У 2024 годзе органы па працы і сацыяльнай абароне адсвяткуюць сваё 105-годдзе з дня ўтварэння (5 студзеня). Міністр працы і сацыяльнай абароны Ірына Касцевіч расказала для БелТА аб новаўвядзеннях, якія чакаюць беларусаў у юбілейны для сферы сацабароны год. Так, з наступнага года вырастуць заробкі бюджэтнікаў, мінімалка, пенсіі, будзе новы памер сямейнага капіталу. Са студзеня новага года таксама ўступаюць у сілу новаўвядзенні Працоўнага кодэкса, з ліпеня — змены з уступленнем у сілу закона па пытаннях сацыяльнага абслугоўвання і сацыяльных выплат, а таксама па так званым бальнічным.
Штогод страхавы стаж (стаж працы з выплатай страхавых узносаў у ФСАН) павялічваецца на 6 месяцаў да дасягнення ў 2025 годзе 20 гадоў. З 1 студзеня 2024 года ён складзе 19,5 года. Наяўнасць такога страхавога стажу абавязковая для назначэння працоўнай пенсіі па ўзросту і за выслугу гадоў. Жанчыны выходзяць на пенсію ва ўзросце 58 гадоў, мужчыны — 63 гады.
Усяго на выплату пенсій у 2024 годзе плануецца накіраваць Br22 млрд, што на 3 млрд больш, чым у 2023 годзе.
З 1 студзеня 2024 года мінімальны заробак у Беларусі складзе Br626. У параўнанні са студзенем 2023 года мінімальная заработная плата павялічана на Br72, або на 13 працэнтаў.
Мінімальная заработная плата прымяняецца ў якасці ніжэйшай граніцы аплаты працы адносна ўсіх работнікаў, якія заключылі працоўны дагавор.
Пры гэтым калектыўным дагаворам (пагадненнем) можа быць устаноўлены больш высокі памер месячнай мінімальнай заработнай платы.
З новага года вырасце заработная плата ў бюджэтных арганізацыях. Рост зарплат будзе забяспечаны павышэннем базавай стаўкі, якая з 1 студзеня складзе Br250 (у параўнанні з 1 верасня 2023 года (Br235) — на 6,4 працэнта, з 1 студзеня 2023 года (Br228) — на 9,6 працэнта). Паколькі да базавай стаўкі прывязаны іншыя стымулюючыя і кампенсуючыя выплаты, то іх памеры з 1 студзеня таксама павялічацца.
Як і ў 2023 годзе, базавая стаўка ў 2024 годзе будзе расці ў некалькі этапаў.
Акрамя таго, павялічваюцца памеры галіновых стымулюючых выплат асобным катэгорыям работнікаў. На гэтыя мэты з бюджэту будзе накіравана больш як Br1,6 млрд., з іх больш як Br500 млн. — гэта дадатковыя расходы адносна 2023 года.
З 1 студзеня 2024 года ўступаюць у сілу змены Працоўнага кодэкса.
Вызваленне ад працы пры дыспансерызацыі. У ПК з’яўляецца новы артыкул, які гаворыць аб вызваленні работнікаў пры дыспансерызацыі.
Як працаўнік будзе вызваляцца ад працы, залежыць ад яго ўзросту. Чым работнік старэйшы, тым рызыка захворванняў вышэйшая, таму людзі да 40 гадоў будуць вызваляцца ад працы раз на тры гады на адзін дзень з захаваннем сярэдняга заробку. Работнікам, якім больш за 40 гадоў, але яны не дасягнулі пенсіённага ўзросту, будзе штогод прадастаўляцца 1 дзень з захаваннем сярэдняга заработку. Работнікі-пенсіянеры будуць атрымліваць два дні штогод.
У Працоўным кодэксе работнікам даецца права вызвалення ад працы з захаваннем сярэдняга заробку.
Пашыраны магчымасці прымянення дыстанцыйнай работы. З улікам змяненняў дыстанцыйная работа можа выконвацца: пастаянна, часова (бесперапынна на працягу пэўнага тэрміну, які не перавышае шасці месяцаў на працягу каляндарнага года), камбінавана (выконвацца пастаянна або часова з чаргаваннем на працягу рабочага часу дыстанцыйнай работы і работы па месцы знаходжання наймальніка).
Камбінаваная дыстанцыйная работа дае магчымасць работніку выконваць работу на рабочым месцы і дыстанцыйна, у тым ліку дома (напрыклад, 4 дні — у офісе, 1 дзень — дыстанцыйна або частка рабочага дня — у офісе, а частка — дыстанцыйна).
Умова аб выкананні камбінаванай дыстанцыйнай работы можа ўстанаўлівацца па дамоўленасці паміж наймальнікам і работнікам як пры прыёме на работу, так і ў далейшым.
Калі дыстанцыйная работа ўстанаўліваецца работніку на пастаяннай аснове (у тым ліку і камбінаваная яе форма), такая ўмова абавязкова павінна быць адлюстравана ў працоўным дагаворы.
Альтэрнатыва дадатковаму выходнаму ў тыдзень — скарачэнне працы (змены) на адну гадзіну. Устанаўліваецца альтэрнатыва прадастаўлення дадатковага аплатнага свабоднага ад работы дня ў тыдзень, які прадугледжаны аднаму з бацькоў, апекуну (папячыцелю), які выхоўвае дзіця-інваліда ва ўзросце да 18 гадоў або траіх і больш дзяцей ва ўзросце да шаснаццаці гадоў.
Па ўзгадненні з наймальнікам, калі гэта не перашкаджае нармальнай дзейнасці арганізацыі, замест вольнага дня ў тыдзень можна скарыстацца штодзённым скарачэннем працы (змены) на адну гадзіну з захаваннем заработнай платы.
З новага года наймальнікі змогуць ажыццяўляць прававыя дзеянні ў адносінах да работнікаў (азнаямленне з дакументамі, накіраванне апавяшчэнняў, атрыманне згоды ад работніка і іншае) не толькі ў пісьмовай форме, але і ў электронным выглядзе.
З 1 ліпеня 2024 года набудзе моц новы парадак у дачыненні да дапамогі па непрацаздольнасці і цяжарнасці і родах, ці прасцей — бальнічных.
Мінімальны памер бальнічных будзе разлічвацца з памеру мінімальнай заработнай платы. У дзеючым парадку разліку — 50 працэнтаў БПМ у сярэднім на душу насельніцтва.
Таксама для грамадзян, якія маюць стаж работы з выплатай узносаў у бюджэт фонду 10 гадоў і больш, бальнічны з першага дня хваробы будзе аплачвацца ў памеры 100 працэнтаў страчанага заработку.
Для грамадзян са стажам менш як 10 гадоў бальнічны з першага дня хваробы будзе аплачвацца ў памеры 80 працэнтаў страчанага заработку.
Дадаткова з 1 студзеня 2024 года будзе магчымасць у перыяд правядзення кантрольных мерапрыемстваў даафармлення ва ўстановах аховы здароўя лісткоў непрацаздольнасці, аформленых у парушэнне патрабаванняў заканадаўства.
На выплату сямейнага капіталу ў наступным годзе плануецца накіраваць больш як Br380 млн., а ў 2023 годзе гэта сума арыенціровачна складзе Br350 млн.
Памер сямейнага капіталу падлягае штогадовай індэксацыі з нарастаючым вынікам на велічыню індэкса спажывецкіх цэн за папярэдні год. Новы памер сямейнага капіталу, які дзейнічае з 1 студзеня 2024 года, будзе размешчаны на афіцыйным сайце Мінпрацы і сацабароны да 31 студзеня 2024 года.
У Беларусі налічваецца ўжо больш за 123,6 тыс. шматдзетных сем’яў.
У 2024 годзе на выплату дапамог па мацярынству і сямейных дапамог плануецца накіраваць Br3,4 млрд., з іх Br1,8 млрд. — на выплату дапамог па догляду дзяцей ва ўзросце да 3 гадоў.
Дапамога па догляду дзіцяці ва ўзросце да 3 гадоў пераразлічваецца два разы на год (з 1 лютага і 1 жніўня) у сувязі з ростам сярэдняй заработнай платы работнікаў у краіне.
Штоквартальна (з 1 лютага, 1 мая, 1 жніўня і 1 лістапада) падлягаюць пераразліку і дапамогі, якія вылічаюцца ад бюджэту пражытачнага мінімуму: аднаразовая дапамога пры нараджэнні дзяцей (10 БПМ і 14 БПМ); аднаразовая дапамога жанчынам, якія сталі на ўлік у арганізацыях аховы здароўя да 12 тыдняў цяжарнасці (100% БПМ); дапамога на дзяцей ва ўзросце ад 3 да 18 гадоў у перыяд выхавання дзіцяці ва ўзросце да 3 гадоў (50 працэнтаў БПМ); дапамога на дзяцей, старэйшых за 3 гады, з асобных катэгорый сем’яў (70 працэнтаў БПМ і 50 працэнтаў БПМ); дапамога па догляду дзіцяці-інваліда ва ўзросце да 18 гадоў (100 працэнтаў БПМ, 120 працэнтаў БПМ) і інш.
У студзені 2024 года аднаразовая дапамога ў сувязі з нараджэннем першага дзіцяці складзе амаль Br3,7 тыс., другога і наступных — больш як Br5,1 тыс.
Дапамога выплачваецца на 380 тыс. дзяцей, або кожнага чацвёртага дзіцяці краіны.
З 2022 года штогод выплачваецца матэрыяльная дапамога да Дня Перамогі ветэранам Вялікай Айчыннай вайны і асобам, якія пацярпелі ад наступстваў вайны. У 2024 годзе на гэтыя мэты запланавана каля Br9 млн.
Кіраўнік дзяржавы 13 снежня падпісаў закон «Аб змяненні законаў па пытаннях сацыяльнага абслугоўвання і сацыяльных выплат».
Закон «Аб сацыяльным абслугоўванні» выкладзены ў новай рэдакцыі. Акрамя таго, уносяцца змены ў 11 заканадаўчых актаў. У цэлым закон уступае ў сілу з 1 ліпеня 2024 года, за выключэннем асобных норм, якія набываюць моц пасля афіцыйнага апублікавання.
Сярод навацый — увядзенне адраснага падыходу для вызначэння аптымальнага набору сацыяльных паслуг, сістэмы доўгачасовага догляду, замена дамоў-інтэрнатаў на сацыяльныя пансіянаты, ліцэнзаванне для прыватнікаў, якія аказваюць сацыяльныя паслугі з пражываннем пажылым і інвалідам.
З улікам пашырэння выкарыстання ў паўсядзённых разліках банкаўскіх карт у Мінску, гарадах абласнога падпарадкавання і раённых цэнтрах пенсіі, дапамогі і іншыя сацыяльныя выплаты большасці грамадзян будуць выплачвацца праз банкі. Калі казаць аб выплаце пенсій, то навіна закране «маладых» гарадскіх пенсіянераў да 70 гадоў.
Права па жаданні атрымліваць пенсію праз пошту ці банк па-ранейшаму захаваецца для людзей старэйшых за 70 гадоў, інвалідаў I і II групы. Такое ж права выбару застаецца і па дзіцячых дапаможніках у інвалідаў I і II групы, у сем’яў, якія выхоўваюць дзіця-інваліда ва ўзросце да 18 гадоў.
Акрамя таго, змены не закранаюць грамадзян, якія пражываюць у сельскай мясцовасці. Па-ранейшаму можна атрымліваць пенсію, дапамогу праз пошту ці банк — па выбары атрымальніка.
У новым годзе на забеспячэнне тэхнічнымі сродкамі сацыяльнай рэабілітацыі будзе накіравана каля Br47 млн. Такія сродкі штогод атрымліваюць амаль 60 тыс. чалавек.
Колькасць даступных аб'ектаў для інвалідаў і фізічна аслабленых асоб у наступным годзе плануецца павялічыць на 1,6 тыс. аб'ектаў. Такім чынам, у 2024 годзе даступнымі стануць каля 29 тыс. аб'ектаў.
У 2024 годзе працягнецца праца па стварэнні аўтаматызаванай інфармацыйнай сістэмы па ўліку даступнасці аб'ектаў сацыяльнай інфраструктуры. Звесткі аб даступных аб'ектах з сістэмы будуць размяшчацца анлайн на публічнай кадастравай карце, якая будзе даступная грамадзянам у інтэрнэце (map.nca.by). Сістэма пачне працаваць з 1 студзеня 2025 года.
Фота: БелТА
З мастацтвам па жыцці.
Баявое ўзаемадзеянне найвышэйшага ўзроўню.
«Дзесяцігоддзі школьнае харчаванне нашых дзяцей будавалася на аснове зборніка рэцэптур».
