Бьюці-рэцэпты XVІІІ стагоддзя аднаўляюць у Грабаўцы

Жыхары вёскі Грабаўка, што ў Гомельскім раёне, рыхтуюцца крыху больш чым праз месяц правесці першы на Гомельшчыне рэгіянальны фестываль «Імяніны ў Кацярыны». 

Ідэі і напрацоўкі актыўных і творчых вяскоўцаў знайшлі прызнанне ў міжнародным турыстычным праекце «Дарогамі Кацярыны». Гэта натхніла жыхароў Грабаўкі развіваць уласны турыстычны праект. Першы вясковы фестываль, прысвечаны гісторыі і культуры XVІІІ стагоддзя, арганізуюць педагогі і школьнікі Грабаўскай сярэдняй школы Гомельскага раёна, супрацоўнікі мясцовага дома культуры і Грабаўскі сельсавет пры падтрымцы раённага Савета дэпутатаў. У планах — заахвоціць надалей да ўдзелу ў фестывалі жыхароў розных рэгіёнаў, не толькі Гомельшчыны.

Знаёмства са шматвяковай гісторыяй гэтых мясцін, перакананы жыхары Грабаўкі, — перспектыўны кірунак для развіцця рэгіянальнага турызму. Вёска размяшчаецца амаль у 30 кіламетрах ад Гомеля. У свой час яна належала панскаму роду Фашчаў. Тут былі пабудаваныя сядзібны дом, маслабойня, бровар і цукровы завод, некалькі млыноў, развівалася гарбарная вытворчасць, была адкрыта школа, а ў 1818 годзе пабудавана каталіцкая капліца.

Дырэктар Грабаўскай сярэдняй школы Таццяна Мацюшэнка — адна з самых вядомых мясцовых краязнаўцаў і захавальніца гісторыі роднага населенага пункта. Яна нагадвае, што да нашых дзён захавалася, на жаль, толькі малая частка былога сядзібнага парку, але і сёння можна пабачыць славутасць Грабаўкі — ліпавую алею. Гэтыя аб’екты ўключаны ў Дзяржаўны спіс гісторыка-культурных каштоўнасцяў Беларусі. У склад гістарычнага комплексу ўваходзіць і створанае ў тыя часы штучнае возера. Побач з гэтай тэрыторыяй якраз знаходзіцца Грабаўская сярэдняя школа.

Ва ўстанове адукацыі днямі прайшоў семінар, прысвечаны арганізацыі і правядзенню на тэрыторыі Грабаўкі першага рэгіянальнага фестывалю «Імяніны ў Кацярыны». У госці да грабаўскіх актывістаў прыехалі даўні партнёр — ініцыятар і кіраўнік міжнароднага праекта «Дарогамі Кацярыны» Ірына Багданец і су-шэф-кухар аднаго з рэстаранаў Гомеля Іван Крашаніннікаў. У мінулым годзе Ірына Багданец прадстаўляла міжнародны праект «Дарогамі Кацярыны» падчас «Бізнес-дзён у Гомелі». У рамках міжнароднага форуму тады быў арганізаваны кулінарны майстар-клас «Як упрыгожыць турыстычны маршрут. Гастранамічныя прыхільнасці Кацярыны ІІ», меню якога прапрацаваў якраз Іван Крашаніннікаў.

— Падчас семінара на базе нашай установы адукацыі ў чарговы раз пераймалі вопыт, дзяліліся, якія лакацыі рыхтуем да фестывалю, — распавяла Таццяна Мацюшэнка. — Прыехалі да нас студэнты і выкладчыкі геаграфічнага факультэта Гомельскага дзяржуніверсітэта імя Францыска Скарыны. Некаторыя студэнты пішуць навуковыя працы аб развіцці турызму непасрэдна на тэрыторыі Гомельскага раёна. Яны ўжо з пункту гледжання спецыялістаў падказваюць нам, як правільна арганізаваць фестываль, каб прывабіць турыстаў, як наогул выбудаваць лакацыі. Студэнты ўніверсітэта будуць таксама задзейнічаны і падчас правядзення фестывалю, — дадала дырэктар.

Асноўныя лакацыі свята размесцяцца на тэрыторыі ліпавай алеі, сядзібнага парку і школы.

Як звярнула ўвагу старшыня Грабаўскага сельскага Савета дэпутатаў Наталля Кісялёва, падчас фестывалю госці змогуць пазнаёміцца з яшчэ адной славутасцю Грабаўкі — адзіным у сваім родзе ў Беларусі музеем водараў з вялікай калекцыяй траў. На свяце прэзентуюць выставу лекавых траў для стварэння натуральнай касметыкі. Летась на тэрыторыі школы заклалі духмяныя градкі. Вырошчваюць і нарыхтоўваюць уласную духмяную прадукцыю. Гаючыя зборы і сувеніры будуць прэзентаваць з адсылкай на гістарычны перыяд, звязаны з імператрыцай Кацярынай Вялікай, якая любіла ў якасці касметычных сродкаў і для падтрымання здароўя выкарыстоўваць травяныя зборы.

— Доўгія гады актыўныя жыхары Грабаўкі — і дзеці, і дарослыя — праводзілі каласальную работу ў плане захавання і папулярызацыі гісторыі сваёй малой радзімы, прыдумвалі самыя розныя праекты. Усё гэта будзе прадэманстравана на фестывалі, — з гонарам за землякоў зазначае старшыня Грабаўскага сельсавета Наталля Кісялёва.

Так, даўно мясцовымі настаўнікамі і вучнямі распрацаваны турыстычны маршрут з тэатралізаванымі пастаноўкамі, якія знаёмяць з гісторыяй фамільнага роду былых уладальнікаў вёскі. Адной з лакацый фестывалю стане літаратурнае чаяванне.

— Праз нашу вёску праязджала вельмі шмат рускіх паэтаў і пісьменнікаў. Таму наша задума — пад ценем старых ліп адкрыць паэтычны салон. Будзем чытаць вершы, і кожны ахвотны зможа выпіць кубак гарбаты і акунуцца ў атмасферу творчасці, — тлумачыць дырэктар Грабаўскай сярэдняй школы Таццяна Мацюшэнка.

Акрамя таго, на фестывалі будуць праводзіць дэгустацыю кавы з рознымі спецыямі. Так, грабаўскія педагогі і вучні падзеляцца ўласным паспяховым вопытам, які ўжо апрабавалі, — праектам «12 месяцаў», у якім распрацаваны рэцэпты і поўнае інфармацыйнае суправаджэнне аб прыродных водарах для кавы.

— Сутнасць нашага праекта ў тым, каб праз багатую гісторыю нашага краю прыцягнуць увагу людзей да развіцця тэрыторыі, да яе турыстычнага патэнцыялу. Сама ідэя і прывязка да гісторыі Кацярынінскага шляху — гэта не спроба гістарычнай рэканструкцыі тых часоў. Наша задача — расказаць пра Грабаўку праз адсылку да той эпохі, калі наш населены пункт закладваўся як сядзібны комплекс. Напрыклад, вядома, што мясцовы грабавы лес паспрыяў таму, што Грабаўка славілася майстрамі-бондарамі. Пракладванне Кацярынінскага шляху тады дало магчымасць нашым майстрам вывозіць свае вырабы на кірмашы, весці гандаль, што таксама было вельмі важна для развіцця гэтага рэгіёна, — дадала Таццяна Мацюшэнка.

Вялікую лакацыю на фестывалі плануюць якраз адвесці для прэзентацыі сувенірнай прадукцыі. З радасцю, кажуць, прымуць і размесцяць пляцоўкі ўсіх гасцей. Гэта могуць быць як установы адукацыі, культуры, так і рамеснікі, індывідуальныя прадпрымальнікі, творчыя людзі.

— Задум у нас вельмі шмат. Гэты першы рэгіянальны фестываль у тым ліку пакажа, што зможам рэалізаваць сваімі сіламі, але вельмі важныя, безумоўна, падтрымка і водгук на фестываль дамоў культуры, школ нашага раёна ці іншых рэгіёнаў. Спадзяёмся, што госці фестывалю падтрымаюць нашу ідэю танцавальных бальных нумароў у стылі XVІІІ—XІX стагоддзяў, бо ёсць жаданне і цікавасць у дзяцей асабліва да гэтага, — звяртаюць увагу жыхары Грабаўкі.

Наталля КАПРЫЛЕНКА

Фота аўтара і з архіва Таццяны МАЦЮШЭНКА