Разам з дронам. Што тоіць лічбавая прырода?

Бібліятэкам варта імкнуцца пераасэнсаваць прыярытэты, каб ахопліваць больш сацыяльных праблем. Так лічыць Сара Дзювал, уладальнік навуковай стыпендыі Фулбрайта / Неру на 2019—2020 год на правядзенне даследавання ў г. Колхапур (Індыя) у рамках праграмы імя Фулбрайта Дзяржаўнага Дэпартамента ЗША. Яна вывучае дзейнасць бібліятэк і бібліятэкараў у Індыі і іх погляд на будучыню, супрацоўнічае з доктарам Намітай Кхот, прафесарам і дэканам факультэта бібліятэчна-інфармацыйных навук Універсітэта Шываджы. Сара Дзювал адкрыта дзеліцца вынікамі сваёй працы ў друку, анлайн, на майстаркласах і канферэнцыях для таго, каб стварыць і шырока распаўсюдзіць мадэлі адукацыі і мыслення будучыні.

Сваім бачаннем ролі кніжніцы і досведам доктар Сара Дзювал падзялілася са студэнтамі факультэта інфармацыйна-дакументных камунікацый Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта культуры і мастацтваў падчас майстар-класа з нагоды 75-гадовага юбілею факультэта інфармацыйна-дакументных камунікацый. Тэндэнцыі, якія выспяваюць у грамадстве, сігналізуюць аб неабходнасці зменаў для бібліятэкі. Што варта ўзяць пад увагу, разважае Сара Дзювал.

Звязанае навучанне

Сацыяльныя і лічбавыя медыя аб’ядноўваюць студэнтаў і моладзь, а таксама фармальных і нефармальных педагогаў. Яны прасоўваюць навучанне, якое з’яўляецца ў найвышэйшай ступені сацыяльным, і арыентаваны на навучачальныя, эканамічныя ці грамадзянскія магчымасці.

Заахвочваючы даследаванне і ўзаемадзеянне з рэсурсамі, звязанае навучанне здольна зноў павярнуць навучэнцаў да некаторых з фундаментальных пераваг бібліятэк. Каб звязанае навучанне дапамагло выраўнаваць гульню, на месцах студэнты павінны мець пастаянны доступ да новых тэхналогій і інтэрнэту. З акцэнтам на вытворчасць яно можа забяспечыць магчымасці бібліятэкам далучаць супольнасці ў вытворчасць новых ведаў і рэсурсаў, якія могуць спрыяць інтэграванню ролі супольнасці ў бібліятэцы.

Звязанае навучанне можа таксама служыць мадэллю для выкладчыкаў, прафесіяналаў ці нават супольнасці.

Лічбавы расклад

Дзеці і маладыя людзі, народжаныя і выхаваныя ў лічбавым свеце (пасля 1980 г.), могуць працаваць, вучыцца і ўзаемадзейнічаць адрозна ад «лічбавых імігрантаў», народжаных на пакаленне раней.

Лічбавыя абарыгены — актыўныя спажыўцы сацыяльных сетак. Яны лічаць адной з самых важных характарыстык лічбавых прадуктаў і паслуг хуткасць, а таксама шматзадачнасць паміж прыладамі, працай і забаўкамі.

Характарыстыкі лічбавых першабытнікаў не могуць прымяняцца ўніверсальна. Тыя, хто вырас у супольнасцях з нізкім прыбыткам, з’яўляюцца імігрантамі. Дзеці імігрантаў або тыя, хто проста маюць альтэрнатыўныя перавагі, могуць не мець аднолькавага ўзроўню лічбавага і тэхналагічнага ўплыву.

Таму супрацоўніцтва паміж лічбавымі першабытнікамі і лічбавымі імігрантамі асабліва важнае.

 У лічбавых абарыгенаў больш высокая актыўнасць у частках мозгу, якія адказваюць за кароткачасовую памяць, сартаванне складанай інфармацыі, інтэграцыю адчуванняў і думак. Пэўныя даследаванні даводзяць зніжэнне здольнасці развіваць эмпатыю, міжасобасныя адносіны і невербальныя навыкі камунікацыі.

Даныя ўсюды

Мабільныя прылады, інтэрнэт значна палепшылі магчымасці збору, захоўвання і аналізу даных кліентаў і асабістай інфармацыі для распрацоўкі прадуктаў і паслуг, паляпшэння маркетынгу і камунікацыі, манетызавання інфармацыі.

Як даныя выкарыстоўваюцца для кантролю або фарміравання вынікаў пошуку і доступу да інфармацыі? Карыстальнікам не трэба нагадваць пра поўную разнастайнасць інфармацыі, даступнай ім.

Арганізацыі, якія збіраюць звесткі, зацікаўлены ў паляпшэнні прадуктаў і паслуг, могуць выкарыстоўваць даныя для ўласных мэтаў або дзяліцца сваімі данымі з прадпрыемствамі, урадамі ці іншымі арганізацыямі — а гэта выклікі: тэхнічны (звесткі могуць быць апрацаваны сістэ-мамі) і этычны (парушаецца канфідэнцыяльнасць і інтэлектуальная свабода).

Паколькі наборы даных становяцца каштоўнымі інфармацыйнымі рэсурсамі, бібліятэкі могуць быць прызваны служыць у якасці сховішчаў і пунктаў доступу для набораў даных.

Дроны

Гэтыя мабільныя лятальныя апараты стануць рэгулярнай часткай жыцця і будуць выкарыстоўвацца ў даследаваннях, перавозцы і дастаўцы, справаздачнасці, праваахоўных органах і наглядзе, забавах.

Дроны могуць быць выкарыстаны для дастаўкі доступу ў інтэрнэт у недастаткова абсталяваныя раёны. Такая тэхніка магла б дапамагчы палепшыць працу з насельніцтвам, забяспечваючы рэсурсы для геаграфічна ізаляваных або прывязаных да дома, забяспечваць збор дэпазітаў у раёнах, пацярпелых ад стыхійных бедстваў, транспарціроўку абсталявання фізічным асобам ці нават падключэнне экспертаў-даследчыкаў праз відэа абсталяваных беспілотнікаў.

Да ўсяго, дроны дадуць новыя магчымасці для кантэнту. Карыстальнікі могуць чакаць, што дроны будуць часткай тэхналагічных рэсурсаў, даступных у бібліятэках. Відэа ці агляд кантэнту, створанага дронамі, можа стаць інфармацыяй, кіруемай бібліятэкамі. Аднак нават калі беспілотнікі даюць магчымасці для творчасці, даследаванняў і вытворчасці, яны ўсё ж выклікаюць заклапочанасць з прычыны прыватнасці і бяспекі.

Gamification

Гейміфікацыя (выкарыстанне гульнявых элементаў і дызайну) і гульнявое навучанне бібліятэкі могуць актыўна выкарыстоўваць сёння. У чым перавагі сумеснай гульні? Гэта дапамагае палепшыць сацыяльныя навыкі гульцоў, заахвочваючы гульню разам: маленькімі групамі або вялікімі класамі.

Навыкі, якія дапамагаюць развіваць гульні, — лічбавая пісьменнасць і разуменне таго, што сістэмы (камп’ютарныя і іншыя) стануць усё больш важнымі ў працоўным асяроддзі.

Робаты

Робаты пяройдуць ад прамысловага і заводскага прымянення да больш паўсядзённай працы, будуць выкарыстоўвацца ў адукацыйных, даследчых і жылых памяшканнях. Яны будуць усё часцей выконваць задачы і працаваць разам з людзьмі.

Бібліятэкі могуць укараняць робатаў і робататэхніку ў свае тэхналогіі. Нават калі прыхільнікі прапагандуюць меркаванне, што робаты палепшаць вопыт работнікаў на працоўным месцы, па-ранейшаму выклікае заклапочанасць, як яны будуць выкарыстоўвацца для перамяшчэння людзей, якія патрабуюць у гэтым патэнцыйнай дапамогі.

Укараненне робатаў прынясе з сабой новую палітыку і новыя наступствы, уключаючы бяспеку, канфідэнцыяльнасць, адказнасць і пытанні інтэлектуальнай уласнасці. Па меры старэння насельніцтва недахоп людзей працаздольнага ўзросту можа, актывізаваць запатрабаванасць робатаў для прадастаўлення паслуг.

Unplugged

 У свеце, дзе інфармацыя і тэхналогіі ўсюдыісныя, магчымасць іх адключыць можа стаць найбольш важнай. Гэта прынясе карысць як у прафесійным, так і асабістым вопыце. Бібліятэкі могуць адрадзіць і выкарыстоўваць успрыманне бібліятэк у якасці ціхіх месцаў, дзе ёсць пэўная прастора, каб абстрагавацца, засяродзіцца. Праграмаванне і паслугі, якія заахвочваюць ціхае разважанне або якія абмяжоўваюць выкарыстанне тэхналогій, могуць стаць новымі і папулярнымі паслугамі ў кніжніцах.

Даведка «ЛіМа»:

Доктар Сара Дзювал з’яўляецца куратарам TEDxYouth @ AnnArbor, незалежнага мерапрыемства для моладзі, якое праводзіцца па ліцэнзіі TED і дае студэнтам дзяржаўных і прыватных школ Эн Арбор магутную платформу для таго, каб заявіць пра сябе. Яна прымала ўдзел у навучанні куратараў TEDx у Досе (Катар) і Ванкуверы, Б.К. (Канада), а таксама ў саміце TED па візіяніраванні будучыні TED у Банфе (Канада).

Спачатку яна працавала ў сетцы дзяржаўных школ горада Эн Арбор на пасадзе старшыні раённага дэпартамента школьных бібліятэк і ўзначальвала аддзел медыя і тэхналогій у сярэдняй школе Skyline. На працягу двух гадоў Сара Дзювал працавала з 34 школьнымі бібліятэкарамі над візіяніраваннем будучыні бібліятэк дзяржаўных школ Эн Арбор.

 Наталля СВЯТЛОВА