Дырэктар Мазырскага дзіцячага дома Ірына Вішнеўская: Галоўнае — прымаць дзяцей з іх характарамі

«Нашы дзеці — самыя таленавітыя і творчыя! Яны спяваюць, танцуюць, малююць, пішуць фантастычныя кнігі, вырошчваюць кактусы і нават даглядаюць ферму з мурашкамі», — з гордасцю расказвае пра сваіх «даражэнькіх» гаспадыня мегавялікай сям’і, любячая мама ўсім выхаванцам, дырэктар ДУА «Мазырскі дзіцячы дом», «Жанчына года — 2022» у намінацыі «Сэрца аддаю людзям» Ірына Вішнеўская. 

Сям’я са сваімі традыцыямі

Тэрыторыя дзіцячай установы нагадвае батанічны сад, які раскінуўся на 1,5 гектарах. Яблыні, алыча, парэчкі, вінаград... Ёсць нават невялічкі агарод, з якога ўжо сабралі ўраджай. 

— А зараз — яблыкі збіраем, з іх дзеці самі вараць варэнне на зіму, — працягвае свой аповед Ірына Іванаўна.

Жыллё для выхаванцаў — кватэрнага тыпу. З прасторным калідорам, вялізнай залай з тэлевізарам і цацкамі, спальнямі, кухняй з мікрахвалёўкай, плітой, халадзільнікам. Кватэра на 200 кв. м. разлічана на адну групу дзяцей. Зрэшты, тут стараюцца не ўжываць слова «група», бо гэта — сапраўдная сям’я са сваімі традыцыямі. 

— Як і любая сям’я, наша спраўляе святы, — усміхаецца дырэктар. — Асабліва любім Новы год. Дзеці накрываюць на стол на сваёй кухні, запрашаюць гасцей. У кожнай кватэры — розныя стравы. Я па торце магу вызначыць, дзе яго прыгатавалі! 

Такая арганізацыя быту фарміруе правільнае разуменне сям’і ў дзяцей. Кожны стараецца стварыць у сваім жытле ўтульнасць і прывыкае ставіцца да тых, хто побач, з цеплынёй і ўвагай. Гэта дапамагае дзецям вучыцца самастойнасці і сацыялізавацца.

Ёсць на тэрыторыі ўстановы лазня і басейн, трэнажорная зала. Усе супрацоўнікі стараюцца зрабіць дзяцінства выхаванцаў яскравым і запамінальным. Хлопчыкі і дзяўчаткі прымаюць удзел у мота- і велапрабегах, ездзяць на розныя экскурсіі, спартыўныя матчы. У дзіцячым доме працуюць музычныя гурткі, студыі гуказапісу і выяўленчага мастацтва. Дзеці наведваюць школу робататэхнікі і праграмавання, вакальную студыю, спартыўную секцыю па вольнай барацьбе. Ёсць магчымасць анлайн праходзіць навучанне па графічным дызайне. 

Цудоўныя, разумныя, таленавітыя

Дзякуючы добрай арганізацыі выхаваўчага працэсу, кожны знаходзіць занятак па душы і рэалізуе свае творчыя здольнасці. Усе дзеці разумныя, кожны — са сваёй «разыначкай». Яўген даглядае ферму з мурашкамі і вырошчвае цэлую калекцыю кактусаў. Георгій разводзіць рыбак і афрыканскіх слімакоў. Дзеці даглядаюць сабаку Фрэдзі і кошку Багіру. 

— На жаль, стаўленне да дзяцей з дзіцячых дамоў у некаторых дарослых дагэтуль бывае прадузятае, — гаворыць Ірына Іванаўна. — Думаюць, што нашы дзеці нейкія «не такія»: дрэнна сябе паводзяць, не вучацца. Хочацца большай адукаванасці ў гэтым пытанні. Дзеці ў нас цудоўныя, разумныя, неверагодна таленавітыя, яны паступаюць у ВНУ і ліцэі. Што тут казаць, наш Мікіта піша ўжо чацвёртую фантастычную кнігу! Ды яшчэ і малюе як! Арсен займае прызавые месцы ў спартыўных спаборніцтвах. 

Усе супрацоўнікі дзіцячага дома шчыра жадаюць, каб грамадства хутчэй пазбавілася ад стэрэатыпаў у адносінах да сацыяльных сірот. І хочуць, каб усе ведалі, у якіх умовах і на якіх прынцыпах выхоўваюцца тут дзеці.

— Нашы рабяты не бедныя і няшчасныя, не трэба іх шкадаваць, — кажа мая суразмоўніца. — Мы ганарымся, што ў нас такая дружная, вялікая сям’я. Бацькі, не пужайце сваіх нашчадкаў дзіцячым домам! У нас не дом жахаў і пакаранняў, а цёплая, утульная, спакойная і сяброўская сямейная атмасфера. 

Цукеркі, кветкі і... слёзы пры развітанні 

Выпускнікі Мазырскага дзіцячага дома ніколі не губляюць сувязяў з установай, дзе выхоўваліся: пішуць, тэлефануюць і абавязкова прыязджаюць у госці. Здараецца, прывозяць сваіх хатніх гадаванцаў і просяць прыгледзець за тымі, пакуль самі ў камандзіроўцы альбо на адпачынку. 

— Прыехаў аднойчы да мяне выпускнік. Бачу — ідзе з цукеркамі і кветкамі! Першая думка: «Божа, родны, навошта ты так патраціўся? Табе ж грошы патрэбныя зараз!». А потым так цёпла на душы стала, — успамінае Ірына Іванаўна. 

У гэтым годзе выпуск быў, па яе словах, проста цудоўны: дзеці паступілі ў педуніверсітэт, БДУІР, медыцынскі каледж, абласны ліцэй, ліцэй геалогіі. Ёсць кім ганарыцца! 

— А выпраўляем мы іх у дарослае жыццё ледзь не са слязьмі, настолькі прывыклі адно да аднаго, — кажа дырэктар. — Адчуваеш адказнасць за выпускніка, хочацца, каб у яго ўсё склалася добра. Стараемся забяспечыць усім неабходным: даём з сабой каструлі, ручнікі, патэльні, пасцельную бялізну, адзенне. Нават ежу на першы тыдзень, каб не быў галодны. 

«Галоўнае — прымаць дзяцей з іх характарамі»

Калектыў дзіцячага дома ведае лёс кожнага выхаванца, заўважае любую дробязь у знешнім выглядзе ці паводзінах. Усе — выдатныя прафесіяналы, усведамляюць адказнасць за сваю справу, праца для іх — частка жыцця.

Па-іншаму тут немагчыма. Выхавацелі з радасцю прымаюць у сваё сэрца новых дзетак, нават са складанымі гісторыямі. 

— Мы не цураемся ніякіх дзяцей, — расказвае Ірына Іванаўна. — Многія з іх у мінулым былі закладнікамі няпростых жыццёвых сітуацый і маюць адмоўны сацыяльны вопыт. Мы імкнемся іх, у першую чаргу, маральна аздаравіць. Вучым з разуменнем ставіцца да памылак бацькоў, дараваць ім і давяраць людзям. Прымаем хлопчыкаў і дзяўчатак з іх характарамі, часам даволі няпростымі. У нас добрыя выхавацелі, псіхолаг, бібліятэкар, выхавацель-арганізатар. Галоўнае — абагрэць дзіця, паказаць на жыццёвым прыкладзе, як правільна сябе паводзіць. І дзеці цяплеюць душой! У іх лексіконе з’яўляюцца словы: «наша», «нам». 

У дзіцячым доме ёсць свая капліца, дзе праводзяцца споведзі і прычасці. Дзеці, па жаданні, могуць яе наведаць, пагаварыць з мясцовым бацюшкам.

— Часам гэта дапамагае ім навучыцца разумець свае памылкі, пазбавіцца ад пачуццяў трывогі і віны, — працягвае Ірына Іванаўна. — Далучэнне да праваслаўнай культуры, веры дапамагае аднавіць у дзіцячых душах мір і згоду, пачуцці абароненасці і даверу. Знайсці крыніцу любові да жыцця і напоўніць яго добрымі справамі. Дзеля духоўна-маральнага, патрыятычнага выхавання нашых дзяцей, а праз гэта — захавання і памнажэння культурнай спадчыны Беларусі калектыў гатовы аб’яднасць усе сілы. 

«За 20 гадоў не вярнулі ніводнага дзіцёнка»

Здараецца, часам новыя бацькі не знаходзяць агульнай мовы з дзіцёнкам, якога ўсынавілі ці ўзялі ў прыёмную сям’ю. У найгоршым выпадку дзіця вяртаюць у дзяржаўную ўстанову. Для яго ці яе гэта — яшчэ адна траўма. У Мазырскім дзіцячым доме робіцца ўсё, каб не дапускаць такіх выпадкаў. 

— Кажуць, мая інтуіцыя дазваляе вызначыць людзей, якія падышлі да справы ўсынаўлення без належнай сур’ёзнасці, — гаворыць суразмоўніца. — Аддаць выхаванца ў новую сям’ю — справа не аднаго дня. Мы вельмі дасканала ўсё правяраем. Праводзіцца шэраг розных дыягностык. Спачатку дзеці ходзяць у госці да патэнцыяльных бацькоў, потым застаюцца на канікулы. Маё слова — апошні вердыкт. І канешне, без згоды выхаванца нічога не робіцца. Вынік радуе: за 20 гадоў нам не вярнулі ніводнага дзіцёнка.

«Выпускніца ў дзень вяселля прыехала да нас»

Для самой Ірыны Вішнеўскай успаміны пра дзяцінства — толькі шчаслівыя. Бацька быў мастаком, мама працавала на заводзе. З пяцігадовага ўзросту дзяўчынка займалася спортам і творчасцю. Ведала на памяць шмат вершаў, ахвотна дэкламавала іх, калі ў сям’ю прыходзілі госці. Маці надзявала ёй прыгожую сукенку, завязвала банты. Шмат падарожнічала з бацькамі: давялося нават пажыць на востраве Ямал. 

Школу скончыла добра і паступіла ў педагагічны інстытут: заўсёды любіла дзяцей. Спачатку працавала выхавацелем у дзіцячым садку, потым намеснікам яго загадчыка і нарэшце — у аддзеле адукацыі. 

— Стаць дырэктарам дзіцячага дома дапамог выпадак, — успамінае мая суразмоўніца. — Як галоўны спецыяліст аддзела адукацыі прыехала сюды на праверку. За гэты час зраднілася з дзецьмі. У канцы дня мае сукенкі былі ў адбітках дзіцячых ручак і плямах ад цукерак. Мне гэтыя зносіны прыносілі вялікую радасць! Здарылася так, што якраз у той час дырэктар дзіцячага дома збіралася сыходзіць, і пасаду прапанавалі мне. 

За 20 гадоў Ірына Іванаўна шмат чаго зрабіла для дзіцячай установы. Выношвала ідэі, як палепшыць быт выхаванцаў, а потым рабіла ўсё магчымае, каб задуманае ажыццявіць. «Сама хадзіла з праекціроўшчыкамі па пакоях, паглыблялася ва ўсе дэталі будучага рамонту», — узгадвае дырэктар.

Цяпер у дзяцей ёсць усё для цікавага, насычанага жыцця. А Ірына Іванаўна ставіць перад сабой новыя мэты: хутка плануюць зрабіць футбольнае поле. Самая лепшая падзяка для яе — шчаслівая ўсмешка кожнага выхаванца. 

— І тое, што ты застаешся для яго ці яе важным чалавекам, — усміхаецца мая суразмоўніца. — Звычайная справа, калі выпускнікі звоняць мне, каб параіцца па важных для сябе пытаннях. Значыць, давяраюць. Адна выпускніца ў дзень свайго вяселля адразу пасля ЗАГСа прыехала з маладым мужам да нас. Мы іх тады павіншавалі, а яны пасадзілі ў нашым двары дрэва. Атрымалася сапраўднае свята! Нашы выхаванцы пажадалі маладажонам шчасця і любові. Нядаўна ў пары нарадзілася дзіця. Шчыра радуюся за іх. 

У Мазырскім дзіцячым доме робяць усё для таго, каб дзеці не паўтарылі вопыт бацькоў, а стварылі свае моцныя і любячыя сем’і. 

Не праца, а лад жыцця

Выхадныя і вольны час Ірына Іванаўна праводзіць разам з сям’ёй. З унукамі Аляксеем і Савеліем наведвае спартыўныя комплексы, ходзіць у кіно, тэатры. 

— Вельмі люблю свой агарод. Побач ёсць возера, дзе часам рыбачу. Захапляюся дайвінгам, нават маю пасведчанне аб тым, што пераадолела 25 м глыбіні. Ваджу машыну. Займалася стральбой з лука, а на працягу 11 год — танцам у народным ансамблі, — пералічвае свае ўменні і захапленні дырэктар дзіцячага дома. — Мне гэта ўсё вельмі падабаецца! 

Ірына Іванаўна вырошчвае розныя кветкі, якія высаджвае на сваёй дачы, а таксама прывозіць у дзіцячы дом. Нават у адпачынку яна думае пра сваю мегашматдзетную сям’ю і заўжды гатовая прыйсці на дапамогу, калі яна спатрэбіцца выхаванцам або калектыву. 

Выхаванцы ласкава называюць Ірыну Іванаўну «мамачкай». Сустракаючы яе, абдымаюць, расказваюць пра свой дзень. 

— У 10 гадзін вечара я заходжу ў кожную кватэру — пажадаць добрай ночы, — усміхаецца Ірына Іванаўна. — Па паліцах стаіць абутак. І яго так шмат! Значыць, усе дома. Гэта і ёсць сапраўднае шчасце!

Юлія РАМАНЬКОВА

Праект створаны пры фінансавай падтрымцы ў адпаведнасці з Указам Прэзідэнта № 131 ад 31 сакавіка 2022 года.