і фермеры перыядычна праводзяць дэманстрацыі, блакіруючы пункты пропуску на граніцы з Украінай з-за імпарту ўкраінскай сельгаспрадукцыі. Пратэсты супраць гэтага былі абвешчаныя нацыянальнымі аграрыямі з 9 лютага па 10 сакавіка, яны падтрымліваюцца Міністэрствам сельскай гаспадаркі Польшчы з патрабаваннем абмежаваць або поўнасцю забараніць увоз украінскіх тавараў. EFE нагадвае, што фермеры дабіваюцца таксама выхаду Польшчы з еўрапейскага пагаднення, мэтай якой з’яўляецца барацьба супраць шкодных выкідаў у атмасферу і дасягненне ў сельскагаспадарчай сферы «кліматычнага нейтралітэту» да 2050 года.
У восеньскі перыяд 2023 года краіны Цэнтральнай Еўропы былі вымушаны ўвесці забарону на імпарт сельскагаспадарчай прадукцыі з Украіны з-за адмовы ЕК падоўжыць эмбарга на пастаўкі ў некалькі краін рэгіёна чатырох відаў збожжавых і алейных культур — пшаніцы, кукурузы, рапсу і насення сланечніка. Венгерскі ўрад аднабакова падоўжыў эмбарга і пашырыў яго на яшчэ 20 відаў украінскай сельскагаспадарчай прадукцыі, уключаючы крупы, мяса, яйкі, алей, агародніну і мёд. Польшча і Славакія таксама аб’явілі аб захаванні забароны на пастаўкі збожжа з Украіны.
Пратэсная хваля ў Польшчы разгортваецца ўжо не першы месяц. Сакавік стаў у гэтым плане адметным. Пасля буйной акцыі пратэсту польскіх фермераў, якая праходзіла ў Варшаве на мінулым тыдні, былі затрыманы 55 чалавек. Пра гэта паведамілі польскія СМІ са спасылкай на даныя паліцыі. Адзначаецца, што маніфестанты каля будынку польскага Сейма пачалі разбіраць брукаванку і кідаць камяні, а таксама элементы дарожнай інфраструктуры ў праваахоўнікаў, адбываліся сутычкі з паліцэйскімі. Паводле даных паліцыі, некаторыя з пратэстоўцаў спрабавалі прайсці праз загароды, якія ахоўваюць будынак Сейма, але ім перашкодзілі гэта зрабіць. Праваахоўнікі прымянялі святлошумавыя гранаты, распылялі слёзатачывы газ каля парламента і ў суседнім жылым комплексе, дзе адбыліся сутыкненні. Паведамляецца, што 13 паліцэйскіх з раненнямі былі дастаўленыя ў бальніцу, адзін з іх атрымаў сур’ёзную траўму галавы.
Пратэстоўцы, якія сабраліся каля будынка канцылярыі прэм’ер-міністра Польшчы, спачатку падпалілі сімвалічную труну з надпісам «Фермер, ён пражыў 20 гадоў, яго забіў «Зялёны курс». Потым адзін з удзельнікаў акцыі паспрабаваў перакінуць яе праз загароду, за якой стаялі паліцэйскія, узнікла бойка. Як паведаміла выданне Fakt, кіраўнік польскага ўрада адзначыў, што некаторыя пратэстоўцы «па палітычных ці іншых матывах учынялі гвалт у адносінах да праваахоўных органаў».
Як піша Warszawa Wyborcza, паводле ацэнак Варшаўскага цэнтра бяспекі, у дэманстрацыі 6 сакавіка прынялі ўдзел каля 30 тысяч чалавек. Гарадскія ўлады мяркуюць звярнуцца да арганізатараў акцыі пратэсту з просьбай аб кампенсацыі страт, бо падчас маніфестацый была разбурана гарадская інфраструктура, у тым ліку пашкоджаны брук.
Як паведаміла РІА «Новости», супрацоўнікі паліцыі Варшавы шукаюць 12 чалавек, якія падазраюцца ва ўдзеле ў беспарадках, што адбыліся на пратэсных акцыях фермераў.
Фермеры паведамілі, што Туск папрасіў іх пачакаць да 15 сакавіка, калі ён узніме шэраг важных для іх тэм на ўзроўні ЕС. Аднак на гэтым узроўні свае «падыходы». Па сутнасці, нічога новага — Брусель займаецца слоўнай эквілібрыстыкай. Так, як заявіў намеснік кіраўніка Еўрапейскай камісіі Валдзіс Дамброўскіс, Еўрапейская камісія не можа задаволіць патрабаванні польскіх фермераў аб забароне ўвозу аграпрадукцыі з Украіны з-за таго, што... урад Польшчы раней у аднабаковым парадку забараніў імпарт украінскага збожжа. Пра гэта паведаміла ТАСС.
Намеснік кіраўніка ЕК заявіў, што сітуацыя з украінскім збожжам, якую абмяркоўвалі ў эфіры ўкраінскага тэлемарафону, выклікае мноства пытанняў. Польшча ўжо забараніла імпарт украінскага збожжа. Чаму тады, пытаецца Дамброўскіс, польскія фермеры пратэстуюць супраць гэтага збожжа, калі яно ўжо пад забаронай? Ён задаецца пытаннем, што рабіць у такой сітуацыі, нават калі ён і хацеў бы падтрымаць патрабаванні пратэстоўцаў.
Дамброўскіс сумняваецца ў законнасці забароны на ўвоз украінскага збожжа ў Венгрыю, Польшчу і Славакію, заявіўшы аб гатоўнасці прыняць меры супраць гэтых краін. Ён паведаміў аб тым, што былі адпраўлены папераджальныя лісты названым краінам і калі сітуацыя не зменіцца, будуць зроблены далейшыя крокі, уключаючы запуск працэдуры парушэння норм ЕС.
Раней стала вядома, што 22 еўрапейскія краіны накіравалі ліст у Еўракамісію, дзе патрабуюць растлумачыць тэрміны ўкаранення мер для вырашэння крызісу ў сельскай гаспадарцы. Аб гэтым паведаміла ТАСС са спасылкай на партал Euractіv. У лісце адзначаецца неабходнасць высвятлення пытанняў адносна запланаваных змен, якія будуць зроблены ў адказ на занепакоенасць аграрыяў. Цытуючы вытрымку з ліста, адрасаванага намесніку старшыні Еўракамісіі Марашу Шэфчавічу і камісару па сельскай гаспадарцы Янушу Вайцяхоўскаму, крыніца падкрэслівае важнасць аператыўнага вызначэння планаў і тэрмінаў. Ліст таксама адзначае цяжкасці, з якімі сутыкаюцца фермеры і адміністрацыі пры рэалізацыі адзінай сельскагаспадарчай палітыкі.
Прэм’ер-міністр Польшчы прапанаваў Еўрасаюзу адмяніць гандлёвыя прэферэнцыі, прадстаўленыя Кіеву пасля пачатку спецыяльнай ваеннай аперацыі, паведаміла РІА «Новости». Паводле яго слоў, патрэбны змены, якія абаранялі б рынак Еўропы і Польшчы, а таксама польскіх вытворцаў. «Пад зменамі мы разумеем неабходнасць вяртання плюс-мінус да правіл, якія дзейнічалі ў тавараабароце з Украінай і іншымі трэцімі краінамі да пачатку канфлікту», — сказаў кіраўнік польскага ўрада. Пры гэтым Туск быццам «мантру» дадаў, што Варшава не плануе закрываць граніцу для ўкраінскіх тавараў.
Сітуацыя на граніцы з Польшчай, якую працягваюць блакіраваць пратэстоўцы з польскага боку, выйшла за межы «і эканомікі, і маралі». Такую заяву зрабіў украінскі лідар Уладзімір Зяленскі падчас свайго відэазвароту, апублікаванага ў Telegram-канале, паведаміла ТАСС. На яго думку, неабходна «нарэшце» знайсці рашэнне ў сітуацыі, якая адбываецца на польскай граніцы. Зяленскі таксама заклікае Варшаву не выкарыстоўваць сітуацыю ва Украіне «ва ўнутранай палітычнай барацьбе».
Як вядома, у мінулым месяцы прэзідэнт Украіны прапанаваў польскаму ўраду правесці на граніцы дзвюх краін перагаворы на вышэйшым узроўні з удзелам прадстаўніка Еўракамісіі для вырашэння сітуацыі. Пазней Дональд Туск паведаміў, што ўрады Польшчы і Украіны абмяркуюць урэгуляванне абстаноўкі, але толькі напрыканцы сакавіка.
Канфлікт Варшавы і Кіева ў сувязі з блакіроўкай украінскіх грузаў на граніцы можа прывесці да таго, што Польшча абмяжуецца выключна ваенна-тэхнічным супрацоўніцтвам з Украінай. Пра гэта lenta.ru распавёў палітолаг Дзмітрый Жураўлёў.
Паводле яго слоў, для Польшчы важнейшая эканоміка ўласнай краіны, чым падтрымка Украіны. «Грошы — гэта самае важнае. Як толькі ўзнікае тэма грошай, сяброўства хутка знікае», — растлумачыў палітолаг. Ён заўважыў, што афіцыйная Варшава залежыць ад сваіх фермераў — яны важны электарат.
Як адзначыў у эфіры «Альфа Радыё» аналітык Беларускага інстытута стратэгічных даследаванняў Аляксей Аўдонін, у Польшчы палітычнае кіраўніцтва і эліты, якія звязаны з Вялікабрытаніяй і ЗША, дзейнічалі па ўказцы англасаксонскіх карпарацый і поўнасцю адкрылі краіну для ўкраінскіх тавараў: «У першую чаргу для тавараў сельскай гаспадаркі, перапрацоўкі. Мы неаднойчы казалі аб тым, каму ў рэальнасці належаць гэтыя тавары з тэрыторыі Украіны. Яны належаць тым жа амерыканскім і брытанскім карпарацыям. Яны даўно ўжо выкупілі гэтыя ўрадлівыя землі, сельгасугоддзі і аграрны сектар. Зразумела, што амерыканцам трэба зарабіць. І яны кажуць палякам: „Сябры, вы адкрываеце рынак, мы туды пастаўляем прадукцыю, зарабляем на вас і на вашых грамадзянах“. Але ў Польшчы, гістарычна так склалася, вялізны аграрны сектар. Прытым прыватны сектар фермераў. І яны кажуць: нічога, маўляў, мы гэтых вашых фермераў збанкрутуем, яны для нас не ўяўляюць ніякай сілы, вы прымяніце паліцэйскія падраздзяленні, яны задушаць усе гэтыя бунты. Вось што адбываецца. Польская палітычная эліта ўвогуле не лічыцца з інтарэсамі сваіх грамадзян. Як вынік, мы бачым сапраўдны пратэст і хваляванне. Перадрэвалюцыйная сітуацыя вельмі моцная».
Аналітык адзначыў, што ўлады краіны спрабуюць стрымаць гэты націск. «Яны спрабуюць іх неяк улагодзіць. Але як ты супакоіш фермераў, калі яны выдатна разумеюць, што, напрыклад, пшаніцу яны не прададуць па неабходных цэнах? У выніку ўжо гэтым летам больш за палову фермераў могуць збанкрутаваць. А яны ўсе, у прынцыпе, закрэдытаваны. Тэхніка, закупка збожжа для сяўбы і гэтак далей. Усё гэта, натуральна, можа прывесці поўнасцю да абвалу аграрнага сектара Польшчы. Таму яны і пратэстуюць, — падкрэсліў Аляксей Аўдонін. — Але мы бачым, як Польшча і ў чыіх інтарэсах зрабіла выбар».
Дональд Туск і яго каманда не прынясуць нічога добрага палякам, бо не прадстаўляюць іх інтарэсы. Такое меркаванне на YouTube-канале БелТА выказаў польскі палітолаг і публіцыст Томаш Грыгуч. «Можна сказаць, што замест чумы мы атрымалі халеру. Дональд Туск ужо кіраваў два тэрміны — у 2007 і ў 2015 гадах. Ён прынёс Польшчы дастаткова разбурэнняў. На жаль, у палякаў кароткая памяць. Акрамя таго, яны галасавалі за Туска наперакор ПіС», — сказаў Томаш Грыгуч.
Польскі палітолаг зазначыў, што «Права і справядлівасць» — гэта праўкраінская партыя, якая абараняе інтарэсы Украіны, а таксама Злучаных Штатаў. Разам з тым, дадаў ён, Дональд Туск нічым не адрозніваецца ад прадстаўнікоў ПіС. На думку палітолага, у Сейме ніводная партыя не абараняе польскія інтарэсы. «Калі беларусы хочуць дэмакратыі, няхай паглядзяць, як яна выглядае ў Польшчы, дзе ў Сейме ўсе партыі служаць чужым інтарэсам. Беларусы жадаюць такой дэмакратыі? Паглядзіце, як гэта выглядае ў Польшчы. У нас няма сваіх прадпрыемстваў, няма сваёй вытворчасці, нават зямлю ў нас забралі. Цяпер нашы фермеры вымушаныя абараняць свае інтарэсы на польска-ўкраінскай граніцы, — адзначыў Томаш Грыгуч. — А ўрад Дональда Туска будзе пасылаць войскі і паліцыю, каб іх разагнаць».
Адзін з лідараў пратэстаў Раман Кондраў раней заявіў, што фермеры адчуваюць сябе ашуканымі камандай прэм’ер-міністра Туска. «Фермеры ўпартыя і не здаюцца. Нас заваліла зернем з Украіны. Розныя мафіі завозяць гэтае зерне ў Польшчу», — заўважыў Кондраў. Польскія фермеры злуюцца не на простых украінцаў, а на ўкраінскіх алігархаў. «Усе рынкі збыту былі захоплены Украінай», — канстатаваў прадстаўнік фермераў. Кондраў лічыць, што Туск блефаваў, калі абяцаў аграрыям вырашыць іх праблемы: «Мы, фермеры, галасавалі за Туска. Мы чакалі ад яго прадметнага супрацоўніцтва, а не проста абяцанняў».
Як паведаміў парталу wіadomoscі.wp.pl. прафесар кафедры сельскай эканомікі Інстытута развіцця вёскі і сельскай гаспадаркі Польскай акадэміі навук Славамір Каліноўскі, склалася тупіковая сітуацыя, якая без доўгатэрміновай стратэгіі з’яўляецца «шляхам у нікуды». Дыялог з урадам Туска не прывёў да канкрэтных вынікаў, што вельмі засмуціла аграрыяў. Яны незадаволены палітыкай у дачыненні да сельскагаспадарчага сектара і не маюць намеру мірыцца з новымі парадкамі, а таксама плануюць маштабную блакаду найбуйнейшых магістраляў і гарадоў па ўсёй краіне, паведаміў тэлеканал СТБ. «Будзем стаяць далей на барыкадах, пратэставаць, — заявілі фермеры. — На 20 сакавіка анансуем пратэсты ва ўсёй краіне. З 7 да 19 гадзін уся Польшча спыніцца. Дзеці не даедуць да школ, людзі не даедуць да работы, але ў нас няма іншага выйсця. Нашы гаспадаркі на мяжы банкруцтва, мы павінны зрабіць усё, каб урад нас пачаў сур’ёзна ўспрымаць. Павінны даціснуць».
Пётр ДУНЬКО
З мастацтвам па жыцці.
Баявое ўзаемадзеянне найвышэйшага ўзроўню.
«Дзесяцігоддзі школьнае харчаванне нашых дзяцей будавалася на аснове зборніка рэцэптур».
