Рашэнне адправіць дзіця ў летні лагер першы раз — сапраўднае выпрабаванне для бацькоў. Трывога і страх пачынаюцца толькі ад адной думкі, што малы будзе пару тыдняў без апекі роднага чалавека. Але адпачынак у летніку для многіх хлопчыкаў і дзяўчынак — больш чым проста канікулы. Гэта сапраўдная самастойнасць, дзеці раскрываюцца ў лагеры лепш, чым у звычайным жыцці. Там няма выдатнікаў і троечнікаў, няма адказаў каля дошкі. У лагеры жывыя чалавечыя зносіны круглыя суткі.
Пра тое, як зрабіць адпачынак у летніку максімальна спакойным і камфортным для малых і бацькоў, расказала псіхолаг дзіцячага цэнтра «Дарвік» Святлана АНІШЧАНКАВА.
У якім узросце можна адпраўляць дзіця ў летні лагер?
Тут усё вельмі індывідуальна. Некаторыя дзеці могуць самастойна жыць у лагеры ўжо з 7 гадоў, ёсць «хатнія» малыя, якія гатовы да такога адпачынку толькі ў дзесяць. Ёсць дзеці, якім увогуле не падабацца адпачываць удалечыні ад родных.
— Безумоўна да кожнага малога неабходны індывідуальны падыход, — гаворыць Святлана Анішчанкава. — Калі дзіця па сваіх асаблівасцях развіцця не гатова мець паўнавартасныя кантакты ў соцыуме (а гэта заўсёды відаць па канфліктах у дзіцячым садку і ў школе), то адпраўляць такіх адпачываць у летнік будзе памылкай. Звычайна гэта дзеці сарамлівыя, замкнёныя, больш трывожныя ці наадварот гіперактыўныя. Такія малыя ў летніку будуць атрымліваць негатыўны вопыт, і адпачынак не прынясе ім карысці.
Што неабходна ўмець дзіцяці, якое едзе ў летнік?
Па-першае, дзіця павінна ўмець даглядаць сябе. Самастойна мыцца, мыць адзенне, адзявацца і расчэсвацца. Па-другое, дзіця важна навучыць сачыць за сваімі рэчамі. У лагеры шмат дзяцей, па некалькі чалавек у пакоі, а за парадкам мала хто ўмее сачыць. Таму згубіць рэчы там вельмі лёгка.
— Калі дзіця не валодае элементарнымі бытавымі навыкамі, то лепей пачакаць з самастойным адпачынкам. За тыдзень немагчыма навучыць малое абслугоўваць сябе, таму правільным вырашэннем будзе адправіць дзіця ў летнік на наступны год, — лічыць спецыяліст.
Уменне звяртацца па дапамогу
Звычайна кожную групу дзяцей суправаджае або курыруе кіраўнік. Прасачыце, каб у вашага дзіцяці быў запісаны тэлефон гэтага чалавека, каб яно ведала і не баялася звярнуцца да яго, калі нешта здарыцца. Яшчэ малому трэба запомніць галоўнае правіла: калі ўсё ж нешта здарылася — адразу звяртацца да дарослых! Калі нехта ўпадзе, паб'ецца, страціць грошы ці яго пакрыўдзяць — усё гэта падстава звярнуцца па дапамогу.
— Патрабаваць ад дзіцяці ідэальных паводзін проста бессэнсоўна,— гаворыць Святлана. — Бацькам трэба проста прыняць тое, што непазбежны выпадкі, калі ў вашага малога ўзнікнуць невялічкія праблемы. Менавіта яны даюць дзецям ключ да пазнання жыцця. Напрыклад, сіняк пад вокам дасць яму разуменне, што не заўсёды трэба лезці на ражон, і, магчыма, у наступны раз ён будзе шукаць выйсце з канфлікту іншым шляхам. Калі ж малы згубіць свае грошы, то горыч страты падштурхне яго быць больш уважлівым. Гэта натуральны жыццёвы вопыт.
Правілы для ўсіх
Загадзя раскажыце дзіцяці пра тое, што ў лагеры ўсе жывуць і адпачываюць па пэўных правілах. Яны могуць адрознівацца ад жыцця дома, але іх трэба абавязкова выконваць. Напрыклад, дзецям у летніку не дазваляецца заплываць на глыбіню, нават калі малы пра сябе ведае, што ўмее вельмі добра плаваць, і нельга самастойна сыходзіць за межы тэрыторыі летніка, нават калі дзіця заўсёды гуляе самастойна. Растлумачце і абмяркуйце з дзіцем, хто і навошта прыдумаў розныя правілы і чаму іх трэба выконваць.
— Пэўныя правілы дапамагаюць дзіцяці гарманічна развівацца псіхалагічна і эмацыянальна, — упэўнена спецыяліст. — Дзеці, якія растуць у сем'ях, дзе парушана іерархія, часта бываюць проста дэзадаптаванымі ў грамадстве. Вялікі плюс адпачынку малых у летніку якраз у тым, што яны вымушаны падпарадкоўвацца дарослым. Такі вопыт дапамагае ў будучыні адаптавацца ў калектывах.
Знаёмімся і заводзім сяброў
Звычайна дзеці вельмі лёгка знаёмяцца. Але ў некаторых усё ж могуць узнікнуць цяжкасці.
Скажыце школьніку, што шмат хто ў яго групе адчувае тое, што і ён. Таму можна смела выбіраць сабе сябра, а той будзе толькі рады.
Не забудзьцеся згадаць, што калі яго прапанова (напрыклад, пайсці разам пагуляць) не была ўспрынята з захапленнем, гэта не падстава крыўдзіцца, а тым больш злавацца.
— Яшчэ адзін плюс знаходжання малых перыядычна без бацькоў — гэта паніжэнне сацыяльных асацыяцый, — разважае псіхолаг. — Бацькі часта дыктуюць сваім малым, з кім і як сябраваць. Для дзіцяці, якое з цяжкасцю праходзіць наладжванне некаторых асабістых адносін, вельмі важна самому выбраць сабе сябра. Выходзячы з-пад апекі дарослых, малыя маюць больш шанцаў навучыцца сябраваць па-сапраўднаму.
Трымайце сувязь
Неабходна стварыць дзіцяці адчуванне надзейнага «тылу», запэўніць яго, што ў любы момант ён зможа звязацца з вамі. Дайце яму з сабой мабільны тэлефон. Калі дзіця маленькае, тэлефон можа захоўвацца ў выхавацеля. Абгаварыце час званкоў. Паклапаціцеся пра тое, каб у дзіцяці былі запісаны ўсе вашы каардынаты.
— Да сітуацый, калі дзіця тэлефануе з летняга лагера з нейкай скаргай, дарослым трэба ставіцца адэкватна, — раіць спецыяліст. — Зразумела, малога спачатку трэба падтрымаць, а ўжо потым расказаць яму, што з любой праблемы ёсць выйсце, і не адно. Дарэчы, у гэтым павінны быць упэўнены не толькі дзеці, але і дарослыя.
Гаджэты і грошы
Растлумачце свайму дзіцяці, што калі ён бярэ ў лагер планшэт, смартфон або камп'ютар, то ён сам павінен ахоўваць сваю дарагую ўласнасць. А можа, лепш наогул не браць?
Грошы даваць з сабой давядзецца ў любым выпадку. У некаторых летніках грошы захоўваюцца ў кіраўніка групы, некаторыя дзеці вырашаюць распараджацца капіталам самі. Раскажыце малому, на што і як траціць грошы. Можна, дарэчы, раскласці грошы на асобныя «купкі», распісаўшы па днях, якую суму яму можна патраціць. Так дзіцяці будзе лягчэй не патраціць грошы за адзін дзень.
— Тэма грошай заўсёды вострая, — лічыць Святлана. — А ў малых часта проста няма элементарнага вопыту «зносін» з грашыма. Дзіця звычайна дзейнічае прымітыўна, яму захацелася — ён набыў. Таму ўвогуле даваць вялікія сумы не варта: буйная сума на доўгі тэрмін будзе размеркавана дзіцем няправільна.
Адаптацыя
Адаптацыя на новым месцы звычайна доўжыцца каля тыдня. Гэта значыць званкі са слязамі могуць паступаць у першыя 7 дзён.
Сэрца маці ў гэты момант ірвецца на часткі, і першы парыў — забраць дзіця з летніка. Але, паверце, хутчэй за ўсё, праз пару дзён дзіця абвыкне, уцягнецца, а да канца змены не захоча вяртацца дадому. Так што проста размаўляйце з малым спакойна, запэўніце яго, што сумаваць па дому — гэта нармальна. Распытайце дзіця, што цікавага ёсць у лагеры. Старайцеся размаўляць з ім не часцей за два разы на дзень, інакш дзіця ад вас так і не «адарвецца».
Але ўсё-такі слухайце дзіця ўважліва, і ў выпадку сумненняў ператэлефануйце кіраўніку групы.
— Здараецца, што бацькі свае эмоцыі несвядома накладваюць на эмоцыі дзяцей, — гаворыць псіхолаг. — Часта страх і трывожнасць маці, якая адарвала ад сябе любімае дзіця, перадаюцца малому, і тады ён вымушаны паводзіць сябе так, як чакае ад яго самы дарагі і любімы чалавек. Таму бацькам трэба быць вельмі ўважлівымі ў праяўленні сваіх эмоцый і вучыцца давяраць сваім малым.
Наталля ТАЛІВІНСКАЯ
«Дзесяцігоддзі школьнае харчаванне нашых дзяцей будавалася на аснове зборніка рэцэптур».
Што за таемнымі дзвярыма?
