«Навінцы МЗКЦ няма роўных на конкурсе «Інавацыі ў будаўнічай тэхніцы ў Расіі». «Новая распрацоўка «Волат» для нафтагазавай галіны!». Гэты год для Мінскага завода колавых цягачоў прайшоў прыкладна пад такімі загалоўкамі. Напрыклад, у пачатку лістапада са зборачнага цэха выехала чарговае ўнікальнае шасі. Яго галоўная асаблівасць — канструкцыя рамы, якая складаецца з дзвюх частак. Аўтамабіль масай у 74 т здольны транспартаваць абсталяванне масай да 50 т. У новым выпуску YouTube-праекта БелТА «Па факце: рашэнні Першага» распавядаюць, ці можа Беларусь абысціся без МЗКЦ, колькі кіраўніку дзяржавы прапаноўвалі за гэту ўнікальную вытворчасць і што будзе, на думку Прэзідэнта, калі завод спыніць.
23 ліпеня 1954 года на тэрыторыі Мінскага аўтамабільнага завода было арганізавана спецыяльнае канструктарскае бюро. Яго ўзначаліў легендарны савецкі канструктар Барыс Шапашнік. Меркавалася, што тут будуць распрацоўваць цяжкую і звышцяжкую тэхніку для Савецкай арміі. Першым праектам праз год стаў колавы цягач МАЗ-528, прызначаны для работы з навясным і прычапным абсталяваннем, аснашчаны дзесяццю перадачамі. Пройдзе час, і спецбюро ператворыцца ў самадастатковае прадпрыемства — Мінскі завод колавых цягачоў. І вось ужо 69 гадоў тут распрацоўваюць і вырабляюць унікальныя транспартныя рашэнні для перавозкі цяжкіх грузаў. Але гэты шлях наўрад ці можна назваць лёгкім. Да ўмоў цяжкай праходнасці завадчанам не абвыкаць.
«Я на заводзе працую больш за 20 гадоў і заспеў самыя розныя часы. У тым ліку наступствы ліхіх дзевяностых, калі дзяржабаронзаказ упаў да 10% ад ранейшых аб’ёмаў. Гэта былі найцяжэйшыя для завода часы. Але мы іх перажылі, распрацавалі цэлую лінейку новай тэхнікі. Потым, з аднаўленнем эканомікі Расіі ў сярэдзіне двухтысячных, з’явіўся ўстойлівы попыт на тэхніку для ваенных патрэб. У той час з’явілася добрая замова і на нашу тэхніку», — распавёў генеральны дырэктар ААТ «МЗКЦ» Аляксей Рымашэўскі. Тым не менш, зазначыў гендырэктар МЗКЦ, не было магчымасці выканаць гэтую замову: «Знос асноўных фондаў дасягаў 98%. Мы звярнуліся да кіраўніка дзяржавы па дапамогу. Нам выдалі як субсідыі, так і крэдытныя рэсурсы. Гэта дазволіла правесці тэхнічнае пераўзбраенне. І ў нас з’явілася тэхналагічная магчымасць вырабляць тэхніку, якая была запатрабавана ў Расіі. А таксама ствараць тэхніку для беларускіх сілавых структур. Без гэтага рашэння мы дакладна не былі б там, дзе мы ёсць сёння».
Не аднойчы гучалі прапановы купіць гэтую ўнікальную вытворчасць. Але адносіны Аляксандра Лукашэнкі да прыватызацыі мы ведаем. Прадпрыемства стварала не адно пакаленьне, ці нам яго прадаваць? Прэзідэнт нават нагадваў правілы для прыватызацыі: першапачаткова патрэбная згода працоўнага калектыва, затым рашэнне гарвыканкама і ўрада. І толькі пасля гэтага дакументы пападаюць на стол кіраўніка дзяржавы. У выпадку МЗКЦ да гэтага справа не дайшла.
«Калі нешта і прадаваць, то гэта трэба прадаваць за вялікія грошы. Але нам часта кажуць: мы можам за мільярд долараў такі завод пабудаваць, а вы ад нас патрабуеце два мільярды. Я кажу: паспрабуйце. Завод можна пабудаваць, сцены нядорага каштуюць , абсталяванне можна купіць, і крэдыты дадуць тыя, хто вырабляе абсталяванне. А вось людзей навучыць працаваць на гэтым абсталяванні ў гэтых сценах, стварыць школу для таго, каб атрымліваць якасны прадукт, — гэта нават не гады, а дзесяцігоддзі», — так Прэзідэнт Беларусі растлумачыў немэтазгоднасць продажу МЗКЦ падчас наведвання прадпрыемства ў жніўні 2015 года.
Прызнаваўся Аляксандр Лукашэнка і ў тым, што Мінскі завод колавых цягачоў — адно з яго любімых прадпрыемстваў. У свой час тут аператыўна выканалі даручэнні Прэзідэнта па стварэнню машын, якія былі патрэбны беларускаму войску, а сёння яны запатрабаваны на міжнародных рынках. Гэта значыць, патэнцыял і кампетэнцыі спецыялістаў вельмі высокія, таму іх вельмі важна зберагчы.
«Гэта як у нас цяпер у Беларусі: узяць краіну і зрабіць залежнай або кудысьці там зліць. Мы ж не для гэтага. Таму я спадзяюся, што ты разумееш: завод трэба захаваць», — даваў наказ Аляксандру Лукашэнку новага генеральнага дырэктара МЗКЦ Аляксея Рымашэўскага. у студзені 2020 года. Кіраўнік дзяржавы таксама звярнуў увагу, што завод навучыўся канкурыраваць на міжнародных рынках і цяпер вырабляе такую прадукцыю, якую могуць зрабіць яшчэ дзве-тры краіны ў свеце. «І мы павінны вытрымаць канкурэнцыю. Усё ў нас павінна быць лепш, чым у іншых. Тады купяць», — выказаў упэўненасць Прэзідэнт.
«Калі гаварыць аб санкцыях, то мы ніколі не былі ў простых умовах. Спецыфіка нашай дзейнасці звязана з тым, што нас заўсёды абмяжоўвалі — прынамсі тэхналагічна. Мы з гэтым прыгнётам сутыкнуліся дастаткова даўно. Пачынаючы з 20-га года і ў далейшым — 21-ы, 22-ы. Калі шчыра, я ўжо збіўся з рахунку і не адсочваю тыя пакеты санкцый, якія прыменены да нашага прадпрыемства», — распавёў Аляксей Рымашэўскі.
Гендырэктар МЗКЦ адзначыў, што па асноўнай прадукцыі прадпрыемства, якая звязана з абаронкай Саюзнай дзяржавы, доля імпартных складальнікаў імкнецца да нуля. «На некаторых вырабах яна практычна поўнасцю адсутнічае. Таму мы былі гатовы да гэтага, як ніхто», — падкрэсліў ён.
«Волат» нядрэнна зарэкамендаваў сябе ў многіх краінах: дабраўся і да гарачых пустыняў Блізкага Усходу, і да крайняй поўначы Расіі. Хоць наша ўсходняя суседка і сама спрабавала стварыць падобнага «звера». Аб мэтазгоднасці такой «канкурэнцыі» неяк выказваўся і Прэзідэнт.
«Вось вы былі на МЗКЦ. Гэта суперпрадукцыя, якая экспартуецца працэнтаў, напэўна, 80 у Расію. Цяпер пачалі на КАМАЗе нешта спрабаваць падобнае зрабіць. Да гэтага часу грошай кучу патрацілі, але нічога не зрабілі. Я Пуціну казаў: навошта ты гэта робіш? Вось ёсць прадпрыемства. Ёсць праблемы па закупках ці па кошце, па якасці? — «Ніякіх». — «Дык навошта тады ствараць?». Ствараючы альтэрнатыву, вы нас проста гэтым самым выштурхоўваеце з гэтага саюза. Які саюз, калі вы не купляеце нашу прадукцыю, а мы вашу. Якая тады ў нас цікавасць базавая будзе?» — звярнуў увагу на неабходнасць большай узгодненасці ў дзеяннях Беларусі і Расіі Аляксандр Лукашэнка на сустрэчы з прадстаўнікамі расійскай медыйнай супольнасці ў снежні 2018 года.
А вось яскравы прыклад саюзнага ўзаемадзеяння. Айчынны «Волат» стаў выдатным тэхнічным рашэннем для стварэння самага магутнага ў Расіі аўтабетонапомпы Zoomlion. Вышыня стралы дасягае 63 м. Не станем пералічваць тэхнічныя асаблівасці, толькі дадамо, што навінку прызналі пераможцам у адной з намінацый. У прафесійных колах гэта шмат што значыць.
«У сярэднім за 10 гадоў больш за 70% тэхнікі прадпрыемства эксплуатуецца ў Расіі. Натуральна, гэтая тэхніка ствараецца з выкарыстаннем як расійскіх, так і беларускіх кампанентаў. Калі казаць аб навінах, то мы стартавалі з сумесным імпартазамяшчальным праектам з Галіцкім аўтакранавым заводам, з якім мы робім цяжкі кран для патрэб «Газпрома», — распавёў гендырэктар МЗКЦ.
Самая магутная зброя беларускага войска «Паланэз» базуецца на колавых шасі МЗКЦ. Адсюль яго высокая мабільнасць, плыўнасць ходу, высокая праходнасць і хуткасць руху. І, што характэрна, гэта адна з нямногіх сістэм у свеце, якая стала ў армейскі строй праз лічаныя гады, а не дзясяткі гадоў распрацовак.
«Мы ў некаторым сэнсе родапачынальнікі рухомых шматвосных колавых платформаў для спецабсталявання, перш за ўсё — абаронкі. Мы імкнемся займаць лідзіруючыя пазіцыі, развівацца ў гэтых адносінах. Шэраг кантрактаў, якія мы заваявалі ў канкурэнтнай барацьбе з буйнымі сусветнымі вытворцамі, пацвярджаюць, што нашы пазіцыі дастаткова моцныя». Магу смела казаць, што па такім кірунку, як цяжкія танкавозы, мы нумар адзін у міры», — сказаў Аляксей Рымашэўскі.
Мінскі завод колавых цягачоў — адкрытае акцыянернае таварыства, 100 працэнтаў акцый якога належыць дзяржаве. Тут выпускаюць унікальную прадукцыю і прэтэндуюць на сусветнае лідэрства ў сферы выпуску вялікагрузных колавых транспартных сродкаў высокай праходнасці. Відавочна, гэта падабаецца не ўсім. Цяпер вы разумееце, чаму ў 20-м годзе менавіта на тэрыторыі гэтага прадпрыемства была спроба перавярнуць усё з ног на галаву і пасеяць хаос і ў калектыве, і ў краіне? Нехта вельмі хацеў бы замест паспяховага прадпрыемства бачыць тут закінутую тэрыторыю. Бізнэс, нічога асабістага…
«Паслухайце, я ніколі вас не здраджваў і не здраджу, — запэўніў Прэзідэнт Беларусі завадчан у час наведвання МЗКЦ у жніўні 2020 года. — Жылі, быццам, спакойна, ціха, зайздросцілі нам, паважалі. Што вы зрабілі з краінай? Вы ж з гэтага будзеце выкарабквацца! Супакойцеся, сядзьце, працуйце. А потым з вамі ў студзені тут сустрэнемся, і вы скажаце, што адбылося і што трэба яшчэ зрабіць». <...> «Не правакуйце! Я ўсё перажыў. Перажыву і гэта. Але вы думайце пра сябе зараз. Вось я сёння сышоў. Што заўтра, вы падумалі? Вы, калі ласка, каб быў заробак, не губіце сваё прадпрыемства. Лукашэнку заўтра сыдзе, але вы тут застанецеся».
Яны засталіся. Эмоцыі аціхлі, і толькі праз час аказалася, наколькі дальнабачным быў тады кіраўнік дзяржавы. Аляксандр Лукашэнка не проста не здрадзіў, ён па-ранейшаму на баку працоўных. Прычым аператыўна ўнікае ў жыццёвыя праблемы. Нядаўна адгукнуўся на просьбу працаўнікоў МЗКЦ і падтрымаў прапанову аб бязвыплатнай перадачы ім жылля ў сталічнай шматпавярхоўцы. Раней у будынку размяшчаўся нежылы інтэрнат. У 2013-м яго перадалі ў карыстанне МЗКЦ. За кошт сродкаў прадпрыемства там правялі рамонт і рэканструкцыю, перарабіўшы пад шматкватэрны жылы дом арэнднага тыпу. З улікам прынятага рашэння Прэзідэнта завод зможа сам устанаўліваць плату за жыллё і дадатковыя льготы.
«На прадпрыемстве ўдалося захаваць канструктарскую школу, абнавіць тэхналагічныя магчымасці. Мы ўпэўнена глядзім наперад, развіваемся, вырабляем вялікую колькасць новых мадэляў. Усё гэта дзякуючы дапамозе кіраўніка дзяржавы, які яе своечасова аказаў. Ён верыць у завод, давярае нам, і мы не можам яго падвесці», — сказаў гендырэктар МЗКЦ.
2023-ы для завадчан стаў рэкордным. У эксперыментальным цэху распрацавалі і вырабілі каля двух дзясяткаў новых мадэляў. Не менш амбіцыйныя планы на будучы год. Як бы каму не хацелася, але ўціхамірыць «Волат» не атрымаецца, хіба што падахвоціць на новы тэхнічны скачок.
«Мы не забываем пра сваю традыцыйную тэхніку, працягваем яе выпускаць. Сёлета мы распрацавалі вельмі шмат мадэляў для народнай гаспадаркі, нафтагазавага сектара, будаўнічай галіны. Перш за ўсё, гэта цэлая лінейка шасі для бетанапомпаў. Ёсць паспяховыя праекты для кранавага абсталявання і абароненая спецтэхніка», - распавёў Аляксей Рымашэўскі.
Генеральны дырэктар МЗКЦ адзначыў і дальнабачнае рашэнне Прэзідэнта Беларусі, які ў свой час даў даручэнне па стварэнню свайго абароненага аўтамабіля. «У гэтым годзе мы зрабілі прарыў і выйшлі на серыйную вытворчасць», — падкрэсліў Аляксей Рымашэўскі.
«На МЗКЦ я быў. Спыніце, калі ласка, без МЗКЦ Беларусь абыдзецца. Усё, што мы там выпускаем, напэўна, працэнтаў на 15 застаецца ў Беларусі. Усё астатняе ідзе на экспарт. Як толькі спыніце, з вамі ніхто размаўляць заўтра не будзе. І дзе будзеце вы потым? Колькі ў нас там — 5-6 тыс. чалавек, памножце на чатыры — 20 тыс. з сем’ямі. Хто карміць дзяцей будзе?» — заявіў беларускі лідар падчас разгляду кадравых пытанняў у кастрычніку 2020 года.
Фота: БелТА
З мастацтвам па жыцці.
Баявое ўзаемадзеянне найвышэйшага ўзроўню.
«Дзесяцігоддзі школьнае харчаванне нашых дзяцей будавалася на аснове зборніка рэцэптур».
