Сезон водпускаў яшчэ не скончыўся, надвор'е дазваляе... Куды адправіцца ў летні адпачынак, каб правесці гэты час з карысцю? «Звязда» разам з Нацыянальным агенцтвам па турызме адправілася ў падарожжа па Брэсцкай вобласці і ўжо гатовая расказаць вам пра самыя выдатныя аб'екты ўнутранага турызму.
Калі вас цікавіць, як калісьці жыла шляхта ў Беларусі, то ў нас для вас ёсць цудоўны аб'ект: музей-сядзіба «Пружанскі палацык» (той самы, у якім былі знятыя першыя кадры фільма «Брэсцкая крэпасць»).
Пружанскі палацык называюць унікальным, таму што гэта адзіная ў Беларусі сядзіба стылю мадэрн другой паловы XІX — пачатку XX стст., вонкавы выгляд якой не змяніўся з часоў пабудовы. Таму ёсць пацвярджэнне ўнутры самога палацыка. На яго сценах сярод карцін можна знайсці копію работы Напалеона Орды, які ў 1870 г. захаваў на сваім палатне аблічча сядзібы.
Цяпер гэта музейны будынак, чые адноўленыя інтэр'еры дапамагаюць уявіць: калісьці тут праходзілі шыкоўныя балі Валенція Швыкоўскага, маштабныя сустрэчы...
Але ж музей-сядзіба «Пружанскі палацык» не абмяжоўваецца тэмай шляхецкага быту. Тут можна знайсці і цікавую экспазіцыю, якая адлюстроўвае ўсе народныя рамёствы, папулярныя на дадзенай тэрыторыі, і рэлігійныя рэліквіі. Вельмі ўразіла сваёй натуральнасцю і душэўнасцю экспазіцыя з творамі самабытнага майстра разьбы па дрэве Мікалая Тарасюка. Мастацкі погляд аўтара кранае сваёй прастатой і праўдзівасцю. Яго творы — сапраўдная энцыклапедыя вясковага жыцця з усімі яго радасцямі і нягодамі.
Дапусцім, на шляхецкія сядзібы вы ўжо наглядзеліся. Чым жа такім незвычайным разбавіць падарожжа па Брэсцкай вобласці? Вядома ж, наведваннем фермы смаўжоў «ПіліпУлі», што за 7 км ад Брэста.
Сямейная смаўжовая ферма з'явілася ў вёсцы Падлессе Радваніцкае ў 2019 годзе. Вы можаце запытацца, навошта разводзіць смаўжоў, калі іх і так поўна навокал... Усё не так проста. Рэч у тым, што ферма спецыялізуецца на развядзенні і вырошчванні міжземнаморскіх смаўжоў хелікс асперса мюлер і хелікс асперса максіма. Дарэчы, яны піянеры ў Беларусі ў такой справе. Таксама на ферме ёсць некалькі смаўжоў-ахацін. Яны здольныя вырасці ажно да 25 сантыметраў (гэта больш, чым далонь дарослага чалавека)!
Прыязджаем, і адразу ж сюрпрыз: нас чакаў ну зусім незвычайны смоўж. Дакладней, аніматар у гарнітуры смаўжа. Харызматычная дзяўчына сваім апавяданнем пагрузіла ўсіх прысутных у дзіўны свет смаўжовай фермы. У ходзе экскурсіі яна расказала шмат цікавай інфармацыі пра смаўжоў. Напрыклад, ці ведалі вы, што гэтыя істоты здольныя пераносіць вагу ў дзесяць разоў цяжэй за іх саміх? Таму смаўжу зусім не складана перацягнуць на сабе сабрата, які раптоўна вырашыў пракаціцца. Таксама ў экскурсіі была і інтэрактыўная частка: госці фермы маглі пакратаць гадаванцаў, пасадзіць іх сабе на руку і нават пакарміць. Але вуха трэба трымаць востра і запамінаць усё, што кажа вялікі «смоўж»-аніматар. Бо ў праграму экскурсіі ўключана віктарына. Сярод цікавага тут яшчэ ёсць спаборніцтвы па сартаванні смаўжовай ікры, смаўжовыя скачкі. У асноўным ферму наведваюць дзіцячыя экскурсіі. На іх і накіравана забаўляльная праграма. Аднак дарослым тут таксама не будзе сумна: для іх прадугледжана дэгустацыя смаўжоў «Эскарга» і канапэ з ікрой смаўжоў.
Але што ж мы ўсё ездзім кругом ды навокала абласнога цэнтра. Давайце ж нарэшце зазірнём у Брэст і прагуляемся па яго старадаўніх вулачках.
Падчас вандровак важна вучыцца зважаць на дэталі. Многія брастаўчане і госці горада праходзяць міма прыгожага цаглянага будынка філалагічнага факультэта Брэсцкага дзяржаўнага ўніверсітэта і нават не падазраюць, што ў будаўнічым матэрыяле ў літаральным сэнсе запісана гісторыя. Тут лёгка можна знайсці цэглу з надпісам AR, што азначае «Арон Рабіновіч» (гаспадар цаглянай мануфактуры), значна больш складана адшукаць цаглінку з адметным подпісам нейкага даўняга студэнта, але паверце, яна таксама ёсць недалёка ад увахода ў будынак.
Пасля такога падарожжа склалася ўражанне, што ў кожнага будынка ў Брэсце — свая дзіўная гісторыя. Узяць як прыклад аптэку № 3, размешчаную на вуліцы Савецкай. Вонкава яна выглядае як просты трохпавярховы будынак. Але ж у яго адметная гісторыя, найперш сваім пастаянствам. Справа ў тым, што тут заўжды была аптэка. Яна была пабудавана ў 1925 годзе архітэктарам Саламонам Грынбергам. Першы паверх быў адведзены пад аптэку, дзе жонка архітэктара Фана Абрамаўна была правізарам, а верхнія два служылі жыллём сям'і Грынбергаў. Спачатку аптэка была прыватнай, пасля яе нацыяналізавалі. Але факт застаецца фактам: будынак ніколі не мяняў свайго першапачатковага прызначэння. Сёння, як і шмат гадоў таму, яе дзверы таксама адчыненыя для наведвальнікаў.
А яшчэ мы вельмі рэкамендуем затрымацца на Савецкай да вечара і паглядзець на тое, як знакаміты брэсцкі ліхтаршчык выконвае сваю работу. Гэта сапраўды каларытнае відовішча. Вось ужо 14 гадоў на галоўнай пешаходнай вуліцы горада Віктар Кірысюк кожны дзень запальвае і гасіць старадаўнія ліхтары, у кожным з якіх размяшчаецца газавая лямпа. У гэтага рытуалу амаль заўсёды ёсць гледачы, але тое ніяк не перашкаджае ліхтаршчыку ў форме Пятроўскіх часоў выконваць сваю задачу. Наадварот, ён з задавальненнем фатаграфуецца з людзьмі і дае ім пацерці гузік на сваёй форме (кажуць, што гэта выконвае запаветныя жаданні).
Пагадзіцеся, цяжка ўявіць турыстычную паездку ў Брэст без наведвання мемарыяльнага комплексу «Брэсцкая крэпасць-герой». Нават звычайная прагулка па тэрыторыі мемарыяла пакідае незабыўныя ўражанні. Чаго вартыя толькі скульптурныя кампазіцыі «Смага» і «Мужнасць»! Але мы — турысты дапытлівыя, таму вырашылі дадаткова наведаць «Музей вайны — тэрыторыя міру».
На ўваходзе ў экспазіцыю нас сустракае сям'я пехацінца. Вайна яшчэ не пачалася. Над галавой наведвальнікаў ззяе зорнае неба. Дарэчы, нябесныя целы на ім размешчаныя якраз так, як у тую фатальную ноч перад пачаткам вайны. Кожная зала мае сваю тэму. Чым далей праходзім, тым больш паглыбляемся ў гісторыю абароны Брэсцкай крэпасці. Уражлівым людзям у адзіночку тут давядзецца цяжка. Пры мігатлівым святле экспазіцыі фігуры людзей выглядаюць як жывыя. А адпаведнае гукавое суправаджэнне яшчэ глыбей перадае атмасферу баёў чэрвеня-ліпеня 1941 года. Адмысловую каштоўнасць маюць гукавыя купалы з успамінамі відавочцаў у зале «Прызнанне». Гэта быццам машына часу: становішся пад іх, і кранальныя апавяданні ветэранаў заносяць далёка-далёка...
Вось і падышло да канца наша захапляльнае падарожжа. Паспрабуйце і вы прайсціся па гэтых мясцінах, зазірнуць углыб гісторыі, прачуць кожнай клетачкай цела прыгажосць прыроды. Пасля пройдзенага шляху ў нас засталося мноства эмоцый і новых ведаў. Упэўненыя, у вас будзе гэтаксама.
Лізавета ГОЛАД
Фота аўтара
З мастацтвам па жыцці.
Баявое ўзаемадзеянне найвышэйшага ўзроўню.
«Дзесяцігоддзі школьнае харчаванне нашых дзяцей будавалася на аснове зборніка рэцэптур».
